Thread by @halkiyatci

'Söz konusu vatansa, gerisi teferruattır' sözünün önemini bir kez daha idrak ettiğimiz şu günlerde #KorkmadıkSavaştık şiarıyla #ÇanakkaleGeçilmez dememize vesile olan şehitlerimizi rahmetle anıyorum.
Şu Boğaz Harbi Nedir? sorusuna gelin bir bakalım, gün gün zafere gidelim.⬇️

2 Temmuz 1914 günü İstanbul kıraathanelerinde öğrenciler arasında hala tazeliğini koruyan Arşidük Franz Ferdinand'ın ölmesine sebep olan Bosna suikastı konuşuluyordu, 4 gün önce işlenen bu cinayetin çok kötü sonuçlar çıkaracağı konusunda endişeliydi, haksızda sayılmazlardı.⬇️

Aynı saatlerde Cemal Paşa, Türk-Fransız dostluk cemiyetinin davetine icabet ederek Fransız Devriminin 125. yılı kutlamalarına katılmak için Fransa’ya hareket etmek üzere coşkulu bir kalabalık tarafından askeri törenle uğurlanıyordu. Cemal Paşa Fransızlarla iyi ilişkileri vardı.⬇️

Mayıs ayında içişleri bakanı Talat Paşa da Rusya’da ziyaretlerde bulunmuş ancak Rus Dışişleri Bakanı Sazanof’a sunduğu dostane ittifak teklifine Rusya’dan iyi niyetli, dostane bir cevap gelmemişti. Dolayısıyla Cemal Paşa’nın bu ziyareti imparatorluğun kaderi açısından önemliydi⬇️

7 Temmuz 1914 gece vakti Alman Büyükelçisi Baron von Wangenheim elinde Alman askeri istihbaratının hazırladığı kalın bir dosyayla Sadrazam Sait Halim Paşa’nın Yeniköy’de ki yalısına gelerek son derece hayati istihbarat raporlarının birer nüshasını sadrazama iletti.⬇️

Sadrazama teslim edilen belgeler, Rusların, İngilizler ile gerçekleştirdiği Osmanlının muhtemel bir savaşta tarafsızlığının önemini ve savaş sonrası Osmanlı Devleti’nin tasfiyesinin nasıl yapılacağı konusunda ki görüşmelerinin birer nüshalarını içeriyordu.⬇️

Alman Büyükelçisi Osmanlıyı bekleyen tehlikenin altını çizerek, ‘Tehdit durumunda ve gerekli olduğunda Almanya, Osmanlı İmparatorluğu topraklarını silahlı kuvvetlerle savunmayı taahhüt eder.’ diyerek paşanın huzurundan ayrılıyordu.⬇️

8 Temmuz 1914 günü sabah erken vakitlerde Sait Halim Paşa, Enver Paşaya durumun ciddiyetini aktararak gelen bu istihbaratın doğruluğunun Teşkilatı Mahsusa tarafından araştırılmasını şayet doğru ise gerekli tedbirlerin vakit kaybedilmeden alınmasını emrediyordu.⬇️

Enver Paşa da hiç vakit kaybetmeden Harbiye nezaretine çağırdığı Teşkilatı Mahsusa Reisi Süleyman Askeri Bey’e yüksek öneme sahip belgeleri teslim ederek süratle incelenmesini ve teşkilatın istihbarat raporları ile karşılaştırılmasını emrediyordu.⬇️

14 Temmuz 1914 günü Cemal Paşa Fransa’da ki kutlamalarda Osmanlı Devleti’ni temsilen bulunuyor, Cumhurbaşkanı Poincaré tarafından akşam verilen resepsiyona katılarak Fransız basınına Türk-Fransız dostluğunun önemini belirten demeçler veriyordu.⬇️

Fransız yetkililerle süren bir dizi görüşmelerde Fransızlar; Rus-Fransız ittifakına zarar veren bir ittifakın içerisinde bulunmayacağını ve Osmanlı Devleti’nin bu süreçte tarafsız kalması gerektiğini vurguluyordu. ⬇️

