Cemaat ve tarikatlara giren tiplere baktığımda ve sosyal, coğrafi olarak incelediğimde 2 cins grup mevcut. Bu hep böyle değil, ama genelde tutuyor. Önce cemaatlerden başlamak istiyorum. Çoğu ovalık, bozkır yerlerden çıkıyor. Tarikatlar ise genelde dağlık yerlerde yoğun. Niye?
⬇️
Tarikatların çoğu münzevi atmosferi sever. Kültürden uzak, kültürel tatmin merkezlerinden uzak yerlerde gelişmiştir. Büyük çoğunlukla dağlık, plato alanlar ya da dağlık bölgedeki dar ovalarda kuruludur. Bektaşilik de öyledir. Bir hakim nokta, dağ başı lazımdır.Ortodokslukta da
⬇️
Tarikatlarda seçilen"sözde kutsal" yerlerin büyük çoğunluğuna baktım.Ya bir tepede kurulu bir tekke ya da bir yamaçta.Siz oraya çıkana dek bir emek veriyorsunuz. Başta sizi 1-0 yapıyor. Geldiniz, yüksekçe sanduka ya da işaretler,ritüeller. Aynısı Tibet'te de vardır bu inancın.
⬇️
Tarikatleri devam ettiren şeyhlerin çoğunluğu "DAĞLI" kişilerdir. Dağlık bölgelerin insanlarıdır.Çünkü bu bölgelerin insanları okumaz, okusa da beslenecekleri bir kültür ortamının HİNTERLANDINDA değildirler. Kültür, medeniyet ovada gelişir.Medine (şehir) Medeniyet (şehirlilik)
⬇️
Ovada isen şehre gitmen daha kolaydır ama dağda isen şehre gitmen hem külfetli hem masraflı hem de vakte ziyandır. Orada ayrı bir kültür gelişir. Okumak yerine "okuyana güvenmek","okuyana sormak" ve "okuyana itaat" esastır. Tarikat ve Ortodoksluk coğrafyadan besleniyor aslında
⬇️
İslam bile Dağlık Mekke'ye gelmiş olmasına rağmen medeni yaşamla alakalı tüm ayetler, Ovalık Medine'de inmiş. Cemaatler de şehir ve şehirsel yerleşmelerde gelişiyor. Bir nevi diyebiliriz ki, Tarikat kırsalda, cemaat ise şehirlerde zaptediyor toplumları. Her ikisi de cehaletten
⬇️
Tarikatler kültürden kopuk, belli bir ekol ve o ekolün taşıyıcısı kişi ile bölgede filizleniyor.O kişi zamanla kutsal oluyor (olmasa da oluyor) ve türbe dikiliyor vekili bir bölgeye gidiyor, onun da türbesi dikiliyor. Bu böyle gidiyor. Kendi kapalı ortodoks atmosferini yaşıyor
⬇️
Cemaatler ise ticaret eksenli. Şehirde ve kasabalarda oldukları için yarı kapalı haldeler. ABD'deki Mormon ve Yahovacılar gibiler.Kendi iç ekonomik döngüleri var. İçeriye giren, çıkar için giriyor ya da merak edip girse de çıkar bağıyla bağlanıyor e cenneti kazanırım diyor oh.
⬇️
Bir cemaatin iç ekonomik döngüsü onu minör sahada bir devlet gibi yapıyor. Tarikatlerde ekonomik döngü daha dolaylı ve daha az profesyönel ama her tarikat bir cemaat olma eğiliminde olduğu için Tarikat 1.0 dersek cemaat 2.0 denebilir. Bu işte ustalaşanlar zaten devlete oynuyor
⬇️
İnsanları kutsal adam, kutsal kişi, kutsal lider, kutsal külliyat, kutsal mekan, kutsal kıl, kutsal su, kutsal haç, kutsal hırka, ceket, nalın, terlik bunlardan kurtarmak eğer bölge dağlıksa olanaksızdır. O bölgelere şehirsel yaşamı götüremezsen kutsalı yakında arayacaklardır.
