Thread by @turkerkilic

fMRI ve DTI çalışmaları gerçekten de 5-6 sene önce düşündüğümüz ölçüde duyarlılıkta bilgi verici değil
1.fMRI cm hassasiyetinde bu beyin fonksiyonu için de cerrahi için de yeterli değil ama yine de bu amaçlar için bulunan en iyi girişimsel olmayan yöntem

today.duke.edu/2020/06/studie…

2.DTI ile bir kadavra beyninin tetkikini yaptığımızda da canlıdaki gibi sonuçları aldığımızda (@drakinakakin) şaşırmıştık. Sonradan bu durum canlı ve cansız zebrafish’te de Oxford’da bir çalışma olarak yayınlandı. Yani DTI işlevi değil anatomiyi gösteriyor.

3.DTI 100-400 milyon nöronluk fonksiyonel üniteleri gösteriyor, yani beynin bir “hub” şeklinde organize olmuş yaklaşık 1000 işlevsel yoğunlaşma ağını görüntülüyor. Bu da yeterli duyarlılıktan uzak.

Bu yaşanılan her bilimsel yeniliğin doğal seyri:
1.faz: Önce yenilik herkesi büyüler, hali hazırda varolan tekniklerden fazlasını yapar ve yeni paradigma yaratır
2.faz:Bir süre bu abartılı güven, o tekniğin gerçekliğinin üstünde beklenti yaratır

3.faz: Beklentilerle gerçeklik arasındaki uyumsuzluk farkedilir ve üretilen veriler yeniden, daha gerçekçi gözle değerlendirilir
4.faz: Tekniğin gerçekliği oturur, yapabildikleri ve yapamadıkları öğrenilir ve bu tekniğin paradigması uygulamaya geçer

5.faz:Ulaşılan uygulama düzeyinin, paradigmanın yeni-yetmezlikleri yaşanmaya başlar ve yeni bir buluş ortaya konur

Yeni buluşun yeni-kavramları farkedilir bu kez bu yenilik için faz 1’den uygarlık döngüsü (aslında aynı noktaya gelinmediği için spirali demek gerek) yeniden başlar

Bu aşamalara daha bilinen insan genom projesi üzerinden bakalım:
1.Faz: Genetik araştırma tekniklerindeki 2000’lerin başındaki gelişmeler herkesi büyüledi. 2003’te İnsan Genomu kodlaması açıklandı.

2.Faz: Sonuçlara aşırı güven insan genom projesinin gerçekliğinin ötesinde beklentilere yol açtı. “Artık insanın biyolojik haritası bulunmuştu ve hem hastalıklar hem de normal insanın genetik gelişiminin yolu açılmıştı”. Bu durum öylesine etkili oldu ki..

Yeni bir kültürel paradigma da yarattı. “Artık herkes genomu kadar zeki, genomu kadar sağlıklı ya da hastalıklı, genleri kadar hızlı, genleri kadar uzun ya da kısa ömre sahipti”.

Yeni kültürde “gen kaderdi”.

“Genetik geleceğin mesleği” idi.

3.Faz: Beklentilerle gerçeklik arasındaki fark 2010 sonrasında farkedilemeye başlandı.

Projenin sonlanmasından 15y sonra, 2018’de Nature ve Science’da İnsan Genom Projesinin bilinen hastalıkların sadece %6-10’una yanıt verebileceği bildirildi ve kuramların sınırlılıkları yazıldı

4.Faz: İnsan Genom Projesinden öğrenilenler bilim dünyasına teknik olarak yerleşti.

Yeryüzündeki mikroorganizma-bitki-hayvan, tüm türlerin genom yapısı bilinir hale geldi.

Sayısız alanda bu bildiler yeni uygulama alanları buldu, sınırlılıkları da anlaşılmaya başlandı.

5.Faz: Epigenetik adını verdiğimiz yeni bir bilim paradigması genetiğin üzerine eklemlendi.

Artık “genetik yapı önemli ama kader değil, epigenetik de onun kadar belirleyici” söylemi geçerli hale geldi.

Genetik bilimi elbette önemini koruyor, ama CRISPR, proteomics, epigenetic gibi alanlar 2003 genetik bilimine eklenlendi ve şimdi bu yöntemlerin herbiri için faz 1 yaşanmaya başlandı

İnsan Connectom Projesi için yaşanacaklar da İnsan Genom Pr’de yaşananlar gibi gerçekleşecektir

Bilimde mutlak doğru yoktur. Her doğruluk paradigması (kavramsal ağı) bir öncekinin üzerine eklemlenir.

Bilimsel gerçeklik yalanlanmaz, daha doğrusu ile dönüştürülür. Her doğrunun, daha doğru ile hep yeniden dönüşeceği gerçeği bilimin zayıflığı değil esas gücüdür.