Tarih boyunca çeşit çeşit yakıştırmalara konu olmuş bir meyve.
Hangi meyveye niyet ederseniz onun tadını vereceği de rivayet olunur.
Kabuğu ile birilerini ayağını kaydırmak amaçlı kullanılabileceğini söyler dururuz.
Hangi meyveye niyet ederseniz onun tadını vereceği de rivayet olunur.
Kabuğu ile birilerini ayağını kaydırmak amaçlı kullanılabileceğini söyler dururuz.
Muz 1836'da Jean François Paujot isimli bir Jamaikalı tarafından üretilmiş.
Aslında, kendisi kırmızı ve mavi muz (sadece pişirilerek yenilebilir) üretimi yaparken, bahçesindeki ağaçlardan birinde bulunan muzun sarı rekli olduğunu ve pişirmeden yenilebildiğini fark etmiş.
Aslında, kendisi kırmızı ve mavi muz (sadece pişirilerek yenilebilir) üretimi yaparken, bahçesindeki ağaçlardan birinde bulunan muzun sarı rekli olduğunu ve pişirmeden yenilebildiğini fark etmiş.
İlginç olan ise, Paujot'ın daha iyi bir muz üretme çalışmaları sırasında bu sarı muzun doğal bir mutasyon sonucu kendiliğinden oluşması.
Muzun ticari potansiyeli, ilk defa Minor Keith isimli bir ABD'linin, 1870'li yılların başlarında birkaç muz ağacını
Muzun ticari potansiyeli, ilk defa Minor Keith isimli bir ABD'linin, 1870'li yılların başlarında birkaç muz ağacını
demiryolunun kenarına ekmesinin ardından keşfedildi. Gabriel García Marquez'in "Yüzyıllık Yalnızlık" kitabında, muzun önce medeniyet, sonra yıkım getirdiği Macondo kasabasının bir sakini, "Bir gringo'yu birkaç muz yemeye davet etmemiz yüzünden şu başımıza gelenlere bak"
dediğinde, tarihsel bir gerçeğe işaret ediyordu.
Şirket, United Fruit Company (UFCO) ismiyle 1899 yılında kurulur. Hedeflerinde sadece meyvecilik yoktur, sebzecilikten ulaşıma kadar birçok alanda iş yapmaya heveslilerdir.
Şirket, United Fruit Company (UFCO) ismiyle 1899 yılında kurulur. Hedeflerinde sadece meyvecilik yoktur, sebzecilikten ulaşıma kadar birçok alanda iş yapmaya heveslilerdir.
Temeli, dış sermaye destekli demiryolu vasıtasıyla gittikleri ülkelerde kolonizasyonu arttırmak amaçlı olan United Fruit, altın madenini aslında bu altınımsı renkteki meyvede bulmuştu ve liberalizm rüzgarları adı altında her yere kendi fırtınasını da taşıdı.
Şirketler o kadar çok büyüdü ki, muz plantasyonları bulunan ülkelerdeki iç işlerine karışmaya ve istedikleri yönetimi işbaşına getirebilmeye başladılar. Şu meşhur “Muz Cumhuriyeti” tabiri de böylece doğdu.
1930’a gelindiğinde UFCO, 20 rakip şirketi yutmuş, tüm Orta Amerika’nın en büyük işvereni konumuna gelmiştir. Bu yıllarda şirketin kudreti o kadar artar ki, ABD’li yazar O’Henry, “muz cumhuriyeti” sözünü ilk defa Honduras için kullanır.
UFCO, güçlü sermayesiyle kıtadaki bağımlı ülkeleri parmağında oynatır.
UFCO, her ülkede verimli toprakların büyük kısmını satın alır, hükümete muz vergilerini düşürmesi, köylülere muz dağıtmaması gibi konularda baskı yapar.
UFCO, her ülkede verimli toprakların büyük kısmını satın alır, hükümete muz vergilerini düşürmesi, köylülere muz dağıtmaması gibi konularda baskı yapar.
Muz plantasyonlarında çalışma koşulları günümüzde bile çok ağırdır. Buralarda çalışan, bazıları 14 yaşındaki Latin kadınları, sabah 6:30’dan akşam 19:00’a kadar güneşin altında, ellerinde plastik eldivenlerle muz toplarlar.
Latin Amerika muz plantasyonları çalışanlarının koordinasyon örgütü Colsiba, bu plantasyonları toplama kamplarına benzetir.
UFCO, girdiği her ülkede aşırı sağla politik ittifak kurar. Kötü şöhreti ilk defa 1928 yılında yayılır. 12 Kasım günü,
UFCO, girdiği her ülkede aşırı sağla politik ittifak kurar. Kötü şöhreti ilk defa 1928 yılında yayılır. 12 Kasım günü,
Kolombiya’da 30 bin muz işçisi greve çıkarlar. Şirketin baskısıyla hükümet, grevcilerin üzerine orduyu gönderir. Ordunun grevcilerin üzerine ateş açması sonucu onlarca işçi ölür. Hükümet, saldırıyı “komünistler greve öncülük ediyordu” diyerek meşru göstermeye çalışır.
