Thread by @dejdanaisupa

ต่อไปนี้ขุนเดชจะเล่าเรียงประวัติศาสตร์ไทย-กัมพูชาเป็นลำดับไป

1.กรุงยโศธรปุระหรือเมืองพระนคร เดิมมีอำนาจครอบคลุมดินแดนกว้างขวางถึงเพชรบุรี สุโขทัย ดังมีปราสาทอย่างพระนครเป็นหลักฐาน แต่คงอยู่ในลักษณะเมืองขึ้นประเทศราช ที่มีพันธะทางการเมืองและศาสนาต่อเมืองพระนคร
#ItisThaiCulture

2.มีแต่เมืองละโว้ที่เป็นเมืองลูกหลวงของเมืองพระนครในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7

ราชวงศ์ของพระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 ถึงชัยวรมันที่ 7 เป็นราชวงศ์จากแคว้นมหิธรปุระแห่งลุ่มน้ำมูล มีพระนครพิมายและพนมรุ้งเป็นศูนย์กลาง

พอหลังชัย 7 บรรดาเมืองขึ้นก็ทยอยแยกตัว งดส่งบรรณาการ #ItisThaiCulture

3.ข้างทางเหนือ เกิดการยึดอำนาจในสุโขทัยโดยพ่อขุนผาเมืองร่วมกับพ่อขุนบางกลางหาว (ศรีอินทราทิตย์) ขับไล่ขอมสบาดโขลญลำพง เกิดอาณาจักรสุโขทัย

ข้างทางใต้ มีแคว้นสำคัญ เช่น ละโว้ สุพรรณภูมิ เพชรบุรี แคว้นเหล่านี้ล้วนเป็นเครือญาติกัน กาลต่อมาเกิดเมืองอโยธยาขึ้น #ItisThaiCulture

4.สมเด็จพระรามาธิบดีทรงตั้งอยุธยาที่หนองโสนขึ้น แม้จะไม่ชัดเจนว่าพระรามาธิบดีมาจากที่ใดแน่ แต่น่าจะเกี่ยวข้องกับทั้งละโว้ (ตามเอกสารจีน) เพชรบุรี หรือเมืองพระนคร (ตามคู่มือทูตตอบ) และมีการดองกับฝ่ายสุพรรณภูมิ

หลังจากนั้น เอกสารไทยเล่าว่าได้ยกทัพไปตีเมืองพระนคร #ItisThaiCulture

5.ฝ่ายเมืองพระนคร อำนาจเริ่มลดลงไปมาก เหลือแต่บริเวณลุ่มน้ำโตนเลสาบ ศาสนาฮินดูกลับมาอีกครั้ง แต่อิทธิพลของศาสนาพุทธนิกายเถรวาทก็เข้มข้นขึ้นด้วย ช่วงเวลานั้นมีกษัตริย์เมืองพระนครที่สำคัญคือพระบรมราชาคำขัด ก็ยกทัพมาตีชายแดนอยุธยาเนืองๆ #ItisThaiCulture

6.ถึงสมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจ้าสามพระยา) อยุธยาก็ยกทัพไปยังพระนครพิมาย พนมรุ้ง และเดินทัพต่อไปยังเมืองพระนครหลวง ตีสำเร็จ ทรงตั้งพระอินทราชาราชโอรสเป็นกษัตริย์เมืองพระนคร และขนเอาไพร่พลทั้งหลาย รวมทั้งรูปภาพทั้งปวง (รูปสำริดสัตว์หิมพานต์) กลับไปอยุธยา #ItisThaiCulture

7.พระอินทราชาครองเมืองพระนครได้ไม่นานก็ทิวงคต อยุธยาจึงตั้งเจ้าพญาแพรกเป็นกษัตริย์ต่อ แต่ต่อมา เจ้าพญายาต โอรสพระบรมราชาคำขัดยกทัพขึ้นมาฆ่าเจ้าพญาแพรก ตั้งตนเป็นกษัตริย์ แต่ต่อมาทรงเกรงอยุธยาจะมาตีซ้ำ จึงทิ้งเมืองพระนครให้ร้าง ลงไปอยู่ศรีสันธร และจตุมุข #ItisThaiCulture

