Thread by @PawelDobro

Nieprzejrzyste uzasadnienia decyzji polskich sędziów, czy wręcz brak uzasadnień (pisemnych) to nie błąd, czy niedobróbka. To cecha systemowa. 1/21

Polskie uzasadnienie wyroku jeśli w ogóle jest napisane to zanonimizowany tekst zawierający abstrakcyjne dedukcje, przebogato obwieszone numerami paragrafów i artykułów. 2/21

Polski i szerzej kontynentalny system prawa oparty jest o fikcję wszechogarniających, jasnych i spójnych norm prawnych. Wedle tej koncepcji sędzia mechanicznie i z łatwością dopasowuje fakty rozsądzanej sprawy do norm prawnych. 3/21

Sylogistyczne uzasadnienie wyroku: twardo stwierdzona norma oraz minimalistyczne wpasowanie faktów do normy przy pomocy wykładni językowej pozwalają podtrzymywać fikcję sędziego będącego jedynie ustami ustawy ogłaszającego jedyny możliwy wyrok. 4/21

Nieprzejrzystość i niezrozumiałość dla laików stanowią funkcję ochrono-legitymizującą: Nie znasz się! Nie możesz oceniać, ani krytykować. 5/21

Standardową odzywką polskich sędziów na krytykę niezrozumiałych a kontrowersyjnych wyroków jest: nie czytałeś uzasadnienia (bo go jeszcze nie ma, a często nie będzie), nie czytałeś akt (bo śmiertelnikowi niedostępne). 6/21

Taka nieprzejrzystość z każdym rokiem demokracji coraz bardziej nieprzystaje do oczekiwań obywateli. Nic nie podkopuje zaufania do władzy sędziów, jak niezrozumiałe a kontrowersyjne wyroki. 7/21

Ale wejście w dialog z obywatelem przez publikowanie dobrze uargumentowanych decyzji opartych o fakty, normy prawa i otwarte wyważanie wartości odarłoby sędziów z nimbu nadzwyczajności.Pozwoliłoby byle komu z ulicy dyskutować z wyrokiem, z którym przecież się nie dyskutuje. 8/21

Narodowe style pisania uzasadnień decyzji sędziowskich narastają dekadami lub wręcz wiekami. Uzasadnienia decyzji sędziego amerykańskiego są zrozumiałe i czytelne od początku republiki. 9/21

Sędzia angloamerykański pisze uzasadnienia dla stron postępowania oraz szerokiego grona odbiorców. Sędzia polski pisze uzasadnienia dla sądów odwoławczych i sędziów wizytatorów. Odbiorca ma konsekwencje dla sposobu pisania uzasadnienia. 10/21

Ukrycie własnego rozumowania i logiki pomaga polskiemu sędziemu uniknąć wystawienia się na ocenę nie tylko obywateli, ale przede wszystkim unikać wystawienia się na ocenę korporacyjnych zwierzchników. 11/21

Obawa polskiego sędziego przed uchyleniem wyroku czy wytykiem, które zablokować mogą jego awans na sędziego funkcyjnego czy do wyższej instancji powoduje chowanie się w długich, wielokrotnie złożonych zdaniach obfitych w paragrafy i odwołania do orzeczeń wyższych instancji. 12/21

Polskiemu sędziemu nie pomogą szkolenia z pisania zrozumiałym językiem.Nie pomogą konkursy i nagrody dla sędziów zrozumiale uzasadniających wyroki. Dopóki nasz sędzia będzie funkcjonował jako sędzia urzędnik nie będzie pisał takich uzasadnień jak władczy sędzia angloamerykański.

Nieprzejrzyste, niepublikowane lub wręcz nienapisane uzasadnienia to również forma zachowania przywileju tworzenie prawa. Wokół każdego wymiaru sprawiedliwości odbywa się dyskurs hermeneutyczny. Ale u nas odbywa się w ukryciu. 14/21

Gdy litera ustawy nie daje jasnej odpowiedzi sędziowie polscy albo się gubią i brną w formalistyczne uzasadnienia słabo przystające do faktów rozstrzyganej sprawy albo sięgają do teorii społecznopolitycznych, których nie ma w konstytucji, ustawie czy rozporządzeniu. 15/21

Teorie zaczerpnięte przez naszych sędziów z uznawanych za autorytatywne wyroków (często niepublikowanych!) czy publikacji naukowych de facto tworzą prawo. Różne autorytatywne opinie są rozpoznawane jako autorytatywne na podstawie nieprzejrzystych wewnątrzśrodowiskowych norm.

Ten format dyskursu doktrynalnego ogranicza go do środowiska prawników sądowych. Zrozumiałe i przejrzyste uzasadnienia publikowane w dniu orzeczenia umożliwiłyby dziennikarzom, socjologom, politologom i ekonomistom opisywanie funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. 17/21

Obywatel powinien mieć wgląd w rozumowanie sądu i tym samym możliwość oceny jego prawidłowości i słuszności, w konkretnej sprawie, dotyczącej konkretnych stron. 18/21

Sędziowie sprawują swoją władzę poprzez wyroki i decyzje. Ocena władzy sędziów, jeśli ma być realną oceną, polegać musi na dostępie do treści wyroków (wraz z uzasadnieniami) i decyzji z podaniem stron sprawy. 19/21

W Polsce mamy zarówno niskie zaufanie społeczne do sędziów, jak i krótkie ustne ogłoszenie wyroku. Pisemne uzasadnienie i jego publikacja są wyjątkiem, a nie regułą. Ta korelacja to nie przypadek... 20/21

Wyroki i jego uzasadnienie są komunikatem, którym sędziowie tworzą swoją wiarygodność, tłumaczą jak i dlaczego podjęli decyzję. Brak publikacji większości wyroków i decyzji sędziów potęguje brak zaufania do polskich sędziów. 21/21