Şubat ayında Tevfik paşanın İngilizlerle olan ittifak görüşmelerinde alınan yanıta benzer bir yanıtın Fransızlar tarafından da verilmiş olması, sakalıyla oynayan Cemal Paşa'nın canını sıkıyor Osmanlı Devleti’nin içerisinde bulunduğu diplomatik çıkmazın nişanesi oluyordu.⬇️

20 Temmuz 1914 günü Teşkilat Mahsusa Reisi Süleyman Askeri Bey, Almanya Büyükelçisinin sunduğu raporu doğrulayan türde, Rusya’nın Doğu Avrupa ve Kafkasya’da askeri hareketlilik ve seferberlik hazırlıkları içerisinde olduğunu belirten istihbarat raporunu Enver Paşaya sundu.⬇️

31 Temmuz 1914 gecesi Sait Halim Paşa’nın yalısında Alman Büyükelçisi ile gerçekleştirilen görüşmelerde Enver Paşa; Osmanlı Devleti’nin önce ki gün başlayan Avusturya-Macaristan ile Sırbistan arasındaki mevcut ihtilafta tarafsız kalması gerektiğini ısrarla vurguluyordu.⬇️

Osmanlı Devleti’nin seferberliğinin tamamlanıncaya kadar ve Rusya’nın doğrudan bir saldırısı olmadığı müddetçe Osmanlının savaşa girmeyeceğini belirten; Enver Paşa ek olarak Osmanlı maliyesinin ve donanmasının güçlendirilmesini isteyerek elçiye terler döktürüyordu.⬇️

Gece görüşmeler devam ederken Almanya’nın Rusya’yı protesto ederek seferberliği sürdürmesinin bir savaş sebebi olduğu ve bu duruma bir son vermediği takdirde Rusya’ya savaş açacağına dair ültimatom haberinin gelmesi üzerine büyükelçi tüm talepleri kabul ettiğini belirtti.⬇️

Osmanlı Devleti’nin taleplerine güvence verildiği için 7 maddeden oluşan Türk-Alman ittifak antlaşması imzalandı. 1 Ağustos 1914 günü Almanya’nın Rusya’ya savaş ilanıyla, taraf olan devletlerin birbirlerine savaş ilan etmesi meselenin dünya savaşına dönüşmesine sebep oldu. ⬇️

2 Ağustos 1914 günü Osmanlı Devleti seferberlik halini ilan etti, Genelkurmay’ın genel seferberliğe dair emri birliklere gönderildi. Seferberlik hali ilanıyla, bağımsız tümenler dışında kalan, ordu ve donanmanın seferber olmaları padişah tarafından emredildiği tebliğ edildi.⬇️

3 Ağustos 1914 günü harp öncesinde, donanmanın güçlendirilmesi maksadıyla İngiltere’den sipariş edilmiş, yapımı tamamlanmış ve son kuruşuna kadar parası ödenmiş olan Sultan Osman ve Reşadiye isimli gemilerimize İngiltere tarafından el konulduğu bildirildi.⬇️

Seferberlik emri uyarınca 4 Ağustos 1914 gecesi Selanik gemisi tarafından Çanakkale Boğazı’nda ilk mayın hattı döküldü. 5 Ağustos 1914 sabahı Teşkilatı Mahsusa Reisi Süleyman Askeri Bey, itilaf devletlerinin askeri faaliyetleri hakkında rapor sunarak Genelkurmayı bilgilendirdi.⬇️

Genelkurmaya sunulan askeri rapordan görülen lüzum gereği Başkomutan vekili Enver Paşa tarafından Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlığı, Başkomutanlığa bağlandı, ayrıca bu emirle V. Ordu müfettişliğine Liman von Sanders’in atandığı bildirildi.⬇️

6 Ağustos 1914 günü Rus Dışişleri Bakanlığı’ndan Rus elçisine gönderilen telgrafın şifresi Türk istihbaratı tarafından çözüldü; gelen telgraf “Vakit kazanmak için Enver’le görüşmelere devam edin.” emrini içeriyordu.⬇️