8.ต่อมา กัมพูชาย้ายเมืองหลวงมาอยู่ที่เมืองละแวก อยู่ทางเหนือของจตุมุข เป็นเมืองที่ใหญ่โตโอฬารนัก เวลานั้นอยุธยามีอิทธิพลของโปรตุเกสอยู่มาก สเปนจึงหมายมั่นให้เมืองละแวกเป็นสถานีการค้าแข่งกับอยุธยา สุดท้ายละแวกก็เริ่มโจมตีอยุธยาในสมัยสมเด็จพระมหาธรรมราชา #ItisThaiCulture

9.ต่อมาในสมัยสมเด็จพระนเรศวร พระองค์จึงยกทัพไปตีเมืองละแวกเป็นผลสำเร็จ ทำให้อยุธยาปลอดภัยคุกคาม และดับฝันสเปนไปในตัว เอกสารไทยบางฉบับบอกว่าทรงให้ทำพิธีปฐมกรรม นำเลือดนักพระสัตถา กษัตริย์ละแวกมาล้างพระบาท บางฉบับก็ว่านักพระสัตถาหนีไปได้ #ItisThaiCulture

10.ตั้งแต่พระนเรศวรตีละแวกได้ ยุคทองของเขมรก็สิ้นสุดลง เข้าสู่ยุคมืด กัมพูชาย้ายเมืองหลวงมายังเมืองอุดงค์ มีการชิงราชสมบัติกันภายในเป็นเนืองนิจ ในขณะที่เวียดนามเริ่มเข้ามาแทรกแซงทางการเมือง โดยเข้ามาครองปากแม่น้ำโขง ยึดเมืองไพรนคร กลายเป็นเมืองไซ่ง่อน #ItisThaiCulture

11.เมื่อถึงสมัยธนบุรี ไทยได้ขยายอำนาจเข้าไปในกัมพูชา และเข้ามาอยู่ในความขัดแย้ง

พระเจ้าตากสินทรงตั้งนักองค์โนนเป็นสมเด็จพระรามราชา แต่ทรงมีประวัติขัดแย้งนักองค์ตน อดีตกษัตริย์ ซึ่งโปรเวียดมาก่อน ต่อมานักองค์ตนทิวงคต ขุนนางคิดว่าเป็นฝีมือพระรามราชา จึงฆ่าเสีย #ItisThaiCulture

12.พวกขุนนางได้เชิญนักองค์เอง โอรสนักองค์ตน อายุ 4 พรรษา เป็นกษัตริย์ ให้เจ้าฟ้าทะละหะ (มู) สำเร็จราชการ ผู้สำเร็จราชการนั้นโปรเวียด พระเจ้าตากสินจึงให้สมเด็จดจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกไปปราบ แต่ไม่ทันสำเร็จ เกิดจลาจลในกรุงธนบุรีเสียก่อน #ItisThaiCulture

13.ตอนนั้นพระยายมราช (แบน) ขุนนางฝ่ายโปรไทยเห็นว่าขืนเป็นแบบนี้คงไม่พ้นต้องเป็นข้าเวียดนาม จึงนำตัวนักองค์เองนี้เข้ามายังกรุงเทพมหานคร ให้รัชกาลที่ 1 ทรงชุบเลี้ยงไว้ ส่วนท่านแบนเป็นเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์ รอจนนักองค์เองเจริญพระชันษา และเหตุการณ์ในเขมรเรียบร้อยแล้ว #ItisThaiCulture

14.เมื่อเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์แบนจัดการเหตุการณ์ในเขมรให้พ้นมือเวียดนามได้แล้วเรียบร้อย และนักองค์เองเจริญพระชันษาพอ ร.1 จึงพระราชทานราชาภิเษกให้นักองค์เองเป็นกษัตริย์นามสมเด็จพระนารายณ์รามาธิบดี ครองกรุงกัมพูชาที่เมืองอุดงคมีชัย #ItisThaiCulture

15.ส่วนเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์แบนนั้น ได้ขอดินแดนบางส่วนมาปกครองเอง จึงทรงให้แยกเขมรส่วนนอก มีเมืองพระตะบอง เสียมราฐ ศรีโสภณ อยู่ในความดูแลของเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์ที่เมืองพระตะบอง ขึ้นตรงต่อกรมมหาดไทยอีกชั้นหนึ่ง #ItisThaiCulture

