Thread by @ngundogan77

De @VVD schrijft in haar verkiezingsprogramma heel veel kolder in de paragraaf 'Overheid en Democratie'. Even een draadje en waarom dat zo gevaarlijk is. De angst voor Urgenda en het EVRM is de slechte raadgever in deze. Lees je mee @DilanYesilgoz 1/

De VVD begint heel ok door te zeggen dat "Nederland kent onafhankelijke rechtspraak van hoge kwaliteit." Maar daarna neemt t niveau rap af. "Tegelijkertijd doen rechters meer uitspraken die rechtstreeks en vergaand ingrijpen in democratisch genomen besluiten." Hier gaat t mis. 2/

In de Urgenda uitspraak van het gerechtshof wordt naar vier uitspraken van EVRM verwezen. In die vier
uitspraken ging het om concrete dreiging. De kritiek op Urgenda is dat de dreiging hier in Nederland niet
concreet is. Dat gaat dus niet om een te ver gaande uitspraak van het 3/

Europese Hof voor de Rechten van
de Mens (EHRM). In tegendeel , de Nederlandse rechter – waarvan de VVD vindt dat die ‘onafhankelijk’
en van ‘hoge kwaliteit’ is – heeft de uitspraken van het EHRM te ruim geinterpreteerd (en zich ‘schuldig’
gemaakt aan juridisch activisme).4/

Persoonlijk, als moeder, ben ik heel blij met die Urgenda zaak. Ik wist helemaal niet van die dreiging en door de alertheid van sommige mensen die de moed en geduld hadden naar de rechter te stappen heeft mijn kind nu meer schone lucht. Lijkt mij een zeer nobele zaak dus. 5/

Dan zijn er los van wat ik er van vind, 3 andere argumenten aan te dragen. 1) Je zou ook kunnen zeggen dat de politiek haar werk niet goed doet (als parlement en regering zelf tot adequate besluitvorming waren gekomen, dan was de rechtszaak niet nodig geweest) 6/

2) 2.Rechters worden vrij vaak gedwongen om open normen in te vullen, omdat bijvoorbeeld een wettekst verouders is of omdat de wetgever bewust en tekst niet heel duidelijk heeft gemaakt. Dat laatste is een strategie van beleidsmakers/ politici om tot consensus te komen en zo 7/

een (internationale) afspraak te maken. Rechters zijn dan degene die een open norm concreet moeten toepassen. Dat is geen juridisch activisme maar een normale uitoefening van de bevoegdheid van de rechter omdat anders de wet/ afspraak een lege huls is. Sterker nog, de rechter 8/

is verplicht dat te doen, want de rechter moet recht spreken (staat in de taakomschrijving van een rechter). 3)3.Op het moment dat Nederland mee wilt doen aan internationale/ Europese verdragen, dan is dat een democratisch gelegitmeerde beslissing. Nederland aanspreken op 9/

gemaakte afspraken is juist een versterking van die democratie. Dat het belang van Nederland op internationaal/Europees niveau niet hetzelfde is als het belang van Nederland op nationaal niveau is een gevolg van (schizofrene) politici die iets anders op Europees niveau 10/

beweren dan op Nederlands niveau (denk aan ‘we willen de klimaatdoelen halen’ en ‘we willen niet dat boeren in Nederland op enige manier zich moeten aanpassen). 11/

Dan schrijft de VVD "Ook internationale gerechtshoven, zoals het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, doen steeds verdergaande uitspraken die direct ingrijpen in democratisch tot stand gekomen wetgeving in Europese landen, bijvoorbeeld op het gebied van asielbeleid of 12/

sociale zekerheid." Dit moet VVD kunnen staven, zonder verwijzingen naar concrete zaken is dit een populistische uitspraak. Dit is hetzelfde niveau van verdachtmaking van rechters zoals de PVV en Forum dat doen.
Voorbeelden van ‘controversiële’ uitspraken het afgelopen jaar: 13/

- Uitspraken stikstofbeleid
- Terughalen van IS-kinderen door Nederland
- Urgenda (hier ging het dus om NL rechter die de wettekst van artikel 2 en 10 EVRM te breed zou interpreteren).
Dit waren allemaal uitspraken van Nederlandse rechters. 14/

Het direct ingrijpen in democratisch tot stand gekomen wetgeving: dat het is exact de reden voor het bestaan van een Constitutioneel Hof of een EHRM. De bescherming van grondrechten van inwoners wordt soms ondermijnd door democratische wetgeving (of door slechte uitvoering 15/

een overheid of bestuursorgaan). In Nederland en in de Europese Unie hebben we op democratische wijze afgesproken dat de grondrechten belangrijker zijn dan alle andere wet- en regelgeving. 16/

