Thread by @talhaB62

#MINA #ProofOfAlpha
'Snarkları kullananı' kullanmak VS snarkları bizzat kullanmak.
İkisini dene, tarafını seç!

@MinaProtocol, zeroknowledge proof(ZKP) kriptografi teknolojisini networkte tepeden tırnağa tüm basamaklarda kullanan bir protocol. ZKP ailesinin alt türleri olan++

zk-snarklar ve zk-starklar, hem Mina hem de farklı birçok projede kullanılması nedeniyle son zamanlarda kendinden çok bahsettiriyor.
Özellikle Ethereum üzerinde ölçeklenebilirliği kuvvetlendirmek için geliştirilen birçok zk-rollup projesi var.

Polygon ise geliştirme aşamasında olan iki farklı ZKP projesini(Hermez ve Mir Protocol) 2021 yılında 650 MİLYON USD’e(birçok kripto para projesinin mcapinden büyük) satın aldı ve onların geliştirdikleri teknolojyi kendi ağına entegre ediyor.

Gelelim başlıkta yer verdiğim “kullanmak ve kullananı kullanmak” arasındaki farka;
Mina Protocol, kullandığı snark teknolojisi ile kendi blokzincirini 22kb boyutundan büyümeyecek şekilde dizayn etti. 22kb’lik bir fullnode, akıllı telefonlarda ve hatta tarayıcınızda kullandığınız+

bir eklenti olarak bile çalışabilecek.
Çok beklenen web3 devriminde merkeziyetsizliğin en önemli unsur olacağı herkesin malumudur. Blockchainlerin merkeziyetsizliği, networkün dizaynı ve networkteki consensus mekanizmasının işleyişi vb. birkaç başlıkla birlikte o networkteki++

fullnode sayısıyla da doğru orantılı olarak kuvvet kazanır.
Her akıllı telefonda çalışabilen, tarayıcılara eklenti olarak kurulabilen ve Mina’nın sunduğu çok çok önemli bir diğer özellik olan offchain verilerin aracısız olarak chaine taşınabilmesi özelliği ile birlikte++

22kb'lik fullnodelar double devrim yaratacak!
Snarkları kullanarak öne çıkmaya hazırlanan birçok proje varken Mina, hem snarkları kullanıyor hem de son kullanıcının yani bizlerin kullanımına sunuyor.
++

Mina’yı geliştiren @o1_labs şirketi, bugün snarkların bizler tarafından kullanılabilir kılındığı somut bir uygulama örneğini duyurdu. Proof of Alpha adındaki bu uygulama, offchain datanın chaine çekilip, snark teknolojisi ile işlendikten ve doğruluğu kanıtlandıktan sonra++

bu kanıtın tekrar bize sunulmasını sağlıyor.
Uygulama arka planı bu şekilde çalışıyor, peki uygulamanın özel olarak vadettiği şey ne?
Herhangi bir yatırım danışmanı, ünlü trader ya da lise arkadaşınız, farketmez :) bu uygulama sayesinde Binance hesabı üzerindeki işlem geçmişini+

en düşük izne sahip API ile çeker ve bu işlemlerin doğruluğu, Mina ağında “işlemlere dair bakiye vb. hiçbir bilgi açık edilmeden ve üçüncü bir kişi/kurum tarafından görülmeden” snark teknolojisi ile kanıtlanır.
Yaratılan snark kanıtı, tekrar uygulamaya gönderilir ve++

ilgili kişli/kurum, işlem bakiyesi vb. bilgilerini, yeryüzündeki hiç kimseyle paylaşmak zorunda kalmadan dünyanın en güvenilir kanıt protokollerinden biriyle kâr oranlarını kanıtlayabilir.
++

Böylece photoshop ile kâr oranını yüksek gösteren birine istemeden güvenmek ya da kâr oranlarını paylaşırken işlem bakiyesi vb. bazı bilgileri sansürlemek zorunda kalmak gibi durumlardan kurtuluyoruz.

Blockchain felsefesi ve web3’ün ne olduğuna dair bilgisi olanlar, bu küçük kullanım örneği üzerinden snarkların maksimum merkeziyetsizlik ve maksimum bağımsızlık için son kullanıcı tarafından kullanılabilir kılınmasının önemini anlıyordur.