16.ส่วนเขมรส่วนนอกของนักองค์เองนั้น อยู่ในฐานะประเทศราช ส่งบรรณาการพร้อมส่วยทุกปี แต่การราชาภิเษกจะต้องกระทำที่กรุงเทพฯ จึงถือว่าเป็นเมืองประเทศราชที่มีการดูแลอย่างใกล้ชิดกว่าเมืองอื่น #ItisThaiCulture

17.นักองค์เองครองกัมพูชาไม่นานก็สวรรคต ไทยจึงตั้งนักองค์จันเป็นสมเด็จพระอุทัยราชา ตอนแรกนักองค์จันยังภักดีกับไทย ภายหลังเกิดอับอายจากเหตุเข้าเฝ้า ร.1 ผิดธรรมเนียม จนถูก ร.1 ตำหนิ จึงเริ่มเอาใจออกห่าง ต่อมาเมื่อเวียดนามกลับมาเข้มแข็ง พระอุทัยราชาจึงเข้ากับเวียด #ItisThaiCulture

18.เมื่อพระอุทัยราชาเข้ากับเวียดนาม ทำให้บางกลุ่มในกัมพูชาไม่พอใจ ก่อกบฎขึ้น ร.3 จึงส่งกองทัพเข้าสนับสนุนฝ่ายกบฎ เกิดเป็นสงครามอานามสยามยุทธขึ้น ในครึ่งแรกเวียดนามได้เปรียบในสงคราม และให้พระอุทัยราชาเป็นหุ่นเชิด ส่วนไทยได้สนับสนุนนักองค์ด้วง อนุชาพระอุทัยราชา #ItisThaiCulture

19.เมื่อพระอุทัยราชาสวรรคต เวียดนามได้ตั้งองค์มี พระธิดาเป็นราชินีนาถหุ่นเชิด และเริ่มเปลี่ยนเขมรให้เป็นเวียด ทำลายล้างวัฒนธรรมเขมรอย่างหนัก มีการฆ่าเจ้าหญิงเขมรที่แปรพักตร์

ฝ่ายไทยส่งเจ้าพระยาบดินทรเดชาเป็นแม่ทัพเข้าดูแลสถานการณ์ จนครึ่งหลังไทยกลับมาได้เปรียบ #ItisThaiCulture

20.ต่อมาเวียดนามคุมเกมในเขมรไม่อยู่ จึงพาตัวองค์มีไปกรุงเว้ ฝ่ายไทยและเวียดรบกันจนตัดสินใจสงบศึกลง ตกลงกันว่าให้กัมพูชาส่งบรรณการให้ไทยปีละครั้ง ส่งให้เวียดนามสามปีครั้ง ให้ไทยมีสิทธิตั้งกษัตริย์เขมร แลกเปลี่ยนเชลยกลับคืนกัน

องค์ด้วงจึงได้กลับมาเป็นกษัตริย์เขมร #ItisThaiCulture

21.องค์ด้วงได้เป็นกษัตริย์กัมพูชา นามสมเด็จพระหริรักษ์รามอิศราธิบดี เจ้าพระยาบดินทรเดชาได้สร้างเมืองอุดงคมีชัยให้ใหม่แทนที่เสียหายจากการโดนเผา ได้นำผู้รู้มาฟื้นฟูศิลปะแขนงต่างๆ ตามแบบกรุงเทพฯ แต่ทรงครองราชย์ไม่นานก็สวรรคต #ItisThaiCulture

22.เมื่อพระหริรักษ์รามาธิบดีสวรรคต เกิดศึกชิงราชสมบัติระหว่างนักองค์ราชาวดี โอรสใหญ่ กับพระสีวัตถา โอรสเล็ก ปรากฏว่าพระสีวัตถาแพ้ จึงถูกเรียกตัวเข้ากรุงเทพฯ ส่วนนักองค์ราชาวดีได้รับพระราชทานบรมราชาภิเษก เป็นสมเด็จพระนโรดมบรมรามเทวาวตาร #ItisThaiCulture