1954 yılında Guatemala’da toprak reformu yapmak ve UFCO’nun topraklarının yüzde 40’ını kamulaştırmak isteyen Jacobo Arbenz Guzman, UFCO’nun da kışkırtması sonucu CIA’nın örgütlediği bir darbeyle devrilir. Şirketin kanlı politik geçmişinde en fazla hatırlanacak olan bu olay,
dönemin solcu kuşağını derin etkiler. Darbe olduğu sırada ülkede bulunan Ernesto Che Guevara, Küba’daki mücadelesinde Fidel Castro’yla birlikte UFCO’ya karşı da savaşcaktır. Küba topraklarının da bir numaralı sahibi olan UFCO, devrim sırasında Küba halkının
diktatör Batista kadar başından atmak istediği bir şirkettir.
1961 yılında CIA’nın eğittiği karşı-devrimci çeteleri Küba’nın Domuzlar Körfezi’ne çıkarma yaptıklarında, bu çetelerin altındaki gemileri United Fruit Company vermişti.
1961 yılında CIA’nın eğittiği karşı-devrimci çeteleri Küba’nın Domuzlar Körfezi’ne çıkarma yaptıklarında, bu çetelerin altındaki gemileri United Fruit Company vermişti.
1984 yılında Chiquita ismini alan şirket, bu sağcı faaliyetlerine asla ara vermedi.
1990’lı yıllarda birçok Latin Amerika ülkesinde paramiliter çetelerin finansmanını sağladı.
ABD’deki bir mahkemede şirket, Kolombiya’daki bir ölüm tugayına 2 milyon dolar verdiğini açıkladı.
1990’lı yıllarda birçok Latin Amerika ülkesinde paramiliter çetelerin finansmanını sağladı.
ABD’deki bir mahkemede şirket, Kolombiya’daki bir ölüm tugayına 2 milyon dolar verdiğini açıkladı.
1890'lı yıllarda United Fruit Company muzun ABD'de yayılımı için büyük çaplı bir reklam kampanyası başlattı.
Ders kitaplarına muzun faydaları, çocukların gelişimi için şart olduğuna dair bölümler eklettiler, muzların rahat taşınabilmesi için yük trenlerini hedef alan
Ders kitaplarına muzun faydaları, çocukların gelişimi için şart olduğuna dair bölümler eklettiler, muzların rahat taşınabilmesi için yük trenlerini hedef alan
ray sistemleri geliştirdiler. aileler çocuklarına muz yedirsin diye muz ve insan sağlığı arasındaki bağlantıyı anlatan raporlar bile yarattılar. Bu stratejiler etkili oldu ve sonraki on yılda muz satışlarında patlama yaşandı.
Şirket artık Orta Amerika ülkelerinde politik bir güç sahibiydi, ülke siyasetinde istediği gibi at koşturabiliyordu.
1890'ın sonlarında Honduras'a giden meşhur yazar O. Henry bu düzene şahit olduğunda şaşkına döndü
1890'ın sonlarında Honduras'a giden meşhur yazar O. Henry bu düzene şahit olduğunda şaşkına döndü
Ülkenin tüm üretimi muz olmuş, bunun yanında bir firma ülkeye dair tüm kararları elinde tutuyor ve hukuk tamamen askıya alınmıştı.
Muz Savaşları (Banana Wars), Amerika Birleşik Devletleri'nin 1898-1934 yılları arasında Orta Amerika ve Karayipler'deki askeri müdahaleleriydi.
Muz Savaşları (Banana Wars), Amerika Birleşik Devletleri'nin 1898-1934 yılları arasında Orta Amerika ve Karayipler'deki askeri müdahaleleriydi.
Muz Savaşları Latin Amerika'da haksızlıklara, yolsuzluk, kanunsuz toplumlar ve emek istismarı ile başladı. Savaşan tropik ülkelerde kötü muamele kaynaklandı ve kötü niyetli çalışma koşulları erken Latin Amerika'da en erken ve en militan işçi hareketlerinden birine yol açtı.
Marquez, anılarını yazdığı “Anlatmak için Yaşamak” kitabında anlatıyor: “1928 yılında o gün, ordu bu meydanda, Muz Şirketi’nin kayıtlarında asla doğrusunun yer almadığı sayıda insanı katletmişti. Asker grevdeki işçilerin bir alay çapulcudan ibaret olduklarını açıklayan bir
bildiri okuyordu. Görevliler meydanı boşaltmaları için beş dakika süre verdikten sonra üç bin erkek, kadın ve çocuk kızgın güneş altında yerlerinden bile kımıldayamamışlardı; sonra ateş emri."
Zamanın ABD hükümeti Kolombiya hükümetini muz şirketi UFC’nin çıkarlarını korumazsa
Zamanın ABD hükümeti Kolombiya hükümetini muz şirketi UFC’nin çıkarlarını korumazsa
ülkeyi işgal etmekle tehdit etmiş.
Kolombiya hükümetine göre grevde 47 kişi hayatını kaybetmiş, ancak gerçek sayının 3000 civarlarında olduğu,
Ordunun hayatını kaybedenlerin bedenlerini denize attığı söylenmektedir.
Kolombiya hükümetine göre grevde 47 kişi hayatını kaybetmiş, ancak gerçek sayının 3000 civarlarında olduğu,
Ordunun hayatını kaybedenlerin bedenlerini denize attığı söylenmektedir.
Ölü sayısı ile ilgili en kesin ifade “tren vagonlarına üst üste dolduracak kadar” şeklinde oldu.