VVD:"Zonder dat hierbij sprake is van schending van klassieke mensenrechten, zoals vastgelegd in bijvoorbeeld het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Deze ontwikkeling maakt de rechter kwetsbaar, en ondermijnt het vertrouwen in de democratie en rechtsstaat. 17/

De komende jaren zetten we in op: Aanpassen van het EVRM, zodat het Comité van Ministers in de Raad van Europa de mogelijkheid krijgt om uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens die indruisen tegen de bedoeling van de lidstaten te corrigeren." 18/

Belangrijke (retorische) vragen hierbij: Wie bepaalt wat de bedoeling is van lidstaten, als de onafhankelijke en onpartijdige rechter buitenspel wordt gezet? Het Comite van de Ministers in de Raad van Europa is een ondemocratisch instituut waarbij lidstaten vrij spel krijgen 19/

om voor eigenbelang op te komen. Wat zou dit beteken voor bijvoorbeeld de bescherming van Roma in Europa, voor de bescherming van lhtbi+ in Polen? Dit betekent ook dat lidstaten in beroep kunnen tegen het Hof voor de Rechten van de Mens (het ‘corrigeren’ van uitspraken van 20/

het EHRM is eigenlijk gewoon in beroep gaan), terwijl een individu/ een inwoner van Europa dat niet zou kunnen. Dat druist in tegen de gedachte dat grondrechten bestaan zodat het individu beschermt is tegen een sterke overheid die misbruik maakt van haar macht. 21/

VVD:"Beperken van de doorwerking van internationale verdragen in Nederland. Rechtstreekse werking van nieuwe verdragen is alleen nog mogelijk na omzetting van verdragen in Nederlandse wetten. Het Nederlandse parlement kan hierbij duidelijk toelichten hoe internationale 22/

verdragen worden geïnterpreteerd." Dit zou betekenen dat we als Nederland van een monistisch systeem naar een dualistisch systeem gaan. Meer landen in Europa hebben een dualistisch systeem, Duitsland bijvoorbeeld (nl.wikipedia.org/wiki/Monisme_e… ).
Wat de VVD hier alleen over het 23/

hoofd ziet is dat internationale verdragen en Europese richtlijnen en verordeningen nu ook goedgekeurd moeten worden door het Nederlandse parlement en dat de internationle regels voldoende bekend moeten zijn (artikel 94 GW). Het voorstel is daarmee niet zo baanbrekend, het 24/

gaat weinig veranderen aan de situatie zoals deze nu al is in Nederland + om dit te kunnen doen is een aanpassing van de grondwet nodig (denederlandsegrondwet.nl/id/vi4db0qeu8g…'). Als een internationale/Europese norm onduidelijk is dan kan het Nederlandse parlement nadere wetgeving 25/

voorstellen waarmee de internationale/Europese norm verduidelijkt wordt (oftewel, het parlement heeft allang de democratische ruimte om internationale normen te verduidelijken). 26/

VVD:"Wijzigen van de Grondwet om rechterlijke toetsing van wetten aan het EVRM te beperken en toetsing door de wetgever te versterken. Net zoals in het Verenigd Koninkrijk, kunnen rechters niet langer wetten buiten toepassing verklaren wegens strijdigheid met het EVRM. Zij 27/

kunnen wel het parlement adviseren wetten versneld aan te passen. Dit borgt democratische betrokkenheid en vergroot de legitimiteit van onze democratische rechtsstaat." Op dit moment kan niet getoets worden aan de grondwet. De Raad voor de Rechtspraak heeft zelf aangegeven 28/

dat daarom toetsing aan EVRM zo belangrijk is (brief van 5 maart 2020). Dit voorstel ondermijnt daarom de bescherming van grondrechten van inwoners van Nederland. De vergelijking met het VK is een beetje dom, omdat juist uit onderzoek blijkt dat rechters in het VK zoveel 29/

mogelijk nationale wetgeving interpreteren in lijn met het EVRM. De nationale rechter is wettelijk verplicht om voor zover mogelijk het nationale recht uit te leggen en toe te passen op een manier die voorkomt dat bepalingen van het EVRM geschonden worden 30/

wodc.nl/binaries/2106-…
VVD: "Beperken van de mogelijkheid voor stichtingen en verenigingen om te procederen uit naam van het algemeen belang om zo een politieke uitspraak te forceren." 31/

Ook hier: wat is het forceren van een politieke uitspreek, wie bepaalt dat? De manier waarop VVD dit geformuleerd maakt het mogelijk dat politici bepalen wanneer een inwoner zich mag verenigen.

