Bugün #Makedon'lar Osmanli'ya başkaldirislarinin yildönumü olan #İlinden ayaklanmasini (1903 Cumhuriyet günü)'nu kutluyorlar
02.08.1903, 117 yıl önce bugün...
Demirhisar Smilevo'nun Asilerin Baskınına Uğraması İle İsyanın Başlaması Smilevo'da 30 Osmanlı Askerinin Şehit Edilmesi
02.08.1903, 117 yıl önce bugün...
Demirhisar Smilevo'nun Asilerin Baskınına Uğraması İle İsyanın Başlaması Smilevo'da 30 Osmanlı Askerinin Şehit Edilmesi
İlinden İsyanı, 1903
Selanik olaylarından sonra, 2 Ağustos 1903’te Makedonya İç Devrim Örgütü (Vitreşna Makedonska Revulyutsionna Organizatsiya-VMRO) tarafından İlinden Ayaklanması başlatılmıştı. İsyan, Slavlar için kutsal olan İlinden gününde (İlyas Peygamber Yortusu)
Selanik olaylarından sonra, 2 Ağustos 1903’te Makedonya İç Devrim Örgütü (Vitreşna Makedonska Revulyutsionna Organizatsiya-VMRO) tarafından İlinden Ayaklanması başlatılmıştı. İsyan, Slavlar için kutsal olan İlinden gününde (İlyas Peygamber Yortusu)
başladığı için bu adı aldı. VMRO isyanın başlama noktasını Manastır bölgesi olarak belirlemişti. Bunun çeşitli nedenleri vardı. Osmanlı birlikleri burada Makedonya bölgesinin kuzeyine göre çok daha zayıftı. Babıâli, Bulgarların Makedonya bölgesindeki eylemcilere desteğinden ve
ayrıca Arnavutların eylemlerinden dolayı birliklerini Makedonya’nın kuzeyinde yoğunlaştırmıştı. Üstelik Avrupalı devletlerin kontrolünün Makedonya bölgesinin güneyinde yoğunlaşmış olması, Osmanlı birliklerinin Manastır ve civarında daha etkisiz olmasına neden olmuştu.
VMRO isyanın başladığının işaretini diğer yandaş köylere de bildirmek için bölgede bulunan Türk samanlıklarını ateşe vermişti. Civardaki köylülerinin gönüllü veya gönülsüz, isyankârlara desteği de eklenince İlinden ayaklanmasında olayların şiddeti iyice artmıştı.
2 Ağustos’ta VMRO teröristleri isyanın merkez üstü olan Smilevo’da Osmanlı garnizonunu basmışlar ve 30 askeri şehit etmişlerdi.
Ozan Arif Bodur, Osmanlı’nın Son Yüzyılında Terör Örgütleri ve Eylemleri (1), 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, 21. Yüzyıl Dergisi, Şubat 2010, Sayı: 14, s. 53-69
03.08.1903, 114 yıl önce bugün...
Makedonya Bulgar İsyanı, Makedonya İlinden Ayaklanması , Kruşevo'nun Asilerin Eline Geçmesi ve Kruşevo Cumhuriyeti'nin Kurulması, Kruşevo ve Kastoria Katliamları Bölgeye Asker Sevki Diplomatik Müdahalelerin Başlaması:
3 Ağustos günü Osmanlı
Makedonya Bulgar İsyanı, Makedonya İlinden Ayaklanması , Kruşevo'nun Asilerin Eline Geçmesi ve Kruşevo Cumhuriyeti'nin Kurulması, Kruşevo ve Kastoria Katliamları Bölgeye Asker Sevki Diplomatik Müdahalelerin Başlaması:
3 Ağustos günü Osmanlı
hükümeti bölgeye kırk bin askerin sevk edileceğini açıkladı [11]. Ancak askerlerin bölgeye gönderilmesi, diplomatik çevrelerde rahatsızlık meydana getirdi [12]. Nitekim Avusturya, Almanya ve Rusya temsilcileri sadrazamdan suçluların cezalandırılmasını ve reform çalışmalarının
tehlikeye atılmaması konusunda hükümeti uyardı [13].
Komite, isyanın başlama noktasını Manastır Vilayeti olarak belirledi. Bunun çeşitli nedenleri vardı. Osmanlı birlikleri burada Makedonya bölgesinin kuzeyine göre çok daha zayıftı. Babıâli, Bulgarların Makedonya bölgesindeki
Komite, isyanın başlama noktasını Manastır Vilayeti olarak belirledi. Bunun çeşitli nedenleri vardı. Osmanlı birlikleri burada Makedonya bölgesinin kuzeyine göre çok daha zayıftı. Babıâli, Bulgarların Makedonya bölgesindeki
eylemcilere desteğinden ve ayrıca Arnavutların eylemlerinden dolayı birliklerini Makedonya’nın kuzeyinde yoğunlaştırmıştı [14]. Üstelik Avrupalı devletlerin kontrolünün Makedonya bölgesinin güneyinde yoğunlaşmış olması, Osmanlı birliklerinin Manastır ve civarında daha etkisiz
olmasına neden oldu. 500 kişilik bir güç 3 Ağustos 1903 günü Kruşevo’ya girerek burayı işgal etti ve buradaki birçok önemli noktaya saldırdı [15]. Kruşevo Kasabası’nın isyancıların eline geçmesi ile İlinden İsyanı doruk noktasına ulaştı [16]. Bulgar köylülerinin isyancılara
yardım etmesi Makedonya’da şiddetin artmasına neden oldu [17].