23.เวลานั้นเอง ฝรั่งเศสสามารถยึดไซ่ง่อนได้สำเร็จ และเตรียมจะขยายอำนาจไปตามแม่น้ำโขง กัมพูชาจึงเป็นเป้าหมายต่อไป ไม่นานหลังพระนโรดมได้ราชสมบัติ ฝรั่งเศสก็ส่งเรือรบขนทหารมายึดเมืองอุดงคมีชัย บังคับให้พระนโรดมเซ็นยกกัมพูชาเป็นรัฐในอารักขาฝรั่งเศส #ItisThaiCulture

24.หลังพระนโรดมเซ็นสัญญายกกัมพูชาให้ฝรั่งเศส พระนโรดมทรงเขียนจดหมายให้ ร.4 ทราบว่าถูกบังคับ ร.4 จึงทรงส่งจดหมายไปยังนโปเลียนที่ 3 แห่งฝรั่งเศสเพื่อคัดค้านการกระทำของฝรั่งเศส ตอบโต้ไปมา จนปี 2411 ร.4 จึงตัดสินใจยอมรับอำนาจของฝรั่งเศสเหนือเขมรส่วนในตั้งแต่บัดนั้น #ItisThaiCulture

25.ฝรั่งเศสเริ่มบีบให้พระนโรดมเซ็นสัญญาต่างๆ เพื่อลดทอนพระราชอำนาจสู่มือข้าหลวงฝรั่งเศส เป็นเหตุให้ทรงรู้สึกอัปยศ อีกทั้งยังบังคับย้ายเมืองหลวงจากอุดงคมีชัยลงไปยังพนมเปญ สุดท้ายเมื่อพระนโรดมทนไม่ไหว จึงสละราชสมบัติแล้วเข้ามาลี้ภัยในกรุงเทพจนสวรรคต #ItisThaiCulture

***แก้ไขปี เป็น 2410***

26.ฝรั่งเศสตัดสินใจเลือกพระสีสุวัตถิ์ อนุชาพระนโรดมซึ่งนิยมฝรั่งเศสเป็นกษัตริย์องค์ใหม่ สมเด็จพระสีสุวัตถิ์ทรงมีความสัมพันธ์ที่ดีกับฝรั่งเศสมาก ทรงล็อบบี้ฝรั่งเศสให้หาทางเอานครวัดเข้ามาอยู่ในเขตแดนอินโดจีนฝรั่งเศสให้ได้ และทรงทำสำเร็จ #ItisThaiCulture

27.เมื่อไทยกำลังหาทางลงเรื่องสิทธิสภาพนอกอาณาเขต ไทยกับฝรั่งเศสจึงตกลงที่จะแลกพระตะบอง เสียมราฐ ศรีโสภณ อันมีนครวัดอยู่ กับเมืองตราด และด่านซ้าย พร้อมการยกเลิกสิทธิสภาพนอกอาณาเขต นครวัดจึงตกในเขตอินโดจีนฝรั่งเศสตามที่ฝรั่งเศสปรารถนา #ItisThaiCulture

28.ครั้งนั้นไทยเสียเขมรส่วนนอกในปี 2450 เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม) เป็นเจ้าเมืองพระตะบอง ดูแลหัวเมืองต่างๆ ทั้งพระตะบอง เสียมราฐ ศรีโสภณ ได้ตัดสินใจอพยพออกจากพระตะบองพร้อมครอบครัวและบริวารมาอยู่ที่ปราจีนบุรี

ท่านผู้นี้คือทวดของสมเด็จฯ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดาฯ #ItisThaiCulture

29.เมื่อสมเด็จพระสีสุวัตถิ์สวรรคต พระมุนีวงศ์ได้ขึ้นครองราชย์สืบต่อ

สมเด็จพระสีสุวัตถิ์มุนีวงศ์ทรงต้องพระทัยสาวนางรำชาวไทย ชื่อแพน เรืองวงศ์ พระองค์ได้สถาปนาให้เป็นเจ้าจอมสีสุวัตถิ์ อำไพพงศ์ แต่ต่อมาถูกส่งกลับไทย ด้วยการแทรกแซงจากฝรั่งเศส #ItisThaiCulture

