Thread by @sigaramcamel

Amerikalı Etolog ve davranış araştırmacısı John B. Calhoun 1972’de laboratuvar ortamında fareler için ütopik bir düzenek kurdu.
Sıçan ütopyası ve fare cenneti gibi görünen şey - sınırsız yiyecek ve su, çoklu düzeyler ve özel yuvalama alanları - hızla bir popülasyonun azalmasına

ve ardından üyelerin rahatsız edici ve patolojik davranışlarına yol açan çalkantılı tıkanıklığa dönüştü.
Bu John Calhoun’un nüfus yoğunluğunun davranış üzerindeki etkilerini incelemek için yaptığı deneylerin bir parçasıydı.

Günümüzde Universe 25 Fare Deneyi olarak bilinen bu deney, giderek artan dünya nüfusunun olumsuz sonuçlarını çarpıcı bir biçimde ortaya koyuyordu.

Calhoun, mükemmelleştirilmiş deney alanına dört çift sağlıklı fare yerleştirdi.

İlk 104 gün boyunca fareler yeni yaşam alanlarını keşfettiler, bölgelerini işaretlediler ve yuva yapmaya başladılar.
Daha sonra nüfus artmaya başladı, her 55 günde bir ikiye katlandı.

Popülasyon, deney alanının kapasitesinin 1/4’ünün altındayken bile, farelerin çoğu hala belirli alanlarda bir araya toplanıyordu. Yemek yemek ortak bir aktiviteydi, ama fareler kendi başlarına yemek yiyebilecekleri çok yer olmasına rağmen beslenme zamanlarında bir araya geliyordu

315. günde fare popülasyonu 620’ye ulaştı.
Bu noktadan sonra kalabalık nüfus kaosu tetiklemeye başlıyor
Fareler diledikleri gibi oyun oynayamıyor ya da rahat bir şekilde beslenemiyorlar.
Erkek fareler arasında başlayan rekabet, güçsüzlerin yuvalarını kaybetmelerine neden oluyor

Kalabalık davranış çiftleşmeyi caydırdı ve doğum oranlarının düşmesine büyük ölçüde katkıda bulundu.
Kaos doğal olarak şiddeti tetikliyor.
Yuvasını kaybettiği için zeminde bulunmak zorunda kalan fareler kendilerine ait bir bölgeye sahip olamamanın verdiği öfke ile

yanlarındaki farelere saldırıyorlar, ısırıyorlar ya da kovalıyorlar.
Şiddet, zeminden odalara da sıçrıyor ve zemindeki fareler odalara baskınlar gerçekleştirerek içerideki fareleri öldürüyor ve odayı ele geçiriyorlar.

Tüm bunlar gerçekleşirken verilen yem ve su miktarı, fare nüfusu ile doğru oranda arttırılıyor. Yani farelerin şiddetini tetikleyen açlık değil.
Dişi fareler erkeklerin rekabetinden etkilenmemek için tek başlarına yaşamaya ve yavrularından bazılarını yemeye başlıyorlar.

Calhoun’un ‘beautiful ones’ olarak adlandırdığı fareler ise diğerlerinden ayrılarak en üst kattaki odalara çekiliyorlar. Odaların kapılarını kapatacak kadar toplumdan kopan bu fareler, bir süre sonra üreme faaliyetini de durdurarak hayatlarını bir nevi güvenli moda alıyorlar.

Deneydeki fare toplumunun geri kalanında ise yamyamlık, çocuk katliamı ve bulaşıcı hastalıklar kol geziyor.
Deney 560. güne geldiğinde fare nüfusu 2200’e dayanıyor. Fakat kaos ve şiddetin etkisi ile inanılmaz seviyelere ulaşan fare nüfusu hızlı bir düşüşe geçiyor.

Yalnızca 50 gün sonra deneyin 610. gününde fare nüfusu 100’ün altına düşüyor. Bu noktada toplum ikiye ayrılmış durumda, kaostan kaçarak en üst katta yaşayan ‘elitler’ ve şiddetli mücadelede rakiplerini öldürerek hayatta kalmayı başaranlar.

Bu noktada tuhaf bir gözlem gerçekleşiyor. Deneyin 250. gününde yaşayan ilk 100 fare ile deneyin 610. gününde yaşayan son 100 fare arasında yaşam şartları aynı olmasına rağmen son kalan 100 fare, geçmişin acı hatıraları nedeni ile benzer bir refah seviyesine ulaşamıyor.

650. günde akvaryumdaki son dişinin ölmesiyle de şanslı 8 soyu tamamen son bulmuş oluyor.
1972’de Calhoun, kemirgen ütopyasının sonuçları hakkındaki gözlemlerini paylaştı.

Bu deney farelerin pek çok açıdan insana benzediğini ve herhangi bir baskı ya da stres olmadığında odaklarını, amaç ve kimlik duygularını kaybettiklerini kuramlaştırdı. Yaşamsal kaynakların bolluğu ve bunları elde etmek için hiçbir şey yapmaya gerek kalmaması nedeniyle,

toplumsal rollere veya işlere duyulan ihtiyaç azalmıştı. Fareler, yemek yeme ve uyuma gibi fizyolojik gereksinimler dışında tüm işlevlerini yerine getiremez hale gelmişlerdi.
Evren 25 deneyi insanlığın yok olmasına dair bazı iç görüler sunmaktadır.

Bu deney daha çok nüfus planlaması propagandasında kullanılmıştır. Bununla birlikte temizlikleri yapılmasına, beslenme ihtiyaçlarının tamamen, barınma ihtiyaçlarının ise kısmen karşılanmasına rağmen gereğinden fazla kalabalıklaşan toplumlarda

nasıl bir kaos oluşabileceği açık bir şekilde görülmüştür.
Deney bireylerin özgür oldukları alanlar daraldığında nasıl agresifleştiklerini ve toplumun saldırganlaşarak kendi kendini nasıl yok ettiğini göstermiştir.

Kaynaklar;
ppcc.edu/parley/article…
smithsonianmag.com/smart-news/how…
meraklikedim.com/deneyler/3674/
webtekno.com/asiri-nufus-ar…
bibaktim.net/fare-utopya-de…
dijitalx.com/2020/03/16/gun…
matematiksel.org/bir-toplum-nas…