⬇️
Ya efendim Mevlana? Diyenler olabilir. Çıktığı, doğduğu yere bakacaksın. Burada BELH şehrinde doğmuş derler ama esas doğduğu yer Tacikistan'daki şu sağdaki Vahş bölgesi idi Belh'e göç etmişler. Vahşi kelimesi biraz adını buradan alır. Coğrafya haşindir, medeniyete uygunsuzdur.
⬇️
Üniversitede benim gibi babası gurbetçi, annesi de geleneksel anadolu Müslümanı olan adamları cemaatlerin tavlaması pek kolay değildi. Bize gösterecekleri bir "yapay"cennet yoktu. Zaten almancı vizyonu ile büyümüşüz e din duygusu da sağlam ne vereceksin? Ya diğer gençler peki?
⬇️
Anadolu'dan gelmiş gençler vardı. Çoğu Anadolu'da bir kasabaya 5-10 km uzaklıktaki köylerdense cemaatçi idiler. Köyleri kasabaya uzaksa tarikatçı idiler. Yurt? Beleş ya da çok az ödüyorlar. Cep harçlığı da var. İş garantisi? O kesin. Ne yapacaklar? Cemaate adam getirecekler!
⬇️
Güzel bir zamanda doğduğumu düşünüyorum. Doğu Blokunun çözülmesini, Sovyetlerin ve Yugoslavya'nın dağılış dönemini izledim. Tarikatların ve Cemaatlerin etrafımda filizlenme ve palazlanma dönemlerini de gördüm. Ben dışarıdan bakarken bu dönemler de zor geçmedi değil tabii.
⬇️
Öğrenciyken ne ben ne kardeşlerim şükür ki kimseye muhtaç olmadık. Aileme çok dua ederim bu konuda. Ama öğrenciyken arkadaşlar sırf "köfte ekmek" yemek için tarikat gezilerine veya "birini bulur belki yiyişiriz" diyerekten de sosyalist "şiir dinletisi" etkinliklere giderlerdi.
⬇️
Solu seçenlerde"hormon, mezhepsel dışlanmışlık, ailedeki sol geçmiş" gibi şeyleri gözlemlerdim. Ama Cemaat ve tarikatlar tamamen kendi çıktıkları sosyal ortamlarından kopamayan ve geleceğini düşünen gençlerin hapishanesiydi. Çıkamazlardı o daireden. Çıkarlarsa reddedilirlerdi.
⬇️
Bu da Yahova şahitlerinin bir adetidir. Müşareket kesme denir. Size selam vermezler,sizi dışlarlar. O kişiye referans da vermezler, o kişi kolay kolay ekmek de yiyemez. Medeniyet ve Şehirlilik tarikat ve cemaatlerle bir yaşayabilir ama tarikat ve cemaat, medeniyetle uzlaşmaz.
⬇️
Tarikat,kendi gettolarında,cemaatler ise kendi şirketlerinde yaşar.Her ikisi de bir ekolü sonraki yüzyıla taşımakla yükümlüdür.Hiçbiri de kitaba bağlı değildir. Cemaatler liderlerinin külliyatına,tarikatlersa onca ıvır zıvır sözde evliyalar literatürüne bağlıdır. ASIR kaybıdır
⬇️
İslam'ın insanı "kamil insan" yapma yani "mükemmele" erdirme gibi hedeflerinin hiçbirini bu insanlarda görmedim. Çoğu ya kokar ya da sürdükleri esanslar daha pis kokar, sosyalleşemez, nerede ne konuşacağını bilemez. Sosyalleşen cemaatçiler ise kendi ajandaları ile sızar sana.
⬇️
Uzun konudur bu. #Risale denen şeyleri isteyen okusun ama ben bir kez okudum ve zaman kaybıydı. Din istiyorsan Kur'an-ı Kerim'i oku.Gazi Paşamızın açtığı yol ise kötü bir yol değildir.Uzun süre kendi ruh dünyamda değerlendirdim. En doğrusunu yapmıştır. Bir de, elveda #EnesKara
⬇️
Share this Scrolly Tale with your friends.
A Scrolly Tale is a new way to read Twitter threads with a more visually immersive experience.
Discover more beautiful Scrolly Tales like this.