چند نکته در باب شکایت خانم #مسیح_علینژاد از جمهوری اسلامی ایران در دادگاه فدرال دی‌سی:
خانم علینژاد چون از اکتبر امسال شهروند ایالات متحده هستند می‌تونن چنین شکایتی مطرح کنن. این نکته به نظرم همونقدری که از نظر قانونی مهمه (اگر یک شهروند ایران عین همین مسئله براش پیش بیاد و چنین شکایتی مطرح بکنه، دادگاه فدرال آمریکا هیچ ترتیب اثری بهش نمی‌ده)...
در مورد سؤالات اخلاقی که حول چنین اقدامی مطرح می‌شن هم مهمه. مثلاً خود خانم علینژاد سه ماه پیش نمی‌تونستن چنین شکایتی طرح بکنند.
من شخصاً کوچکترین اشکالی به درخواست کردن و پذیرش شهروندی یه کشور دیگه وارد نمی‌دونم، ولی به نظرم اگر به گفته‌ی ایشون بنا بر «پاسخگویی» و شفاف‌سازیه، مهمه که بدونیم نه «هر فرد» بلکه فقط «هر شهروند ایالات متحده» می‌تونه چنین شکایتی رو مطرح بکنه.
نکته‌ی بعدی اینه که شهروند ایالات متحده هم نمی‌تونه از صرف «آزار خانواده‌اش» شکایت بکنه به خاطر مسئله‌ی standing در سیستم قضایی آمریکا که قبلاً اینجا توضیح دادم.
به جز جریمه (punitive damages)، از میان فقره‌های خساراتی (torts) که وکیل خانم علینژاد در شکایت‌نامه نوشتن، گروگانگیری، ضرب و شتم (assault and battery)، حبس غیرقانونی، خساراتی است که گفتن به اعضای خانواده‌شون وارد شده که حق شکایت در دادگاه آمریکایی رو ندارند.
پس اصل موضوع شکایت خسارتی است به نام Intentional Infliction of Emotional Distress (تحمیل عمدی فشار عاطفی) که ادعا کردن در اثر خسارات فوق‌الذکر به خانواده‌شون، به خود ایشون وارد شده و در صورتی که دادگاه تشخیص به صحت ادعا بده، بابتش غرامتی رو تعیین خواهد کرد. 
مبلغ این غرامت بابت خسارتی که دادگاه تشخیص بده به شخص ایشون وارد شده، بدون تردید بسیار کوچک‌تر از مبلغی خواهد بود که در شکایت‌نامه برای خسارات تنبیهی درخواست کردن (۵۰۰ میلیون دلار). بحث من هم بیشتر متوجه این مسئله است.
در مورد غرامت (Compensatory Damages) مسئله‌ی جبران خسارت به شخص شاکی مطرحه، ولی در مورد جریمه (Punitive Damages)، مسئله‌ی تنبیه و بازدارندگی در برابر تکرار عمل غیر قانونی مطرحه.
بر همین اساس، متن شکایت‌نامه اعلام می‌کنه که مبلغ جریمه باید اونقدر بالا باشه که از نقض قوانین بین‌المللی حقوق بشر و… توسط ایران جلوگیری کند» و مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار رو برای این منظور درخواست کرده
مثلاً در پرونده‌ی جیسون رضائیان، مجموع غرامتی که دادگاه برای خانواده‌ی رضائیان تعیین کرده بود حدود ۳۰ میلیون دلار بود، و این جریمه بود که ۱۵۰ میلیون دلار تعیین شد.
در اون پرونده دادگاه تو حکمش اشاره کرده بود که به خاطر این عامل مخرب که ج. ا. آقای رضائیان رو نگه داشته بود تا ازش به عنوان وسیله‌ی چانه‌زنی تو مذاکره با دولت آمریکا استفاده کنه، داره مبلغ جریمه رو بالاتر تعیین می‌کنه که بازدارندگی داشته باشه
من این رشته توییت رو گذاشتم چون این ادعای «بالا بردن هزینه‌ی گروگانگیری‌های ج. ا.» که برای توجیه اخلاقی چنین شکایتی و درخواست چنین جریمه‌ای بهش استناد می‌شه به نظرم جای بررسی و گفتگوی بیشتری داره.
وقتی که «خود دادگاه جریمه و غرامت تعیین می‌کنه» سؤال مهم‌تر اینه که این پول از کجا پرداخت می‌شه. دولت آمریکا که از جیب خودش بابت اقدامات ج. ا. به کسی پولی نمی‌ده. خود ج. ا. هم که انگیزه‌ای برای تبعیت از احکام دادگاه‌های آمریکا نداره.
