Thread by @huang_huixian

ครั้งหนึ่งในชีวิตกับการสักการะพระเขี้ยวแก้ว

พลเดช วรฉัตร อดีตเอกอัครราชทูต ณ กรุงโคลัมโบและมัลดิฟส์

ถ้าจะหาประเทศใดที่มีความสัมพันธ์อย่างลึกซึ้งและยาวนานในประวัติศาสตร์กับประเทศไทย
ศรีลังกาน่าจะเป็นหนึ่งในนั้น
เป็นความสัมพันธ์ทางด้านศาสนาในฐานะประเทศนับถือพุทธศาสนาเถรวาทด้วยกัน

2. กล่าวคือนับตั้งแต่ได้มีการนิมนต์พระสงฆ์ศรีลังกาจากนครศรีธรรมราชขึ้นมาสุโขทัยและเผยแพร่พุทธศาสนา
จนเกิดคำว่าลังกาวงศ์ และในช่วงปลายกรุงศรีอยุธยาที่มีการส่งพระธรรมทูตสยามไปรื้อฟื้นการบวชพระศรีลังกาที่เมืองแคนดีจนเกิดคำว่าสยามวงศ์ในศรีลังกา
ก็เป็นเวลา 261 ปีมาแล้วทำให้ศรีลังกา

3.ยังคงเป็นพุทธมาจนทุกวันนี้
ในปี 2556 ทั้งสองประเทศได้ร่วมกันฉลองวาระสำคัญการครบรอบ 260 ปีของการก่อตั้งสยามวงศ์ในศรีลังกา โดยมีกิจกรรมสำคัญมากมายตั้งแต่การเสด็จพระราชดำเนินเยือนศรีลังกาของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพฯ

(อาคารประดิษฐานพระเขี้ยวแก้ว)

4. การเยือนของนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีที่เกี่ยวข้อง การจัดงานฉลองวาระดังกล่าวเกิดขึ้นทั้งในศรีลังกาและในประเทศไทย อาทิ การแสดงละคร การจัดนิทรรศการและการสัมมนาที่แคนดี การจัดทำหนังสือการ์ตูนประวัติและผลงานของพระอุบาลี การจัดนิทรรศการพระอุบาลีที่พิพิธภัณฑ์สยาม

5. ตลอดจนการจัดทำพิพิธภัณฑ์ถาวรพระอุบาลี ณ วัดธรรมาราม อยุธยา ล้วนเป็นสิ่งที่ยืนยันความสำคัญของความสัมพันธ์ด้านศาสนานี้ และในปี 2558 ที่จะถึงนี้ ก็จะครบรอบ 60 ปีความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างประเทศไทยกับศรีลังกา

(ภาพข่าวจาก Onlanka News วันที่ 20 สิงหาคม 2013)

6. ก็จะเป็นอีกวาระหนึ่งที่จะแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์อย่างเป็นทางการที่แนบแน่นนี้

พระเขี้ยวแก้วแห่งวัด Sri Dalada Maligawaหรือวัดพระเขี้ยวแก้วเมืองแคนดีถือเป็นสมบัติอันล้ำค่าของประเทศศรีลังกา เป็นศูนย์รวมหัวใจของชาวพุทธศรีลังการวมทั้งชาวพุทธทั่วโลกด้วย

7. ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ระบุว่า เจ้าชายทันตกุมาร และเจ้าหญิงเหมลา แห่งแคว้นกาลิงคะ ในอินเดีย ได้แอบซ่อนพระธาตุเขี้ยวแก้ว ซึ่งเป็นพระเขี้ยวด้านซ้ายของพระพุทธเจ้าไว้ในมวยผม หนีไปยังเกาะลังกาตามพระบัญชาของพระบิดา

(ภาพข่าวจาก Onlanka News วันที่ 20 สิงหาคม 2013)

8. คือ พระเจ้าคุหเสวราช ในช่วงปี พ.ศ.913 พระเขี้ยวแก้วจึงได้ไปประดิษฐานอยู่ในศรีลังกาตั้งแต่ยุคสมัย Anuradhapura และ Polonnaruwa จนสุดท้ายในยุคสมัยอาณาจักรแคนดีเป็นเมืองหลวง ได้ถูกนำมาประดิษฐาน ณ วัดพระเขี้ยวแก้วจนถึงทุกวันนี้