30.ในรัชกาลของสมเด็จพระมุนีวงศ์นั้น ในไทยเกิดกระแสทวงคืนดินแดน นำโดยจอมพล ป.พิบูลสงคราม เมื่อฝรั่งเศสแพ้นาซีเยอรมัน เกิดรัฐบาลวิชี ไทยเห็นว่าวิชีไม่น่ามีน้ำยานัก จึงยื่นข้อเรียกร้องต่างๆ เมื่อวิชีฝรั่งเศสในอินโดจีนไม่ทำตามจึงส่งทหารบุกเข้าอินโดจีนฝรั่งเศส #ItisThaiCulture

31.ญี่ปุ่นเข้ามาเป็นผู้ไกล่เกลี่ยระหว่างไทยกับฝรั่งเศส โดยตกลงว่าฝรั่งเศสยกดินแดนบางส่วนให้ไทย สำหรับเขมรนั้นให้ตั้งเป็นจังหวัดพิบูลสงคราม จังหวัดพระตะบอง และส่วนหนึ่งของจังหวัดนครจัมปาศักดิ์ ไทยปกครองตั้งแต่ปี 2484-2488 คือตลอดช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ในประเทศไทย

32.การเสียดินแดนให้กับไทยในปี 2484 ทำให้สมเด็จพระสีสุวัตถิ์มุนีวงศ์ทรงมีปฏิกิริยาต่อต้านฝรั่งเศส เช่น ไม่ให้เจ้าหน้าที่ฝรั่งเศสพบอีก ไม่ตรัสภาษาฝรั่งเศสอีกตราบจนสวรรคตในอีกไม่กี่เดือนต่อมา

ฝรั่งเศสเลือกนักองค์ราชวงศ์นโรดม สีหนุ เป็นกษัตริย์องค์ต่อไปหวังจะควบคุมอำนาจเหนือกัมพูชา

33.ฝรั่งเศสเลือกสมเด็จพระนโรดมสีหนุ ที่สืบสายจากสมเด็จพระนโรดมบรมรามเทวาวตาร แทนที่จะเป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระสีสุวัตถิ์มุนีวงศ์ เพราะยังทรงพระเยาว์นัก น่าจะหัวอ่อน ควบคุมง่าย แต่ในปี 2488 เมื่อญี่ปุ่นเข้าปลดอาวุธทหารฝรั่งเศสในกัมพูชา สมเด็จพระสีหนุก็ประกาศเอกราชทันที

34.เมื่อญี่ปุ่นแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 ฝรั่งเศสกลับเข้ามาปกครองกัมพูชา และลดบทบาทของสมเด็จพระสีหนุลง แต่พระสีหนุก็เคลื่อนไหวจนฝรั่งเศสยอมรับในเอกราชของกัมพูชาในที่สุด ทำให้สมเด็จพระนโรดมสีหนุทรงได้ชื่อว่าเป็นพระบิดาแห่งเอกราชกัมพูชา

35.ต่อมาในปี 2498 ไม่นานนักหลังเอกราช สมเด็จพระสีหนุทรงสละราชสมบัติให้พระราชบิดา เป็นสมเด็จพระนโรดมสุรามฤต ส่วนตัวพระองค์เองนั้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี พร้อมตั้งพรรคการเมืองชื่อพรรคสังคมราษฎร์นิยม ทรงเริ่มรวบอำนาจทางการเมือง

สมเด็จพระนโรดมสุรามฤตสวรรคตในปี 2503

36.เมื่อสมเด็จพระนโรดมสุรามฤตสวรรคตในปี 2503 สมเด็จพระนโรดมสีหนุก็ทรงดำรงตำแหน่งประมุขแห่งรัฐ แต่มิได้เป็นพระมหากษัตริย์อีก ทรงให้พระนางกุสุมะนารีรัตน์สิริวัฒนาเป็นสัญลักษณ์แห่งสถาบันกษัตริย์แทน สมเด็จพระสีหนุทรงเล่นการเมืองอย่างจริงจัง โดยเฉพาะการปลุกกระแสชาตินิยมกรณีเขาพระวิหาร

37.การปลุกกระแสชาตินิยมนั้น มีทั้งเรื่องปราสาทพระวิหาร จนศาลโลกตัดสินให้ปราสาทพระวิหารอยู่ในความครอบครองของกัมพูชาในปี 2505 อีกทั้งเรื่องการกดขี่คนไทยเกาะกง ซึ่งเป็นชาวกัมพูชาเชื้อสายไทย ห้ามมีหนังสือไทย ห้ามพูดไทย มีการจับกุม ทรมาน และสังหารคนไทยเกาะกงนับร้อย