Bunun üzerine Enver Paşa, Alman Büyükelçiye, üç gündür İngiliz takibinden kaçan Goben ve Breslau Alman savaş gemilerinin Osmanlı Donanmasına devredilmesi, bakım ve onarım masraflarının Almanya tarafından karşılanması şartı ile İstanbul’a gelebileceğini belirtiyordu.⬇️

12 Ağustos 1914 günü Goeben ve Breslau’ı takip eden İngiliz gemileri Çanakkale Boğazı önlerine geldi. Bu gemilere Akhisar torpidosunda görevli Teğmen Hasan tarafından Alman gemilerinin Osmanlı Hükümeti tarafından satın alınarak Yavuz ve Midilli isimlerinin verildiği bildirildi.⬇️

15 Ağustos 1914 günü Çanakkale Boğazı’nda 3. mayın hattı İntibah gemisi tarafından döküldü. Ayrıca Başkomutanlık tarafından, Boğazın savunulması için hazırlanan savunma planının ve boğaz savunmasında ki birliklerin savaşa hazırlık durumlarının denetleneceği emri gönderiliyordu.⬇️

3 Eylül 1914 günü Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanı Albay Cevat Bey (Çobanlı) Nusret Mayın Gemisinin Anadolu yakasında görevlendirilmesini emretti. Enver Paşa'nın teftişine hazırlık devam ediyordu.⬇️

6-7 Eylül 1914 günü Enver Paşa ve mahiyeti boğaz savunması için hazırlanan birlikleri ve yapılan çalışmaları denetledi; savunma planı doğrultusunda birliklerin eksikliklerinin bir an önce giderilmesi, mayın hatlarının artırılması yönünde emirler verildi.⬇️

8 Eylül 1914 günü İtilaf devletlerinin İstanbul ve Çanakkale Boğazlarına eş zamanlı baskın hazırlığında olduğunu belirten bir rapor sunuldu. 9 Eylül 1914 tarihinde Alman Amiral Souchon, resmen Osmanlı Donanma Komutanı oldu. Yarbay Arif Bey de yardımcılığına atandı.⬇️

26 Eylül 1914 günü Türk İstihbaratı Osmanlı Genelkurmayına, Rus Dışişleri’nin İngiliz ve Fransız Büyükelçileri Buchanan ile Paéologue’ye 'Rusya, İstanbul Boğazı’nda, tercihen Büyükdere’de bir donanma üssü istemektedir.’ şeklinde ki talebini içeren belgeyi sundu.⬇️

27 Eylül 1914 günü Osmanlı Devleti güvenlik gerekçesiyle yabancı gemilerin boğazlardan geçişinin yasaklandığını bildiren emri elçiliklere gönderdi; ek olarak genelkurmay komutanlıklardan genel durum hakkında rapor istedi.⬇️

22 Ekim 1914-Genelkurmay tarafından hazırlanan savaş planları, Başkomutanlık tarafından onaylanarak mevcutta bulunan ordu birimlerine savaşa hazır olunması emiri verildi.
28 Ekim 1914 günü Enver Paşa Karadeniz’de tatbikat halinde bulunan, Türk donanmasına tarihi emri verdi.⬇️

Yavuz muharebe kruvazörü, Midilli ve Hamidiye kruvazörleri, Berk-i Satvet ve Peyk-i Şevket torpido kruvazörleri; Gayret-i Vataniye, Muâvenet-i Milliye, Taşoz, Samsun muhripleri ve Nilüfer ve Samsun mayın gemilerinden oluşan filomuz saldırı hazırlığında ki Ruslara baskın verdi.⬇️

3 Kasım 1914 günü İngiliz gemileri Ertuğrul ve Seddülbahir’e, Fransız gemileri de Orhaniye ve Kumkale’ye ateş açtı. Yirmi dakika kadar süren bombardıman sonucunda 5 subay ile 81 er şehit oldu. Bu şehitlere ilk şehitler denilmektedir.⬇️