แม้จะไปประจำการที่ศรีลังกาตั้งแต่ปี 2555

9. ในฐานะเอกอัครราชทูตจากประเทศไทย มิตรประเทศที่ใกล้ชิดและยาวนานแต่ที่ผ่านมาช่วงปีกว่าผมก็ได้เพียงแต่ไปกราบสักการะพระเขี้ยวแก้วในห้องกระจกหลายครั้งหลายคราและเนื่องจากเป็นทูตประเทศไทยนี่เองก็จะได้รับสิทธิพิเศษให้ไหว้สักการะได้นานเป็นพิเศษ

10. เรียกว่าผมสวดมนต์จบไปหลายรอบก็ไม่มีใครว่าอะไร ทูตไทยมักได้รับความเมตตาพิเศษจากสังฆราชหรือมหานายะกะสยามวงศ์ทั้งสองฝ่ายไม่ว่าจะเป็นมัลลวัตตะหรืออัสคิริยะ แต่ผมก็ยังไม่เคยได้เห็นพระเขี้ยวแก้วองค์จริงๆ ในเจดีย์ทองเพราะการเปิดพระเขี้ยวแก้วองค์จริงนั้นจะเปิดเป็นกรณีพิเศษ เท่านั้น

11. ผมเคยคิดว่าคงไม่มีโอกาสแล้วเพราะอยู่ในช่วงที่ไม่มีการเปิดให้ชมซึ่งก็ทำใจเอาไว้แล้วว่าคงไม่มีโอกาสแต่ก็นึกเสมอว่าการได้แค่กราบสักการะพระเขี้ยวแก้วอย่างใกล้ชิดหน้าห้องกระจกที่บรรจุองค์พระเขี้ยวแก้วในพระเจดีย์ทองนั้นก็ถือว่าเป็นบุญสุดในชีวิตแล้ว

12.แต่แล้วเหมือนจะมีบุญเก่าอยู่บ้าง เพราะ1เดือนก่อนเกษียณอายุราชการในกันยายน 2556 มีเหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้นคือการเสด็จพระราชดำเนินเยือน ศรีลังกาอย่างเป็นทางการของกรมสมเด็จพระเทพฯ ระหว่างวันที่ 18-22 สิงหาคม 2556 โดยทรงเป็นแขกเชิญพิเศษของประธานาธิบดีศรีลังกา

13. เปิดให้ทอดพระเนตรเป็นพิเศษ

กรมสมเด็จพระเทพฯ ทรงเป็นแขกเกียรติยศของประธานาธิบดีศรีลังกา Mahinda Rajapaksa เพื่อร่วมพิธีแห่พระเขี้ยวแก้วในวันสุดท้ายที่เรียกว่า Randoli Perahera หรือเรียกสั้นๆ ว่าเปราเฮรา คือวันที่ 20 สิงหาคม 2556 ซึ่งตามปรกติคือวันสุดท้ายของพิธีแห่

14. ซึ่งจะมีขบวนช้างและการแสดงที่ยิ่งใหญ่ที่สุด จากนั้นอีกหนึ่งวันคือ 21 สิงหาคมจะเป็นพิธีการตัดน้ำWater Cutting Ceremony "Diya Kepeema" (ไม่มีขบวนแห่ช้าง)
และในวันที่ 22 สิงหาคม หากจะมีการเปิดเจดีย์ที่บรรจุพระเขี้ยวแก้วให้กรมสมเด็จพระเทพฯ ทอดพระเนตรเป็นกรณีพิเศษก็จะเปิดได้

15.ก็ช่วงบ่ายของวันที่ 22 สิงหาคมไปแล้ว เพราะต้องมีการเตรียมการพอสมควร อย่างไรก็ดี ปัญหาก็คือ
ตามหมายกำหนดการในวันที่ 22 สิงหาคม 2556 ช่วงบ่าย พระองค์จะต้องเสด็จฯ ออกจากศรีลังกาไปเยือนมัลดิฟส์แล้ว ฝ่ายศรีลังกาคงไม่สามารถเปลี่ยนกฎนี้ซึ่งเป็นธรรมเนียมปฏิบัติมาช้านาน