Herhangi bir verinin gerçek hayattan blockchaine çekilerek, üçüncü bir göz tarafından görülmeksizin kanıtlanması, o kanıtın hem blockchainler üzerinde kullanılabilecek olması hem de snark teknolojisiyle kanıtlanmış verinin tekrar gerçek hayata çekilebiliyor olması bir devrim.

Ayrıca offchain datanın chaine çekilerek yüksek teknolojili snark protokolü tarafından kanıtlanması konsepti çok çok geniş bir kullanım alanına sahip. Bu konuda birkaç örnek daha vermek istiyorum;

Örneğin kullanmak istediğiniz herhangi bir merkeziyetsiz uygulama(ya da bir merkezi uygulama), belirli bir bölgede yaşayan insanların kullanımına açıksa ve sizden o bölgede yaşadığınızı kanıtlamanız isteniyorsa, Mina networkünde geliştirilecek bir uygulama vasıtasıyla e-devlet++

üzerinden ikametgah bilgileriniz çekilip, nerede yaşadığınız yine üçüncü bir göz tarafından görülmeksizin kanıtlanabilir ve yaratılan ikametgah kanıtını ilgili uygulamaya sunabilirsiniz.
Ya da kycler bu yolla yapılabilir, engellilere özel uygulamalarda kişi engelli olduğuna dair+

bir kanıtı yine e-devlet vb. resmi bir web sitesi üzerinden çekebilir… Bu noktada yine yazının başlığına döneceğim, ZKP teknolojisini kullanarak önemli şeyler yapan blockchain projelerinin aksine Mina, ZKP teknolojisini, gerçek hayatta web üzerinde yer alan herhangi bir verinin+

kanıtını yaratmak için bizlerin kullanımına açıyor. Yani hem 22kb'lik dünyanın en hafif chainini yaratmak için kendi altyapısında kullanıyor hem de son kullanıcıya kullandırıyor.

Verdiğim örneklere ek olarak daha önce Mina test ağında aynı sistemle çalışan Teller adlı DeFi projesinin Mina altyapısıyla çalışma sisteminin @etekis tarafından anlatımını dinlemek için bu videoyu linkin başlattığı saniyeden itibaren izleyebilirsiniz:

Ayrıca @MinaTurkey’in Medium sayfasında yayınlanan bu içerikte Mina ile çalışabilecek 10 Snapp örneğini inceleyebilirsiniz: minaprotocolturkiye.medium.com/mina-protocol-…

Yazının başında değindiğim 22kb’lik fullnodeun Proof of Alpha ve diğer Snappler ile ile bağını da açıklamak istiyorum.
Snapp, yani Snark Powered App, Mina networkündeki merkeziyetsiz applerin yani dapplerin, snarklardan aldığı güç sayesinde gizlilik, offchain veri transferi,++

ölçeklenebilirlik vb. başlıklarda ek donanımlara sahip olan modeline verilen ad.
Proof of Alpha’ya ya da yukarıda örnek verdiğim herhangi bir snappe, cep telefonunuza kuracağınız kendi fullnodeunuz ile erişme fikrine ne dersiniz? ++

Herhangi bir verinin snark kanıtını, hiçbir aşamada aracıya ihtiyaç duymadan, baştan sona bağımsız şekilde yaratmak ve uygulamalara kendi nodeunuz üzerinden erişmek… Alır mıyız bir dal? Bence alırız :)

Ss almak vb. eski ve iki taraf için de güvensiz usullere ihtiyaç duymadan, Proof of Alpha’yı kullanarak yaptığı işlemlerdeki başarı oranını kanıtlamasını istediğiniz ünlü global traderleri bu tweetin altına etiketleyebilirsiniz:

https://twitter.com/MinaProtocol/status/1484218709703077889

+++

Türkiye’den traderleri de bu tweetin altına etiketleyebilirsiniz:

https://twitter.com/MinaTurkey/status/1484233041270779905

Mina Protocol Stake Sistemine Tokenomics ile Birlikte Bakış ve Staking Rehberi:

https://twitter.com/talhaB62/status/1478754929309368320

Mina Protocol, şimdiye dek gizlilik için kullanılan zk-snark kriptografi protokolü ile nasıl dünyanın en hafif blok zincirini yarattı?

https://twitter.com/talhaB62/status/1477652672824197132?s=20

Snarklara dair bilgi edinmek için;
Tobby Kitty'nin "ustalık eserim" dediği "zk Teknolojisi ve zkSNARK nedir?" başlıklı yazı: tobbykitty.com/2022/01/08/zk-…

unroll @threadreaderapp