Harp ilanı olmadan yapılan Boğaz saldırısı, İtilaf devletlerinin eş zamanlı baskın yapma niyetini doğruladı.11 Kasım 1914 Osmanlı Devleti, kendisine savaş ilan eden İtilaf Devletlerine karşı savaş ilan etti.
3 gün sonra Sulan V. Mehmet Reşat Cihad-ı Ekber ilan etti.⬇️

2 Aralık 1914 günü Doğu Anadolu’da Rus işgalinde bulunan vatan topraklarını kurtarmak ve Rus destekli Ermeni terörünü durdurmak Sarıkamış Harekatı başlatıldı.13 Aralık 1914 Kepez ile Anadolu Hamidiye Tabyası arasında demirli bulunan Mesudiye zırhlısı batırıldı.⬇️

İlerleyen günlerde Selanik gemisi tarafından 8. Nusrat Mayın gemisi tarafından 9. Mayın hattı döküldü.
3 Ocak 1915 günü istila fikrinin öncüsü Churchill, Çanakkale'yi abluka altında tutan Amiral Garden'den Boğazın yalnız denizden zorlanmasını mümkün görüp görmediğini sorar.⬇️

Soruya olumlu yanıt veren Amiral Garden Çanakkale'yi geçme planı 13 Ocak 1915 günü Savaş komitesi tarafından onaylanmamasıyla 'Yenilmez' Armada kurularak görevlendirmeler yapıldı. 15 Ocak 1915 günü Fransız denizaltısı Saphir batırıldı, bu başarı Osmanlı ordusuna moral oldu.⬇️

20 Ocak 1915 günü kendi isteğiyle Sofya'da ki ataşeliğini vatan savunması için bırakmak istediğini Çanakkale'ye gelmek istediğini belirten Yarbay Mustafa Kemal (Atatürk) Genelkurmay tarafından 19. Tümen Komutanı olarak atandı.⬇️

19 Şubat 1915 günü tamamen kapatılmış boğaza İngiliz ve Fransız filosu 12 zırhlı ve kruvazörüyle Çanakkale önlerine gelerek saldırı düzenine geçti. Yedi buçuk saat süren muharebede İtilaf kuvvetleri, uçaklarını da etkin olarak kullanıp binden fazla mermi attı. ⬇️

Buna karşılık Türk tarafı Orhaniye ve Ertuğrul tabyalarından 38 mermi ile karşılık verebildi. Gün boyunca Orhaniye Bataryası komutanı da dahil olmak üzere 1 Alman subayı öldü, 1 subay ve 2 er şehit, 11 yaralı verildi.⬇️

25 Şubat 1915 Saat 7.30’da 8 İngiliz gemisi ve 4 Fransız gemisi Çanakkale Boğazı’na doğru hareket etti. İtilaf donanması saat 09.45’te savaş düzenine geçti. İlyas Burnu fenerinden 10.600 ötede harmanlayan Queen Elizabeth, saat 10.13’te Seddülbahir tabyasına ateşe başladı. ⬇️

Gün boyu devam eden muharebeler esnasında Orhaniye bataryası ancak bir mermi atabildi. Ertuğrul bataryası ise öğlene kadar düşman gemilerinin yoğun topçu ateşine maruz kalmış olmasına rağmen 74 mermi atışı yaptı. Boğaz girişinin suskun olması tehlikeli bir durumdu⬇️

1 Mart 1915 Saat 09.45’te Birleşik Filo Seddülbahir’i bombardımana başladı ve saat 15.15’e kadar muharebe devam etti. Yapılan taarruzda 4 şehit ve 14 yaralı verildi. Ayrıca muharebede obüslerden bir topun arpacığı kırıldı ve hemen tamir edildi. Türk ordusu direniyordu.⬇️

3 Mart 1915- Albion, Prince George ve Triumph gemileri saat 13.00’ten 13.50’ye kadar Halileli bölgesindeki bataryaları ateş altına aldı. Muharebe gemileri, saat 18.10’a kadar Dardanos’a uzaktan ateş ederken, saat 18.20’de ateş keserek Boğaz’dan çekildi.⬇️