[11] Aberdeen Journal, Monday, 3 August 1903; Sheffield Daily Telehraph, Monday, 3 August 1903; Western Times, Monday, 3 August 1903; Western Daily Press, Monday, 3 August 1903; Yine aynı gün Selânik-Manastır
[11] Aberdeen Journal, Monday, 3 August 1903; Sheffield Daily Telehraph, Monday, 3 August 1903; Western Times, Monday, 3 August 1903; Western Daily Press, Monday, 3 August 1903; Yine aynı gün Selânik-Manastır
arasındaki telgraf telleri kesilmiştir; Derby Daily Telegraph, Tuesday, 4 August 1903.
[12] The New York Times 6 Ağustos 1903 tarihli sayısında merkezi hükümetin bölgede başlayan isyan hareketinden son derece rahatsız olduğunu ve isyanın bastırılması için Makedonya’ya takviye
[12] The New York Times 6 Ağustos 1903 tarihli sayısında merkezi hükümetin bölgede başlayan isyan hareketinden son derece rahatsız olduğunu ve isyanın bastırılması için Makedonya’ya takviye
kuvvet gönderileceğini de haberin detaylarında okurlarına aktarmıştır. Gazetenin İstanbul’daki muhabirinin aktardığına göre Osmanlı hükümeti Makedonya’daki durumun izahı için yabancı temsilciliklerle iletişim kurmaya çalışmaktaydı: The New York Times, Thursday, 6 August 1903.
[
[
13] Lancashire Evening Post, Thursday, 6 August, 1903.
[14] Gazetelerdeki haberlere göre Bulgar isyancılarının Manastır’daki birçok Müslüman köyüne saldırarak genel isyanı başlatmışlardır. On bin isyancının Türk ordusuna saldırırken diğer bir grubun da Manastır Vilayeti’nde
[14] Gazetelerdeki haberlere göre Bulgar isyancılarının Manastır’daki birçok Müslüman köyüne saldırarak genel isyanı başlatmışlardır. On bin isyancının Türk ordusuna saldırırken diğer bir grubun da Manastır Vilayeti’nde
saldırılar yaptıkları aktarılmaktadır. Hüseyin Hilmi Paşa’ya dayandırılan haber de ise isyancıların Kastoria’ya [Kesriye] saldırarak buradaki ahaliyi katlettikleri, ayrıca hapishanedeki tutukluları da diri diri yaktıkları belirtiliyordu. Saldırılar esnasında bazı Rumların da
katledilmesi üzerine Yunanistan bölgedeki Rum reayanın korunması talebini Babıâli’ye iletmişti. Sunderland Daily Echo and Shipping Gazette, Monday, 10 August 1903; Gloucister Citizen, Monday, 10 August 1903.
[15] Bulgar isyancılar Kruşevo hükümet konağını havaya uçurmuş ve elli
[15] Bulgar isyancılar Kruşevo hükümet konağını havaya uçurmuş ve elli
Türk hayatını kaybetmiştir. İsyancıların vahşice saldırmaları Müslüman ahaliyi dehşete düşürmüştür. 9 Ağustos’ta Hüseyin Hilmi Paşa isyancıların Kastoria’ya [Kesriye] saldırarak ahaliyi çoluk-çocuk demeden katlettiklerini bazılarını da canlı canlı yaktıklarını duyurmuştur.
Bulgar çetelerinin yapmış oldukları saldırılara karşı Müslüman ahali birlikleri kurmuş ve isyancılara karşı kendilerini korumaya çalışmıştır. The New York Times, Sunday, 9 August 1903; Tuesday, 11 August 1903.
[16] Kruşevo’da 8-9 Ağustos’ta meydana gelen çatışmada her iki
[16] Kruşevo’da 8-9 Ağustos’ta meydana gelen çatışmada her iki
taraftan toplam 160 kayıp verilmiştir. Manchester Courier and Lancashire General Advertiser, Monday, 10August 1903.
[17] The New York Times’a göre isyan her ne kadar yerel Bulgar ahali tarafından destek verilse de maddi nedenlerden ötürü başarısızlığa uğrayacaktır: The New York
[17] The New York Times’a göre isyan her ne kadar yerel Bulgar ahali tarafından destek verilse de maddi nedenlerden ötürü başarısızlığa uğrayacaktır: The New York
Times, Saturday, 8 August 1903; Debre’deki Bulgarlar Arnavutları kışkırtmaya çalışmıştı. Fakat hükümetin Arnavutları teskin etme çabası netice vermiş ve köylerini terk etmiş olan Arnavutlar evlerine geri dönmüştü. İsyanın Makedonya geneline yayılmasından endişe eden yabancı
sefaretler Osmanlı hükümetine Müslümanların isyancılarla çatışmasını engellemesi gerektiğine dair tavsiyelerde bulunmuşlardı: The New York Times, Sunday, 9 August 1903.
Yakup Ahbab, Amerikan ve İngiliz basınında İlinden İsyanı (1903), Karadeniz Teknik Üniversitesi,
Yakup Ahbab, Amerikan ve İngiliz basınında İlinden İsyanı (1903), Karadeniz Teknik Üniversitesi,
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
