Thread by @nurettincanikli

1) 320 milyar metreküp doğalgaz keşfinin açıklanmasından hemen sonra Fitch Ratings’in, Türkiye’nin kredi notunun görünümünü durağandan negatife çevirdiğini açıklaması objektif ve nötr bir karar değildir.

2)Burada tartışma konusu,Fitch’in Türkiye ile ilgili değerlendirmeyi,
doğalgaz keşfinin açıklanmasından sonra yapması değildir.Bu tarih zaten önceden bellidir.Tartışma konusu olan,doğalgaz keşfiyle ilgili açıklamadan hemen sonra görünümün NEGATİFE dönüştürüldüğünün açıklanmasıdır

3) Fitch, doğalgazla ilgili gelişmeden sonra yapacağı değerlendirmenin, doğalgaz keşfinin ekonomik sonuçlarını da içereceğini, daha doğrusu piyasalar tarafından bu şekilde algılanacağını biliyordu.

4) Ayrıca,önemli bir müjdenin olacağı, Fitch’in açıklamasından 2 gün önce Cumhurbaşkanımız tarafından kamuoyu ile paylaşılmıştı.

5) Piyasaların bu haberi satın alarak dövizde düşüş ve borsada yükselmeye yol açacak şekilde fiyatlaması nedeniyle, Fitch’in doğalgaz keşfinin ekonomik beklentilerde iyileşmeye neden olduğunu görmemesi mümkün değildir.

6)Fitch, açıkladığı tarihten 3 gün önce değerlendirmeyle ilgili kararını Hazineye bildiriyor ancak bu bildirim kamuoyunun ıttılaına girmediği için Hazineye bildirdiği ve görünümü negatife çeviren kararı, doğalgaz keşfiyle ilgili analizi de içerecek şekilde revize edilmesine bir++

7) engel teşkil etmiyor. Objektif bir yaklaşım, notla ilgili değerlendirmenin, kamuoyu ile paylaşıldığı tarih ve saatten önceki tüm ekonomik değişken ve parametrelerdeki değişimlerin
analizini de içermesini zorunlu kılar.

8) Fitch adına, tutkulu savunucularının, daha önce ilan edilen tarihte değerlendirme kararının açıklandığı, bu tarihten 3 gün önce de Hazine ile bu bilginin paylaşıldığı şeklindeki savunmaları, ++

9) değerlendirmenin aslında içermemesine rağmen piyasalar ve kamuoyu tarafından doğalgaz keşfini de içeriyor gibi algılandığı gerçeğini değiştirmez.

10) Normalde doğalgaz keşfiyle ilgili bilgi, Fitch tarafından öğrenildiğinde, bu gelişmenin analize dahil edilmesi, açıklandığı tarihe kadar bu analizin yapılabilmesi için süre yeterli değilse, açıklamanın ertelenmesi gerekirdi. Fitch bunu yapmadı.

11) 320 milyar metreküp doğalgaz keşfinin, Türkiye’nin makro ekonomik göstergelerinde ve finansal yapısında olumlu hiç bir etkisinin olmayacağı anlamına gelecek şekilde not görünümünü durağandan negatife çevirdiğini, ++

12) doğalgaz keşfiyle ilgili Cumhurbaşkanımızın açıklamasından yaklaşık 3 saat sonra kamuoyu ile paylaştı. Yukarıda sayılan gerekçelerle bir kez daha vurgulamak gerekir ki Fitch suçüstü yakalanmıştır.

13) Aslında suçüstü yakalanan sadece Fitch değildir. Kadrolu baykuşların yanında kadrosuz olup da kadro peşinde koşan
baykuşlara da suçüstü yapılmıştır. Fitch’in ne kadar objektif ve tarafsız bir yöntem ve içeriğe sahip olduğunu, ++

14) Türkiye ekonomisiyle ilgili yaptığı değerlendirmelerin gerçekçi ve bilimsel olduğunu ve üst akıl tezinin çöktüğünü sevinç naraları atarak haykırıyorlar. Fitch’in avukatlığını yapıyorlar.

15) O zaman biraz detaya inelim.
 
Fitch, görünümü negatife çevirirken 3 temel gerekçe ileri sürüyor.
 
1- Döviz rezervlerinin azalması
2- Cari açık
3- Negatif reel faiz

16) Gerçekten Merkez Bankasının döviz rezervlerinde bir düşüş olmuştur. 2013 yılında brüt toplam rezervler 136 milyar dolardan bugün 88 milyar dolara gerilemiştir.

17) Ekonomi bir dengeler manzumesidir. Ekonomide her bir değişken veya parametre bir denklemin parçasıdır. Değişkenlerin statik analizi anlamlı değildir ve hiç bir konuda tahminde bulunmamıza katkı sağlamaz.

18) Örneğin, Ülkenin döviz rezervlerinin belirli bir zaman aralığında düşmesi veya artması üzerinden makro değişkenlerin gelecek değerlerine yönelik tahminde bulunmak bilimsel bir yaklaşım değildir.

19) Rezerv stokundaki değişim ile
birlikte, döviz talebi denkleminin belirleyici değişkenlerinin de analize dahil edilmesi gerekir.

20) TL’nin değer kaybını önlemek amacıyla Merkez Bankası döviz rezervlerinin önemli ölçüde eritildiği gibi bir iddia ileri sürülürken, içini dolduracak anlamlı nedensellik
bağlantıların ortaya konulması kaçınılmazdır.

21) Aksi halde iddia havada kalacak ve kahvehane sohbeti konusu olmaktan öteye geçemeyecektir. Döviz rezervi stoku, döviz talebini oluşturan açıkların aktive olması durumunda bu talebi karşılayabilmek için muhafaza edilir.

22) Dövize talebin reel kaynağı ise,
 
a) Dış ticaret açığının görünmeyen kalemlerle finanse edilemeyen
kısmı, yani cari açık,
 
b) Yabancı portföy yatırımcısının, yatırımını nemasıyla birlikte
yurtdışına çıkarmak istemesi halinde ortaya çıkan döviz talebi,++

23) c)Vadesi gelen kamu ve özel sektör döviz kredisinin itfası için ortaya çıkan döviz talebinden oluşmaktadır.
Döviz rezervi bu parametrelerle doğrudan ilgilidir.Üç değişkende meydana gelen değişimler,döviz rezervindeki değişimle birlikte modele alınmalı ve değerlendirilmelidir.

24) Döviz rezervindeki azalma, döviz talebini oluşturan değişkenlerin miktarlarındaki azalmadan daha küçükse sonuç itibariyle bu iyi bir şeydir. Net
varlıklarda artış anlamına gelir.

25) Basit bir örnekle açıklamaya çalışalım. Bankada 150.000 TL’lik bir mevduatınız ve TOKİ’den satın aldığınız bir ev nedeniyle de TOKİ’ye 70.000 TL taksitli borcunuzun olduğunu varsayalım.