Artikel 3:305a Burgerlijk Wetboek, bepaald dat een stichting of vereniging die 32/

volgens haar statuten opkomt voor een collectief of algemeen belang – ‘gelijksoortige belangen van andere personen’ in de bewoordingen van dit wetsartikel – een rechtsvordering ter behartiging van dat belang kan instellen bij de civiele rechter.
Vaak hebben belanghebbenden 33/

een legitiem belang dat zij als individu niet kunnen beschermen omdat dat teveel kost en te ingewikkeld is. Zaken die tot aan het EHRM gaan duren meestal jaren. Daarom is het voor belanghebbenden noodzakelijk om zich te kunnen verenigen in stichtingen of verenigingen. 34/

Een voorbeeld is de zaak die Nederland bij het EHRM heeft aangespannen tegen Rusland (rijksoverheid.nl/actueel/nieuws…). In dit geval pakt de Nederlandse staat de handschoen om op informatie van Rusland te eisen, maar anders hadden nabestaanden en belanghebbenden dat zelf moeten doen 35/

(en dat was gedoemd om te mislukken want een staat heeft meer macht dan een individu). Een ander voorbeeld is de zaak van de SGP-vrouwen, dat was ook een stichting. En de uitspraak tegen rookruimtes (leuke bron van prof. Jos Teunissen, die op de VVD lijn zit, gaat uitgebreid 36/

in op redenen waarom het niet democratisch zou zijn: climategate.nl/2020/01/urgend… 37/

VVD: "Experimenteren met lekenrechtspraak om de legitimiteit van de rechtspraak en de verbondenheid met onze rechtsstaat te behouden en te vergroten. In rechtsgebieden die zich hiervoor lenen, zoals het bouwrecht, wordt geëxperimenteerd met een combinatie van leken en 38/

experts. Het strafrecht wordt expliciet uitgezonderd van lekenrechtspraak." Het hangt er vanaf wat de VVD hiermee bedoelt: waarschijnlijk bedoelen ze dat een echte leek mee mag beslissen, dus eigenlijk wil men het jurysysteem invoeren. In Nederland hebben we al 39/

lekenrechtspraak, de Pachtkamer en de Ondernemingskamer maken hier gebruik van en het college dat beslist over de verlening van TBS.
Het voornaamste argument voor lekenrechtspraak is dat hierdoor mensen die minder vertegenwoordigd zijn in het parlement (denk aan migranten, 40/

mensen die praktisch opgeleid zijn) toch invloed uitoefenen op de manier waarop wet-en regelgeving wordt uitgelegd. Lekenrechtspraak kost vrij veel tijd en geld, en in landen zoals Noorwegen en Belgie leidt het tot nu toe niet tot fundamenteel andere uitspraken. Het grootste 41/

probleem om lekenrechtspraak in Nederland in te voeren lijkt mij dat momenteel de Nederlandse rechterlijke macht omkomt in het werk (mede dankzij bezuiningen waar de VVD aan bijgedragen heeft). 42/

Al met al kan ik mij dus niet aan de indruk onttrekken dat de VVD meer uit angst dan uit vertrouwen in de door haar zelf als kwalitatief genoemde rechtspraak handelt. De risico's zijn meerledig. Maar bedenk dat de schade voor NL groot kan zijn hierdoor. Wij genieten 43/

internationaal veel aanzien, hebben ook het @IntlCrimCourt in Den Haag. Als wij gaan shoppen in internationale verdragen dan tasten wij onze eigen geloofwaardigheid. Daarnaast vind ik dit principieel ook niet kunnen. Zo pleiten nog paar dagen geleden @bentebecker en 44/

@vanwijngaardenj samen dat er niet geshopt mocht worden in de #vvmu. Maar deze ooit liberale partij is waarschijnlijk vergeten dat vrijheid zoals bedacht en bepleit door J. S. Mill niet ging om de vrijheid van de overheid, maar om de vrijheid van het individu. En vrijheid 45/

moet beschermd worden. Daarom hebben wij een trias politica zodat de wetgever niet almachtig kan worden en het individu vrij kan zijn. Ik sluit maar even af met een mooie quote van Mill 46/

“The only freedom which deserves the name is that of pursuing our own good in our own way, so long as we do not attempt to deprive others of theirs, or impede their efforts to obtain it. Each is the proper guardian of his own health, whether bodily, or mental or spiritual. 47/

Mankind are greater gainers by suffering each other to live as seems good to themselves, than by compelling each to live as seems good to the rest.”
Einde 48/48

Dit had art. 8 evrm moeten zijn. Excuses.