Thread by @govertschilling

IS ER BUITENAARDS LEVEN ONTDEKT? nee, maar sterrenkundigen hebben vanmiddag wel bekend gemaakt dat er voorzichtige aanwijzingen zijn gevonden voor het bestaan van micro-organismen (bacteriën) in de dampkring van de planeet venus. (1/14)

2. met het deels europese alma-observatorium in noord-chili (66 schotelantennes op 5000 m hoogte in de andes) zijn fosfine-moleculen gedetecteerd in de venusdampkring. fosfine (PH3) is een zeer giftige verbinding, die oa deel uitmaakt van bepaalde soorten rattengif.

3. op aarde wordt fosfine geproduceerd in de chemische industrie, en ook door bepaalde anaerobe bacteriën (bacteriën die geen zuurstof gebruiken in hun stofwisseling). er zijn op aarde geen natuurlijke, niet-biologische processen bekend waarbij fosfine vrijkomt.

4. vorig jaar publiceerde vooraanstaand astrobioloog sarah seager (MIT) nog een artikel waarin werd aangevoerd dat fosfine daarom een uitstekende 'bio-marker' is: vind je PH3 op een rotsachtige, aarde-achtig planeet, dan móet daar wel iets leven.

5. astronomen van de cardiff-universiteit in wales vonden aanwijzingen voor de aanwezigheid van fosfine in de venusdampkring met de (ooit deels nederlandse) james clerk maxwell-millimetertelescoop op mauna kea (hawaii) - een schotel van 15 m in diameter.

6. de waarnemingen lagen echter aan de grens van wat meetbaar was. met alma (groter/gevoeliger) is de detectie nu bevestigd. de resultaten zijn vandaag (ma 14 sep) gepubliceerd in het vakblad 'nature astronomy'.

7. een team van MIT heeft zeer uitgebreid onderzocht of er andere, niet-biologische mechanismen of processen op venus (kunnen) voorkomen waarbij de gemeten hoeveelheden fosfine kunnen ontstaan. die zijn tot op heden niet gevonden.

8. het gaat trouwens om relatief kleine hoeveelheden: 20 deeltjes op een miljard, maar dat is dus veel meer dan je op welke andere manier dan ook kunt verklaren. vandaar de suggestie dat er wellicht anaerobe bacteriën in het spel zijn.

9. die kunnen niet op venus zelf leven (daar is het bijna 500 graden en heerst een luchtdruk van 90 atmosfeer), maar eventueel wel op zo'n 50 à 60 km hoogte in de dampkring, waar het ca 30 graden is. (in de afgelopen decennia is daar al vaker over gespeculeerd).

10. overigens: in de atmosferen van de reuzenplaneten jupiter en saturnus zijn ook kleine hoeveelheden fosfine gevonden, maar daar kunnen de moleculen zijn ontstaan door de hoge druk en temperatuur in de gasvormige mantel van de planeet. op venus kan dat niet.

11. dus is er nu buitenaards leven ontdekt? nee, zeker niet. sterker, er zijn astronomen die nog niet eens overtuigd zijn van de PH3-detectie (die zoals gezegd zeer lastig is). het gaat om een subtiel signaal dat pas na stevige data-analyse zichtbaar werd.

12. verder is het natuurlijk mogelijk dat fosfine toch geproduceerd kan worden langs niet-biologische weg, op een manier waar niemand nog aan heeft gedacht. misschien niet zo gek op een extreme planeet als venus...

13. tot slot zou er een manier moeten zijn voor de venus-bacteriën om weerstand te bieden aan de extreme zuurgraad van de venuswolken, die voor 90% uit zwavelzuur ('rotte-eieren-gas') bestaan. kortom: nog volop mitsen, maren en onduidelijkheid.

14. maar absoluut spannend, en zeker de moeite waard om de komende tijd in de gaten te blijven houden! en misschien kijk je de komende ochtenden met een net wat andere blik naar venus (voor zonsopkomst zichtbaar in het oosten)!