16. และก็ไม่เคยเปลี่ยนให้ใครเข้าชมก่อนเป็นกรณีพิเศษด้วย
ถึงตอนนี้ผมคิดในใจว่างั้นก็คงไม่สามารถจัดให้ทอดพระเนตรได้แล้ว ก็คงมีแต่หมายกำหนดการเสด็จฯ กราบสักการะพระเขี้ยวแก้วอย่างใกล้ชิดในห้องกระจกเท่านั้น ซึ่งฝ่ายไทยก็ไม่ได้ติดใจ เนื่องจากการเสด็จฯ ไปร่วมพิธีแห่พระเขี้ยวแก้ว

17. หรือเปราเฮราถือว่าเป็นจุดประสงค์สำคัญของการเสด็จเยือนครั้งนี้

อย่างไรก็ดี ในวันที่ 20 สิงหาคม 2556 ก่อนที่จะถึงพิธีแห่พระเขี้ยวแก้ววันสุดท้ายในตอนค่ำ มีหมายกำหนดการเยือนวัดพระเขี้ยวแก้ว

18. โดยประธานาธิบดีศรีลังการอรับเสด็จฯ ซึ่งก็ทราบมาแล้วว่าเพื่อทรงสักการะพระเขี้ยวแก้วในตู้กระจกเท่านั้นโดยไม่มีการเปิดให้ทอดพระเนตรพระเขี้ยวแก้ว แต่เมื่อเสด็จฯ ถึงวัดพระเขี้ยวแก้ว ปธน.ได้นำสมเด็จพระเทพฯ เสด็จขึ้นไปยังห้องประดิษฐานพระเขี้ยวผมและคณะผู้ติดตามเดินตามติดๆ

19.เข้าไปในห้องกระจก ผมได้รับการกระซิบจากปลัดกระทรวงการต่างประเทศศรีลังกา(Karuna Amunukama)ว่าจะมีการเปิดเจดีย์พระเขี้ยวแก้วให้ทอดพระเนตรเป็นกรณีพิเศษจริงๆในห้องกระจกที่ประดิษฐานพระเขี้ยวแก้วนั้น ผมเห็นพระสังฆราชสยามวงศ์ฝ่ายมัลลวัตตะและอัสกิริยะทั้งสององค์ยืนรอรับเสด็จอยู่ในห้อง

20. ณ เบื้องหน้า ผมเห็นพระเขี้ยวแก้วตั้งอยู่ในพานมีกลีบดอกไม้วางรอบด้าน ไม่มีเจดีย์ทองให้เห็น นั่นก็หมายความว่าศรีลังกาเปิดให้ทอดพระเนตรพระเขี้ยวแก้วเป็นกรณีพิเศษจริงๆ
กรมสมเด็จพระเทพฯ เสด็จฯ เข้าไปกราบสักการะพระเขี้ยวแก้ว พระองค์ทอดพระเนตรพระเขี้ยวแก้ว เสร็จแล้วก็ถอยออกมา

21. ผมได้รับการเชิญให้เข้าไปสักการะเป็นลำดับถัดมา ผมสวดคาถาหัวใจพระพุทธเจ้าเช่นทุกครั้ง ที่ได้มีโอกาสกราบสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในศรีลังกา เหลือบมององค์พระเขี้ยวแก้วนิดนึง ก่อนจะถอยออกมาเพื่อเปิดโอกาสให้คนอื่นในคณะ นับเป็นบุญสูงสุดของชีวิต

22. และรู้สึกสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้นที่ ได้พึ่งพระบารมีสมเด็จพระเทพฯ ทำให้มีโอกาสได้ชมพระเขี้ยวแก้วอย่างใกล้ชิดและด้วยตาเปล่าเช่นนี้

