Thread by @nesialtaras

Judeo-Espanyol, Judeo-Arapça, Judeo-Grek varsa acaba Judeo-Türkçe olmuş mudur? Bazı Armeno-Türkçe ve Greko-Türkçe konuşan ve yazan Ermeni ve Rum toplumların aksine Türkçe konuşan bir Osmanlı Yahudi toplumu olmamış /1

ama 16. yy'da Tevārīh-i Āl-i Osmān adlı bir kitap, büyük ihtimalle bir İstanbul, İzmir veya Selanik Yahudisi tarafından İbrani Raşi harfleriyle yazılmış /2

Mignon'a göre bu kitapta birçok Arapça'dan gelme ve Türkçe kökenli kelime var. Mesela zaman kelimesi: zmaʾn זמ ֵאאן zmn, and זמן ,zʾmʾn זאמאן ,zmʾn זמאן olarak yazılıyor.

Ö harfi יו ile gösteriliyor: גיולגי gölge, veya bazen bir yod daha eklener גייו ג göç /3

Gümüş גוימושׁ ve gün גיון kelimelerinde ü harfi ו veya וי veya יו olarak yazılmış.
Ş sesi שׁ harfiyle kolaylıkla gösterilmiş.
Kaçtılar קאשׁדילר
Vücut ווישׁוד
/4

Daha da ilginç olan 1890larda ve biraz daha sonra İbrani harfli Türkçe (Judeo-Türkçe denebilecek) şekilde çıkan gazeteler. Burada yarı Judeo-Espanyol yarı Judeo-Türkçe, tamamı İbrani harfli çıkan Üstad gazetesinin 22 Ocak 1890 sayısı var. /5

Osmanlıcılığın yaygın bir fikir olduğu Yahudi toplumunda böyle bir Judeo-Türkçe yayıncılık girişimi olması çok şaşırtıcı değil. Mignon Üstad gazetesinden şu örneği veriyor:
שימדיליק ךהר ג׳אךארשׁאנבא ייומלהרי נהשר אולוונוור
şimdilik her Çehārşenbe yevmleri neşr olunur /6

אג׳׳ליקדהן אװלמהק
açlıktan ölmek - bir başka örnek. Burada var olan bir dilden çok ortaya çıkması mümkünken alfabe devrimi ve zorunlu Türkleştirme ile yok edilen bir Judeo-Türkçe olasılığından bahsedebiliriz. Onun yerine Yahudiler herkes gibi İstanbul Türkçesine asimile edildi /7

Kaynak: Laurent Mignon. "Judeo-Turkish," Handbook of Jewish Languages Ch22, 635-642.

unroll @threadreaderapp