38.สมเด็จพระสีหนุทรงอยู่เบื้องหลังรัฐบาลหลายชุด ทรงควบคุมอำนาจทางการเมืองอย่างเด็ดขาด จนถึงปี 2513 เมื่อซีไอเอ สหรัฐอเมริการะแคะระคายว่าพระสีหนุทรงฝักใฝ่จีนแดง จึงยุให้ลอนนอลทำปฏิวัติ ตั้งสาธารณรัฐเขมรขึ้น

แต่สถานการณ์ไม่ได้ดีขึ้น ซ้ำร้ายยิ่งทำให้ขบวนการเขมรแดงเติบโตขึ้นมาก

39.ในช่วงสมัยของลอนนอล ขบวนการเขมรแดงของพลพต ภายใต้การสนับสนุนของจีนแดงเติบโตในชนบทอย่างรวดเร็ว พระสีหนุทรงผูกมิตรกับเขมรแดง โดยหวังใจจะให้โค่นลอนนอลลง

ครั้นถึงวันที่ 30 เมษายน 2518 เขมรแดงก็เข้ากรุงพนมเปญได้ ชาวกรุงหวังว่าจะมาปัดเป่าความเลวร้ายที่เกิดขึ้น

แต่นรกกำลังรออยู่

40.ในระยะแรก รัฐบาลกัมพูชาประชาธิปไตยของเขมรแดงยังคงให้การยกย่องพระสีหนุอยู่ แต่ปีต่อมาเขมรแดงก็คุมตัวพระสีหนุและพระราชวงศ์ที่เหลือรอดจากการสังหาร (รวมทั้งพระสีหมุนี) กักบริเวณไว้แต่ในพระราชวังอย่างอนาถายิ่ง

ในการยึดครองของเขมรแดง มีพระราชวงศ์จำนวนหนึ่งถูกปลงพระชนม์

41.สมัยเขมรแดง ส่วนของประชาชนไม่ต้องพูดถึงว่าร้ายแรงแค่ไหน เขมรแดงได้บังคับย้ายชาวเมืองออกไปอยู่ชนบทให้สิ้น ให้ไปอยู่ในชุมชนที่เรียกว่าคอมมูนเพื่อความเท่าเทียม ทำการเกษตรด้วยแรงงานมนุษย์ ปัญญาชน หรือคล้ายจะเป็นปัญญาชน ผู้ที่คิดต่อต้านถูกประหารสิ้น มีคนตายด้วยความอดอยากอย่างมหาศาล

42.ต่อมามีเขมรแดงแปรพักตร์ดึงเวียดนามเข้ามาปลดปล่อยเขมร ในปี 2522 กองทัพเวียดนามที่ต้องการขยายอำนาจอยู่แล้วจึงกรีฑาทัพเข้าสู่กัมพูชา ตีกรุงพนมเปญแตก ทำให้เขมรแดงแตกพ่ายไปอยู่ใกล้ชายแดนไทย เปิดฉากสงครามกลางเมืองกัมพูชา ทหารเวียดนามไล่บดขยี้เขมรแดงมาถึงชายแดนไทยถึงขั้นปะทะกัน

43.ในช่วงที่กัมพูชารบพุ่งกันเอง เกิดคลื่นผู้อพยพชาวกัมพูชาจำนวนมหาศาลเข้าสู่ดินแดนไทย สมเด็จพระนางเจ้า พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ 9 ทรงเยี่ยมผู้อพยพด้วยพระองค์เอง

44.ช่วงที่เวียดนามบุกกัมพูชานั้น ประเทศที่วิตกกังวลยิ่งคือจีน เพราะจีน และเวียดนามเป็นคอมมิวนิสต์คนละสายกัน เวียดนามเป็นสายโซเวียต จีนเกรงว่าหากเวียดนามขยายอำนาจในอินโดจีน จีนจะลำบาก ยิ่งเวียดนามล้มล้างเขมรแดงซึ่งเป็นพันธมิตรจีนก็ยิ่งน่ากลัว