ต้องถือว่าการเปิดพระเขี้ยวแก้วให้กรมสมเด็จพระเทพฯ ทอดพระเนตรครั้งนี้เป็นสิ่งที่ฝ่ายศรีลังกาจัดโดยไม่ได้บอกและยืนยันล่วงหน้าซึ่งถือว่า

23. เป็นการถวายพระเกียรติให้อย่างสูงสุดอย่างที่ไม่เคยปฏิบัติมาก่อน

พระเขี้ยวแก้วมีลักษณะอย่างไร

การได้กราบสักการะพระเขี้ยวแก้วถือว่าเป็นบุญสูงสุดสำหรับชาวพุทธ และการที่จะได้เห็นพระเขี้ยวแก้วองค์จริง ก็ยิ่งยากและเป็นบุญเหลือเกิน ผู้คนถามผมเสมอว่าเคยเห็นพระเขี้ยวแก้วแล้ว

24. มีลักษณะอย่างไรบ้าง ผมคิดว่าในเมื่อตัวเองโชคดีที่มีโอกาสได้เห็นกับตา จึงอยากจะนำมาเล่าสู่กันฟังเพื่อเผื่อแผ่ให้กัลยาณมิตรและคนอื่นได้รับทราบด้วย

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงพระราชนิพนธ์ไว้เมื่อเสด็จประพาสลังกาทวีปเมื่อ พ.ศ.2440

25.ว่า“สัณฐานพระทันตธาตุก็ไม่ผิดอันใดกับที่จำลองนัก แต่จะเป็นด้วยเก่า หรือด้วยจะเป็นสีดอกพิกุลแห้ง จึงได้มีสีคล้ำมัวเหมือนงาที่ทำเครื่องมืออันใช้เก่า ๆ แต่ไม่เป็นสีเดียวเสมอกัน”

finearts.go.th/nakhonsithamma…

26. เนื่องจากการเข้าสักการะพระเขี้ยวแก้ว มีกฎที่เคร่งครัดไม่สามารถถ่ายภาพออกมาให้ชมได้ ผมจึงค้นภาพพระเขี้ยวแก้วที่มีอยู่ในอินเตอร์เน็ตก็พบว่ามีมากมายหลายภาพ ทั้งพระเขี้ยวแก้วที่แคนดีและที่จีน หากผมยังไม่เคยเห็นพระเขี้ยวแก้ว ผมก็คงได้แต่ชมภาพเจดีย์ทองคำที่มีสายสร้อยมากมาย

27. คลุมอยู่เท่านั้น โดยไม่รู้ว่าพระเขี้ยวแก้วองค์จริงข้างในเป็นอย่างไร แต่เนื่องจากเคยเห็นแล้วจึงสามารถระบุได้ว่าในบรรดาภาพทั้งหมดในอินเตอร์เน็ตนั้น ภาพที่ใกล้เคียงที่สุดน่าจะเป็นภาพนี้

ภาพพระเขี้ยวแก้ว

พระเขี้ยวแก้วองค์ที่ผมเห็นมีลักษณะดังนี้

28.“เป็นแท่งรูปทรงคล้ายงาช้าง ขนาดประมาณนิ้ว (นิ้วที่ใหญ่) สีเหลืองอ่อน มันแววคล้ายแท่งหินอ่อน”

ผมคิดว่าได้พยายามอธิบายตรงและชัดเจนให้มากที่สุดเท่าที่ผมจะทำได้ ภาพพระเขี้ยวแก้วองค์จริงยังคงติดอยู่ในใจ และผมก็ดีใจที่ได้บอก แต่สิ่งที่สำคัญที่ผมได้เรียนรู้จากประสบการณ์ครั้งนี้ก็คือ

29. ในที่สุดแล้ว การได้เห็นพระเขี้ยวแก้วองค์จริงหรือไม่ได้เห็นนั้นไม่ใช่เรื่องสำคัญ อยู่ที่ศรัทธาของเรามากกว่า
เช่นหากจะกล่าวว่าหากได้พบพระพุทธองค์ที่เป็นองค์เป็นจริงๆ จึงจะนับถือพระพุทธเจ้า ก็คงไม่ใช่ ผมคิดว่าเรานับถือ ศรัทธาในพระพุทธองค์ก็ในความเป็นพระพุทธองค์ ที่เป็นผู้รู้

30. ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน
มีพระมหากรุณาธิคุณอย่างล้นเหลือ เราศรัทธาในคำสอนของพระพุทธองค์ ดังนั้นแม้พระองค์ไม่อยู่แล้ว คำสอนของพระองค์ก็ยังอยู่ พระบรมสารีริกธาตุของพระองค์รวมทั้งพระเขี้ยวแก้ว ต้นพระศรีมหาโพธิ์ต้นเดิมก็ยังอยู่ที่ศรีลังกา สังเวชนียสถานทั้ง 4 แห่งรวมทั้ง

31. สถานที่พระพุทธองค์เคยเสด็จฯก่อนปรินิพพานในอินเดียและศรีลังกาก็ยังอยู่ สิ่งเหล่านี้ที่จะทำให้ศรัทธาของเราเข้มแข็งและเป็นแรงบันดาลใจให้ปฏิบัติตามคำสอนของพระองค์ ดังนั้นจะได้เห็นพระเขี้ยวแก้วหรือไม่ก็ตาม ไม่ใช่ประเด็น อยู่ที่ศรัทธาเชื่อมั่นของเราในพระองค์หรือไม่

32. ดังคำที่ว่าหากได้ปฏิบัติได้ตามที่พระองค์ทรงสั่งสอนไว้ได้ ก็จะ “เห็น” พระองค์เอง การเห็นแบบนี้ซิที่มีเหตุผลและมีคุณค่าที่สุด

ศรีลังกา ดินแดนสืบต่อพุทธศาสนาที่สำคัญของโลก สำหรับผมแล้วมีความสำคัญไม่แพ้สังเวชนียสถานทั้ง 4 แห่งในอินเดียและเนปาลเพราะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย

33. ที่เกี่ยวกับพระพุทธเจ้าในสมัยพุทธกาล ได้ย้ายจากอินเดียไปอยู่ที่ศรีลังกาทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นพระบรมสารีริกธาตุ ทั้งพระเขี้ยวแก้ว พระเกศาธาตุ ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ซึ่งยังเป็นต้นเดิมต้นเดียวในโลกที่เหลืออยู่ รอยพระพุทธบาทที่ศรีปาทะฯลฯ ดังนั้นหากใครได้ไปสักการะสังเวชนียสถานที่

34. อินเดียหรือที่เนปาลแล้ว ก็ไม่ควรพลาดการไปตามรอยพุทธศาสนาและพระพุทธเจ้าที่ศรีลังกาด้วย ท่านจะได้ซาบซึ้งกับการเกิดของพระสงฆ์นิกายสยามวงศ์ในศรีลังกาด้วย เพราะสยามวงศ์นี้เป็นที่มาของการที่พระธรรมทูตไทยจากสยามในช่วงกรุงศรีอยุธยานำโดยพระอุบาลีได้ไปสร้างผลงานที่ยอดเยี่ยม

35. ฟื้นฟูพุทธศาสนาจนศรีลังกามีพุทธศาสนาที่เจริญมั่นคงมาจนทุกวันนี้

#Reference
- พลเดช วรฉัตร อดีตเอกอัครราชทูต ณ กรุงโคลัมโบและมัลดิฟส์ ; facebook.com/poldejwora

อยากไปตามรอยท่านทูตจังเลยค่ะเช้านี้เห็นท่านใส่บาตร ที่วัดทองเนียม และไม่ลืมส่งบุญให้เด็กๆ ที่ศูนย์พัฒนาเด็ก หนองบัวลำภูรวมทั้งคุณครูด้วย
เอาสมุดโน็ตยึกยือเล่มเล็กใส่บาตรด้วย ให้เด็กๆ ไปใช้ในที่ใหม่
🙏🏻🙏🏻อนุโมทนาค่ะ

ไฟล์หนังสือพระราชนิพนธ์รัชกาลที่5เกี่ยวกับเมื่อครั้งประภาสลังกาทวีปนะคะ 68 หน้าค่ะ

finearts.go.th/nakhonsithamma…