Thread by @sigaramcamel

Sekiz bin yıllık serüven dolu yolculuğunda insanoğlunun ufkunu açmış, tutkularını alevlendirmiş, kimi zaman üzüntüye boğmuş, kimi zaman da karşılaştığı felaketlerin reçetesi olmuş.
Anadolu’nun kadim halklarının kültürünün bir parçasıdır.

“Ve Nuh çiftçi olmaya başladı ve
bir bağ dikti ve şaraptan içip
sarhoş oldu.”
Tekvin (yaratılış 9: 20,21)

Nuh Peygamber’e atfedilen bir efsanede, Nuh Peygamber, tufandan sonra hayvanları ile Ağrı Dağı eteklerinde yaşamaya başlar.

Karınlarını doyurmak üzere civarda dolaşan hayvanlardan keçinin, bir gün olağanüstü neşeli döndüğünü görür. Bu hal günlerce devam edince Nuh Peygamber keçisinin peşinden giderek, bu durumun yediği bir meyveden kaynaklandığını keşfeder.

Kendisi de bu meyveyi çok beğenir ve hayatı pespembe gösteren üzüm suyunun müptelası olur.

Şarap tarihinin Prehistorik (Tarih Öncesi) çağa kadar uzandığı sanılmaktadır. Anadolu’da Hititler ve Mısır’da Mısırlılar şarap kültürünü başlatan toplumdur.

Şarap Hititler’ de para eden ticari bir maldır. Anadolu’nun güney sahillerinde yaşayan Fenikeli gemiciler, şarabı önce Ege sahillerinden adalara ve Yunanistan’a taşıyıp büyük paralar kazandılar. Şarabın gemilerle nakli için ‘amfora’ denilen sivri uçlu toprak kaplar kullanılırdı.

Hitit şaraplarının Asurlu tacirlerin yardımı ile Mezopotamya Bölgesine geçtiği de bilinmektedir. Asurlu tacirler 250-300 eşeğin bulunduğu kervanlarla şarap naklini gerçekleştiriyorlardı.

M.Ö. 1500 yıllarında Orta Yunanistan’da bağcılık ve şarapçılık gelişmeye başlamış ve

M.S. 900 ortalarında şarap, ekmek kadar gerekli bir ihtiyaç maddesi haline gelmişti.

Eski Mısır’da duvarlarda şarap figürlerine rastlanmıştır ve hatta şarap listeleri dahi bulunmuştur. Mısırlıların ilk üzüm bağları, üreticileri, bağbozumu ve şarap etiketleri hakkında

kayıt tuttukları görülmektedir.
Babilliler ise şarap dükkanlarının işletilmesi üzerine ilk kanunları çıkaran topluluk olmuştur.
M.Ö. 2700 yıllarına ait olduğu düşünülen Sümerlere ait yazılarda tanrıça Gestin “Ana asma kökü”, tanrı Pa-Gestin-dug “İyi asma” ve

onun karısı Nin-Kasi “Sarhoş Eden Meyve” karşımıza çıkmaktadır. Eski Mısırda ise Osiris’in “Şarap Tanrısı” olmasına rağmen, şarap hakkında “tanrı Horus’un gözyaşı” veya “güneş tanrısı Ra’nın teri” gibi tanımlara da rastlanmaktadır.

M.Ö. 3 bin yıllarında Orta Anadolu’da yaşayan Hititlerin üzümlerinin özelliği ve tatlılığı, bağlarının zenginliği ve bolluğu nedeniyle tarihçiler şarabın anavatanı ve ilk üretildiği yer olarak Orta Anadolu’yu gösteriyor.

2012 yılının Ocak ayında Ermenistan’ın Yeghegnadzor şehrinin yakınlarında ki Areni-1 mağarasında antik bir şaraphane kalıntısı bulundu ve 6000 yıllık, bu şaraphane bilinen en eski şaraphane olarak kayıtlara geçti.

Keşişler yüzyıllar boyunca toprak seçme, toprağa uygun asma seçme, asmayı aşılama, budama, bağbozumu zamanlaması, yağmurun ve güneşin etkileri ve mayalanma üzerine araştırma yapıp yeni teknikler geliştirdiler. Bütün bunları yapmalarının başlıca nedenlerinden biri de

özellikle orta çağda şarap ticaretini ellerinde tutmaları idi.
Şarap, festivallerde ve dini törenlerde içildiği gibi, birçok içki gibi tarih boyunca farklı toplumlarda ilaç ve antiseptik olarak kullanılmış ve günümüzde de kullanılmaya devam etmektedir.