پس با طرح و موفقیت چنین شکایاتی، به عبارتی هزینه‌ی گروگانگیری ج. ا. بالا می‌ره، ولی نه برای خود ج. ا.؛ بلکه ما ملت ایران هستیم که علاوه بر همه‌ی هزینه‌هایی که به خاطر اقدامات عجیب حکومتمون بهمون تحمیل می‌شه، متعهد به پرداخت غرامت و جریمه به شهروندان آمریکایی آسیب‌دیده می‌شیم.
مبلغ دقیقش رو نمی‌دونم ولی تخمینی الآن بین ۵۰ تا صد میلیارد دلار احکام معوقه علیه دولت ایران وجود داره، که از اینها بین ۳۰ تا ۶۰ میلیاردش جریمه‌س. اگر با همون منطق حقوقی بریم جلو که نقش جریمه بازدارندگی هست، باید پرسید بازدارندگی چه کسی از چه چیزی؟
چون به نظر می‌رسه تأثیر این احکام فقط اینه که هزینه‌ی عادی‌سازی روابط با آمریکا رو برای ج. ا. (و جانشین بعدیش) بالا می‌برن.
باز هم مسلمه حق قانونی خانم علینژاده که به عنوان شهروند آمریکا چنین درخواستی با همین منطق حقوقی بکنن.
باز هم مسلمه حق قانونی خانم علینژاده که به عنوان شهروند آمریکا چنین درخواستی با همین منطق حقوقی بکنن.
ولی به نظرم اگر قصد پاسخگویی و شفاف‌سازی برای ایرانیان رو هم دارن، شاید بد نباشه این پرسش اخلاقی رو پاسخ بدن که در وهله‌ی اول آیا درسته که چون جلوی گناهکاری آهنگران بلخ رو نمی‌تونیم بگیریم، همچنان به زدن گردن مسگران شوشتر ادامه بدیم؟
هر دولتی در ایران که روزی بخواد روابط با آمریکا رو عادی‌سازی کنه، مجبوره که فکری به حال جریمه‌هایی که ما در اونجا بدهکار شدیم بکنه. خانم علینژاد هم اگر برنده بشن، این «پول مردم» از نظر قوانین آمریکا همچنان طلب شخصی ایشون از مملکت ما خواهد بود.
من باز می‌خوام تأکید کنم که دلیلم برای گفتن همه‌ی اینها، این نیست که فکر می‌کنم واضحه که این کار غلطه. فقط می‌خوام بگم مسئله این ابعاد رو هم داره که شاید بخوایم راجع بهش بحث کنیم.
این نکته هم مهمه که یک حکومت دمکراتیک در ایران که بخواد به قربانیان «غرامت» بده، اصلاً بحثش سواست چون اونجا داره به عنوان نماینده‌ی مشروع مردم ایران این کار رو می‌کنه و بحث «جریمه» هم در میون نیست.
اگر کنجکاو شدید بدونید، متن شکایت‌نامه (complaint) (و فایل‌های دیگه در دادگاه) در آمریکا جزو اسناد عمومیه (public record) و هر فرد با یه حساب می‌تونه از اینجا با نرخ صفحه‌ای ۱۰ سنت (که استفاده‌ی زیر سه دلار در هر پریود مجانی می‌شه) بهش دسترسی داشته باشه:
pacer.gov
pacer.gov
پ. ن.: اینها رو هم بگم که ربط خاصی به موضوع اصلی نداره: یک سری اشتباهات برام عجیب بود از توضیحات درباره‌ی جمهوری اسلامی توی متن شکایت نامه:
مثلاً یک جا به «شورای عالی قضایی» با چهار عضو اشاره می‌کنه در صورتی که شورای عالی قضایی تو قانون اساسی اولیه‌ی ج. ا. وجود داشته (که اون هم پنج عضو داشته)، و تو تغییرات سال ۶۸ حذف شده.
همچنین در ادامه می‌گه سپاه پاسداران انقلاب ایران (که غلطه. اسمش هست «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» و ایران نداره) و از اون عجیب‌تر اینکه می‌گه سپاه تحت کنترل شورای نگهبانه.
می‌گه نیروی قدس توسط خزانه‌داری آمریکا به عنوان پشتیبان تروریسم معرفی شده، در صورتی که دیگه وقتی کل سپاه تو اون لیست رفته این موضوع به قول وکیلای آمریکایی moot می‌شه.
پ. ن. ۲: ظاهراً یه تصور اشتباه غالبی وجود داره که ما یک خزانه‌ای از اموال بلوکه شده داریم تو آمریکا که در اجرای چنین احکامی پول از اونجا به افراد پرداخت می‌شه.
ما اصلاً دارایی در این ابعاد در آمریکا نداریم و تقریباً همه‌ی اینها معوق می‌مونه تا زمانی که دولتی در ایران سر کار بیاد که بخواد روابط رو با آمریکا عادی‌سازی کنه.