สงครามสั่งสอนจึงเกิดขึ้นในปี 2522

45.สงครามสั่งสอนจากจีนนั้น จีนอาจมีอาวุธที่ด้อยกว่าเวียดนาม แต่เรื่องกำลังพลชนะขาด จีนได้ส่งทหารเป็นคลื่นมนุษย์โจมตีทางเหนือของเวียดนาม แล้วบุกเข้ามาเรื่อยๆ จนถึงกรุงฮานอย พอถึงประตูเมืองฮานอย จีนก็ประกาศชัยชนะ แล้วยกทัพกลับเสียดื้อๆ ส่วนเวียดนามก็บอกว่าชนะเหมือนกัน

46.แม้จะถูกสั่งสอนจากจีน แต่เวียดนามก็ยังคงรักษาอิทธิพลในกัมพูชาอย่างเหนียวแน่น ระหว่างนั้นไทยอยู่ในสภาพหน้าสิ่วหน้าขวาน เพราะเวียดนามมีศักยภาพบุกไทยได้สบาย

ในช่วงปี 2528-2530 ทหารไทยต้องปะทะกับทหารเวียดนามตามชายแดนหลายครั้ง ที่สำคัญคือที่ช่องบก (สามเหลี่ยมมรกต) จ.อุบลราชธานี

47.ในส่วนของกัมพูชา กลุ่มที่ต่อต้านเวียดนาม จัดตั้งรัฏฐาภิบาลผสมกัมพูชาประชาธิปไตย โดยเขมรแดงของเขียว สัมพัน+พลพต กลุ่มของซอนซาน และพรรคฟุนซินเปกของพระสีหนุ กลุ่มนี้ตะวันตกหนุนหลัง

กลุ่มนี้ต่อต้านรัฐบาลสาธารณรัฐประชามานิตกัมพูชา ซึ่งเป็นหุ่นเชิดของเวียดนาม มีเฮงสำริน และฮุนเซน

48.ระหว่าง 2522-2532 สงครามกลางเมืองระหว่างฝ่ายหนุนเวียดนาม กับฝ่ายต่อต้านเวียดนาม (มีตะวันตกหนุนหลัง) เกิดขึ้นโดยตลอด ต่อมา เวียดนามไม่สามารถจัดการกับการต่อต้านเวียดนามในกัมพูชาได้อีก จึงถอนทหารออกจากกัมพูชาในปี 2532

การเจรจาได้เกิดขึ้นจนสำเร็จในปี 2534 ให้ UN จัดเลือกตั้ง

49.อย่างไรก็ตาม เขมรแดงกลัวว่าตัวเองจะถูกเช็คบิลจากคดีฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ จึงถอนตัวจากการเจรจาสันติภาพ อีกทั้งยังขัดขวางการเลือกตั้งในปี 2536 ทำให้ UN คว่ำบาตรเขมรแดง รัฏฐาภิบาลผสมกัมพูชาประชาธิปไตยก็ล่มสลายไปด้วย เขมรแดงได้แยกไปจัดตั้งรัฐบาลต่างหากที่เมืองไพลิน ติดจันทบุรี

50.หลังการเลือกตั้งกัมพูชาในปี 2536 กัมพูชาได้กลับสู่ความเป็นราชอาณาจักรกัมพูชาอีกครั้ง สมเด็จพระนโรดมสีหนุทรงเป็นพระมหากษัตริย์ ส่วนนายกรัฐมนตรีนั้นให้มีสองคน คนหนึ่งคือสมเด็จพระนโรดมรณฤทธิ์ ตัวแทนฝ่ายฟุนซินเปก อีกคนหนึ่งคือฮุนเซน ตัวแทนจากฝ่ายรัฐบาลสาธารณรัฐประชามานิตกัมพูชา

51.ในปี 2537 เขมรแดงกลายเป็นกลุ่มนอกกฎหมายของกัมพูชา แต่เขมรแดงยังคงสามารถควบคุมพื้นที่ชายแดนที่ติดกับไทย โดยรัฐบาลกัมพูชามักกล่าวหาว่าไทยแอบให้ความช่วยเหลือฝ่ายเขมรแดงเสมอ (เพราะเขมรแดงเป็นบริวารของจีน ในขณะที่ไทยมีความสัมพันธ์กับจีนโดยเปิดเผย จึงต้องคล้อยตาม)

