Thread by @gbehiri

#Kulup dizisini bitirdim. Turkiye'de dogup buyumus bir Sefarad Yahudisi olarak dizi hakkinda bir iki kelam etmek isterim. Eminim Turkiye'de Kulup'u izleyen bir cok kisi, Turkiye Yahudi Cemaati'nden diziyi izleyenler kadar, bu diziden etkilenmemistir.

Bugune kadar Turk televizyonlarinda her zaman su insanlarin adini duyduk: "Iplikci Nedim, Tefeci Salamon, Mossad Ajani Mose, Musevi asilli isadami Mison vs." Yani bilinen tum antisemitik ogeler kullanilarak TR'de yasayan insanlara,tek tip,genellestirilmis bir Yahudi gosterildi.

Bunun sonucunda, bu dizi/filmleri izleyen milyonlar Yahudiyi hep, zengin, karanlik isler ceviren, paragoz vs. gibi ozelliklerle tanidi. Halbuki ben ve Turkiye'de yasamis/yasayan binlerce Yahudi cok iyi biliyorduk ki insanlara gosterilen bu Yahudiler biz degildik.

Turk TV tarihinde ilk defa bir dizide kendimi, ama daha cok grampapami, gramamami, tantimi, onklimi gercege en yakin haliyle gordum. Bazi detaylar diziye o kadar incelikle koyulmus ki(Cemaatten danismanlik yapanlar sayesinde) saskinlikla ayni sahneleri tekrar ve tekrar izledim.

Dizide figuran rollerde cevremden tanidigim kisileri gormek daha da etkiliyeciydi. O rollerde oynayan bu kisiler omurlerini Ladino tiyatroya adamis insanlar ve sanki birileri onlarin bu emegini gormus olacak ki sonucu Netflix'te bir diziye kadar geldi. Ne buyuk gurur..

Diziyi bitirdikten sonra dizide gosterilen yerlerde dogup buyuyen anne ve babamla aci bir gercek uzerine konustuk: Yok olan bir dil ve muzelesmis bir toplum. Peki neden? Renklerinden kurtulmak isteyen bir devlet ve buna direnmekte zorlanan bir toplum yuzunden.

Zamaninda Ladino konusan bir cok Yahudi hem disaridan hem de kendi toplumu icinden duzgun TR konusamiyor diye asagilandi. O dizide gordugumuz orta halli, muhafazakar, aksanli TR konusan Yahudi, zamaninin Fransizca konusan, gorece daha zengin Yahudisi tarafindan da hor goruldu.

Bizi ayni zamanda biraz da biz yaraladik anlayacaginiz.

Kulup dizisi belli kaliplari yikmak icin guzel bir baslangic olmus. Ama Turkiye, gecmisiyle, diziler ile degil, toplum icinde, gercek bir ic muhasebe yaparak barismali. Tabii eger barisabilecek insanlari bulabilirse.