4 Mart 1915 günü İtilaf güçleri altmış kadar asker ile Seddülbahir’e asker çıkarmaya başladı.27. Alay 10. Bölük çavuşlarından Mustafa oğlu Mehmed’in kumandasındaki yarım takımın kahramanca karşı koyuşu ile düşman durduruldu. Mehmetçik mermisi bitince taşlarla düşmana saldırdı⬇️

5 Mart 1915 günü Queen Elizabeth ve onu koruma görevi alan Prince George muharebe gemisi, öğleye doğru Kabatepe’nin 2,5 mil lodos yönünde yerlerini aldı. Saat 12.15’te, Yıldız Tabyası gerisine atılan top mermisiyle başlayan muharebe hava kararıncaya kadar devam etti.⬇️

Birleşik Filo tarafından gündüz yapılan başarısız harekâtı gece harekâtı izledi. Amethyst hafif kruvazörü ve muhriplerin koruması ve Ocean ile Majestic muharebe gemilerinin desteği altında mayın arama-tarama faaliyetleri gece yapılmaya çalışıldı ancak başarılı olamadı.⬇️

7 Mart 1915 Dört muharebe gemisinden oluşan Fransız tümeni Boğaz’a girdi. Saat 11.00’de harekat başlamış, saat 12.00’de İngiliz muharebe gemileri de dâhil oldu. Saat 15.00’te ise İngiliz-Fransız muharebe gemilerinin ateş kesmesi ile muharebe durdu⬇️

8/9 Mart 1915 gece Nusrat Mayın gemisi 11. mayın hattını döktü ,sabah hava sisli, deniz durgun, hafif lodos esmektedir. Öğleye doğru Irresistible ve Prince George muharebe gemileri Boğaz’a girdi. Saat 15.00’te sis yoğunlaştı, düşman çekilmek zorunda kaldı⬇️

13 Mart 1915 günü yapılan Boğaz Muharebesinde Türk topçusu, 369 mermi sarf etti. Gece de süren harekâtta Boğaz’a giren mayın tarama filosunu korumakta olan Amethyst hafif kruvazörü, gece 00.30’da Dardanos ve Kepez ışıldaklarını ateş altına aldı.⬇️

16 Mart 1915 günü Amiral Carden görevinden alınıyor yerine yardımcısı Amiral De Robeck atanıyordu.
17 Mart 1915 gecesi Queen Elizabeth gemisinde bir toplantı yapıldı. Bu plana katılanlar askeri kariyerlerinin en ağır yenilgisini almak üzerelerdi...⬇️

De Robeck, Kurmay Başkanı Keyes, Limni Üs Komutanı Wemyss, Fransız Filo Komutanı Guepratte, Akdeniz Bağlaşık Kuvvetleri Komutanı Hamilton, Fransız Doğu Sefer Kuvveti Komutanı De Amade’nin katıldığı toplantıda 18 Mart günü gerçekleştirilecek taarruz planı karara bağlandı.⬇️

18 Mart 1915 Güneş doğmadan Yüzbaşı Serno ve Deniz Kurmay Yüzbaşı Schneider Bozcaada yönünde keşif için havalandı. Truva harabeleri üzerine gelindiğinde, ortalık aydınlandı ve Bozcaada doğrultusu iyice görülmeye başladı. En önde gelen Truva'nın istilacısı Agamemnon'du...⬇️

Saat 10.30’da altısı ileride ve dördü geride olarak on muharebe gemisinin Boğaz’a doğru ilerlemekte olduklarını kıyı gözetleme postaları bildirdi. Saat 11.00’e doğru Seddülbahir yönünden savaş gemileri görülmeye başladı. Yüzebilen her unsur gelmişti⬇️

En önde Agamemnon sırayla ,Triumph, Lord Nelson, Queen Elizabeth, Inflexible, Prince George muharebe gemileri izlemekteydi. Saat 11.15’te Triumph, Halileli sırtlarına ilk mermiyi attı, İntepe’deki bataryalar buna karşılık vermeye başladı Ortalık cehenneme dönmüştü⬇️