52.ในปี 2540 ฝ่ายพระนโรดมรณฤทธิ์ กับฮุนเซนต่อสู้กัน แต่ฮุนเซนชนะ ครองตำแหน่งนายกคนเดียว

นับแต่เขมรแดงกลายเป็นกลุ่มเถื่อน ก็เกิดความแตกแยกภายใน พลพต ผู้นำเขมรแดงบงการให้สังหารผู้แปรพัตร์หลายราย ตราบจนเสียชีวิตในปี 2541 ใกล้ชายแดนไทย นับแต่นั้นเขมรแดงจำนวนมากก็ยอมมอบตัวต่อรัฐบาล

53.อำนาจของฮุนเซนเพิ่มพูนอย่างรวดเร็วนับแต่ขจัดพระนโรดมรณฤทธิ์ให้พ้นทางได้ จนกล่าวได้ว่าไม่มีใครเอาชนะฮุนเซนได้อีก ฮุนเซนใช้วิธีการปลุกกระแสชาตินิยมเพื่อดำรงความนิยม

ปี 2546 เกิดจลาจลในกรุงพนมเปญเพื่อต่อต้านไทย ข่าวแพร่จากสื่อ ก่อนถูกตอกย้ำโดยรัฐบาล ทำให้เหตุร้ายถึงเผาสถานทูต

54.กัมพูชาผลัดแผ่นดินในปี 2547 สมเด็จพระนโรดมสีหมุนี พระราชโอรสในสมเด็จพระสีหนุได้ราชสมบัติ ก่อนที่สมเด็จพระสีหนุจะเสด็จประทับ ณ เมืองจีนตราบสวรรคตในปี 2555

อย่างไรก็ตามเป็นที่วิจารณ์ว่า พระเจ้ากรุงกัมพูชาเป็นเพียงเจว็ดใต้อำนาจฮุนเซน

55.เหตุกระทบกระทั่งกับไทยยังคงมีอยู่เรื่อยมา เช่น กรณีปราสาทพระวิหาร (อีกครั้ง) ถึงขั้นมีการปะทะอย่างรุนแรงที่ภูมะเขือ (กล่าวกันว่าแจกซีซาร์สลัดไปมากโข) กรณีจับกุมวีระ สมความคิด หรือการปะทะกันในโลกออนไลน์เกี่ยวกับวัฒนธรรม

56.ในขณะที่ฮุนเซนก็เผชิญความท้าทายหลายด้าน ทั้งข้อกล่าวหาเรื่องการเอื้อประโยชน์ต่างๆ ถึงขั้นยกดินแดนให้เวียดนาม (ทุกครั้งที่เรื่องกำลังแดงก็จะมีเหตุกับไทยเสมอ) การสืบทอดอำนาจในตระกูลฮุน การเลือกตั้งที่เป็นแค่พิธีกรรม ถึงกับเกิดการชุมนุมนำโดยสม รังสี ฝ่ายค้านตัวพ่อ แต่ก็ถูกปิดปาก

57.อนาคตของกัมพูชาจะเป็นอย่างไรนั้น...ผู้รู้ต่างมองว่าอย่างไรเสีย กัมพูชาก็จะเป็นของราชวงศ์ฮุน ในขณะที่ทิศทางทางการเมืองของกัมพูชาในเวทีโลกก็เริ่มเปลี่ยนไป กัมพูชาเข้าหาจีนมากขึ้น ทุนจีนได้สร้างความเปลี่ยนแปลงแก่พนมเปญเป็นอย่างมาก

สุดท้ายชะตากรรมของกัมพูชาจะเป็นเช่นไร?

ซีรี่ส์ยาว เล่าเรียงประวัติศาสตร์กัมพูชา ได้จบลงบริบูรณ์แต่เพียงนี้

คุณค่าใดอันเกิดแต่ข้อความเหล่านี้ ขออุทิศให้แก่ผู้สูญเสียทุกฝ่ายทุกสมัยในความขัดแย้งอันเนื่องกับกัมพูชา

ซัวสเดย สวัสดี
ขุนเดชวิทยายุทธ

***แก้เป็นเขมรส่วนใน***