Ortaçağ Avrupa’sında şarap ve bira lüks tüketim değil, bir gereksinim idi.
Antik dünya, şaraba, yaşamını sağlamak için gereken diğer besinlerden daha fazla önem vermiş.
Dinsel bir tema olarak algılanan şarap, her toplumda bir de şarap tanrısı var olmasına neden olmuş

Tek tanrılı dinlerin kutsal kitaplarından Tevrat ve İncil’in büyük tufanı anlatan bölümleri başta olmak üzere, çeşitli bölümlerinde asma ve şaraptan sıkça söz edilmektedir.

Bağcılığın belgelere dayalı gerçek tarihi ise Anadolu uygarlıkları ile iç içedir.

MÖ. 2000 yıllarında Kafkaslar üzerinden Anadolu’ya gelerek 600 yıllık büyük bir uygarlık yaratan Hitler için, buğday ve arpa yetiştiriciliğiyle birlikte bağcılığın önemini anlatan çok sayıda arkeolojik buluntu günümüze ulaşmıştır.

Anadolu topraklan, Osmanlı hakimiyetine girdiğinde, bağcılık ve şarapçılıkta gerileme başladı.
Bu dönemden itibaren sadece Rum ve Ermeni topluluklarının temsil ettiği etnik azınlık grupları şarap ve hatta üzüm üretimiyle ilgilendiler.

Tanzimattan sonra batılılaşma hareketleri şarapçılığı canlandırıyor ve 1900’lerin başında Avrupa bagları floksera hastalığı ile kıvranırken, Osmanlı 300 milyon litre şarap üretip, büyük bir kısmını ihraç ediyor

Tanrılara şükran ve minnetin göstergesiyken aynı zamanda neredeyse tüm eğlence ve toplantıların ana içeceği olan şarap, günlük hayatta bile baharat ve bal gibi maddelerle karıştırılarak, sabahları Eski Yunanlıların kahvaltılarını süsledi.

Sonbaharda müzik eşliğinde şarkılar söylenerek yapılan bağbozumu, antik çağ insanı için, bir bakıma tüm keder ve elemini bir tarafa bırakarak yapılan bir ritüel haline gelmişti. Orak biçimini andıran bıçaklarla toplanan üzüm salkımları, önce sepetlere doldurulur,

daha sonraysa şarap preslerine götürülürdü. Şarap presleri, üzümlerin su kaybı yaşamaması için toplandığı bağlara yakın kurulurdu.
Antik şarap yapımı üç aşamadan oluşuyordu,
üzümler öncelikle ayakla eziliyor, arkasından pres makineleriyle suyu çıkarılıyor ve

şarapların saklandığı kaplarda mayalanma sürecine bırakılıyordu.
Ayakla ezilip, arkasından preslenerek elde edilen üzümün suyu, havuzdaki deliklerden aşağıdaki şarap küplerine dolardı.
İlk üzümlerin sularından elde edilen şarabın kalitesi yüksek kaliteyken,

sonraki ezmelerden elde edilen şarabın kalitesi daha düşüktür.
Çünkü üzümün posası ve kabuğu tekrar sıcak suyla karıştırılır; buradan ikinci kalite şarap ya da sirke elde edilirdi.
Şarabın içerisindeki alkol miktarını, yine şarabın içerisindeki şeker miktarı belirler.

Fermantasyon süresi biten şarap, içi tamamıyla reçine ile sıvanmış amforalara tülbent benzeri bir kumaş ile süzülerek aktarılır. Bu amforalar da ışık ve ısıya maruz kalmayan yerlerde birkaç hafta kadar bekletilir ve dinlenmeye bırakılırdı.

Bulut geçti, gözyaşları kaldı çimende
Gül rengi şarap içilmez mi böyle günde?
Bugün bu çimen bizim, yarın kim bilir kim
Gezecek, bizim toprağın yeşilliğinde
Ömer Hayyam

"Bir şişe şarapta bütün kitaptakilerden daha fazla felsefe vardır."
Louis Pasteur

Kaynaklar;
gazeteduvar.com.tr/bilim/2017/11/…
barsokagi.com/sarap-tarihi-s…
medium.com/@gastronomika_…
keyiflobisi.com/sarabin-tarihc…
ortadunya.com/forum/viewtopi…
nkfu.com/tarihte-sarap-…
arkeofili.com/ilkcag-yunan-k…
leblebitozu.com/sarap-yapimi-c…
gt.metu.edu.tr/sarap.htm