Saat 11.30’da dört Fransız gemisi de boğaza girdi. Böylece Çanakkale Boğazı’nın içinde altısı İngiliz ve dördü Fransız olmak üzere 10 muharebe gemisi girdi. Saat 11.45’te Queen Elizabeth’in bir mermisi Çanakkale gümrük binası arkasına düşerek yangın çıkardı.⬇️

Saat 12.20’de Çimenlik Tabyası cephaneliğine bir mermi isabet etti, dumansız barut hartuçlarını tutuşturdu. Saat 13.20’de Anadolu Hamidiye Tabyası ateşe başlayarak Karantina hizasında bulunan ve Dardanos’a yaklaşmak isteyen Fransız Bouvet muharebe gemisini ateş altına aldı. ⬇️

Saat 14.00’te Anadolu Hamidiye Tabyası tarafından ateş altına alınan Bouvet muharebe gemisinde birkaç isabet görüldü. Sonra birdenbire hafif bir duman yükselerek gemi yana yatmaya başladı. Bouvet üç dakika sonra battı. ⬇️

Saat 15.15’te Namazgâh kışlasına düşen bir mermi, kışlanın çatısını uçurdu, uzun ve boğucu bir siyah duman ve alev sütunu yükseldi. Rumeli Mecidiye tabyası da yoğun ateş altındaydı karşılık veremiyordu ve düşman var gücüyle yükleniyordu.⬇️

Ocean isimli İngiliz savaş gemisi hem ilerliyor hem de Rumeli Mecidiye tabyasına göz açtırmıyordu, Obüslerin asansör sisteminin hasar almasından dolayı Türk topçusu bir türlü karşılık veremiyordu. Düşman boğazı yoğun bir şekilde ateş altında tutuyordu⬇️

Albay Cevat, Rumeli Mecidiyesine ne pahasına olursa olsun karşılık verilmesini emrediyordu. Asansör sistemi bozuk olduğu için mermi taşınamıyordu ama bu vatan savunmasında hiç bir bahane geçerli değildi, Seyit Ali (Çabuk) arkadaşı Niğdeli Ali yardımıyla mermiyi yükleniyordu.⬇️

İngilizlerin HMS Ocean adlı gemiyi dümen donanımından vurdu. Rumeli meciyesinden atılan top, geminin su kesiminin altına isabet ederek geminin yan yatmasına neden oldu. Gemi kontrol edilemez bir hâle geldiğinden dolayı Nusrat mayın gemisi'nin döktüğü mayınlardan birine çarptı.⬇️

Muharebe düzeni bozulan sözde yenilmez donanma panik halinde çevresinde harmanlamaya ve mayınlara çarpmaya başladı. Saat 16.30’da mayına çarpan Irresistible iskele yönüne yattı ve duman içinde kaldı. Düşman filosu acınacak haldeydi.⬇️

Saat 18.00’de düşman gemileri yavaş yavaş çekilmeye başladı ve böylece akşama kadar süren Boğaz Muharebesi’nde düşman filosunun Bouvet, Ocean ve Irresistible gemileri batarken, Inflexible, Golva, Suffren ve Agamemnon gemileri savaş dışı kaldı. ⬇️

Türk Ordusu, Balkan felaketinde yenildi diye, düşmanın akşam 5 çayını İstanbul'da içeceğini düşünenler çay yerine, kendi hastalıklı kanlarını içmiştir. Türk milleti şanlı tarihine emsali olmayan bir zafer daha yazarak, şanını yüceltmiştir.⬇️

Vatan müdafaasında can veren tüm şehitlerimizden Allah razı olsun. Harbin planlayıcı ve uygulayıcı olan Türk komuta heyetinin ruhları şad olsun. İsmail Enver, Ahmet Cemal, Mehmet Talat, İsmail Cevat ve Mustafa Kemal Paşaların aziz ruhları şad olsun. Çanakkale ruhu hep yaşasın!