Thread by @_MikeMuller

Staatssecretaris Hans Vijlbrief onder ede bij de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen. #Pegas

Vijlbrief was eerder Directeur-generaal Energie, Telecom en Mededinging (2010-2011) en daarna thesaurier-generaal (bij het ministerie van Financiën (2011-2018))

Vijlbrief zegt dat hij in het verleden (o.a. toen hij gedelegeerd commissaris was) nooit sprak over 'veiligheid' of 'aardbevingen'. #Pegas

Hij zegt dat hij er goed over nagedacht heeft waarom veiligheid niet voorkwam. Hij denkt dat het door de governance kwam. Die was gericht op baten en winning. "Het was geen roversnest of zo", zegt Vijlbrief. Met de baten werden heel goede dingen voor de verzorgingsstaat gedaan.

Vijlbrief zegt dat 'veiligheid' nu wel geborgd is, onder andere met belangrijke rol voor SODM.

Vijlbrief zat destijds aan tafel bij Pieter Kalbfleisch, de toenmalige baas van de mededingsautoriteit. Terwijl de NMA al een besluit had genomen om mega-boetes op te leggen aan o.a. Gasterra. Vijlbrief zegt nu: 'Achteraf had ik dat niet moeten doen'.

"Ik was gewoon boos. Drie maanden werk (onderhandelingen) ging het putje in", zegt Vijlbrief. Hij zegt dat het wel binnen de wet was. "Maar ik zou het nu niet meer doen." De boetes werden daarna ook opgelegd. #Pegas

Dat de Kamer toen niet werd geïnformeerd over het besluit, noemt hij eigenlijk ook onbestaanbaar. Dat zou nu niet meer kunnen, vindt Vijlbrief. #Pegas

Vijlbrief 'begrijpt het niet' en 'vindt het stom van mijzelf, maar er liepen wel meer mensen om mij heen' dat er niet aan de Kamer werd gerapporteerd over het winningsplafond. Hij citeert een oude mail waarin hij dat wel bepleitte. Maar het is uiteindelijk niet gebeurd. #pegas

Vijlbrief zegt dat hij van zijn kinderen een pikhouweel en helm kreeg toen Sigrid Kaag 'm benaderde om staatssecretaris Mijnbouw te worden. "Maar ik heb het toch onderschat", zegt hij. "Het is heel eervol, maar heel zwaar, deze baan." #Pegas

"De zwaarte en de diepgang van het dossier zijn groter dan ik dacht. Dat werd mij heel snel duidelijk", zegt hij. Het heeft 'puur' te maken met praten met mensen die het treft in Groningen, zegt Vijlbrief. #Pegas

Vijlbrief sprak met drie aardbevingscoaches met een slachtoffer. "Het was een volwassen vrouw. Ze heeft in dat gesprek drie kwartier tegenover ons zitten huilen."

"Wat er zo zwaar aan is: mensen zijn vooral verdrietig over hoe ze door de overheid worden behandeld. En dat ben ik. Ik ben de overheid", zegt Vijlbrief. Ook vorige week sprak hij nog met een vrouw die Vijlbrief 'niet vertrouwde'. "Dat maakt het heel zwaar."

Hoe Vijlbrief ingewerkt is? 'On the job', zegt hij. Onder andere toen de lange rijen in Groningen zag voor de subsidieregeling. "Er stonden mensen in de rij, in de kou." En de mededeling die zijn voorganger Stef Blok had gedaan: mogelijk meer winnen want Duitsland wil meer gas.

Er is ook nog een geschil tussen NAM en Staat over kosten voor de schade. Daarover loopt arbitrage. "Ik was razend en dat ben ik eigenlijk nog steeds", zegt Vijlbrief. "Ik vind gewoon dat ze moeten betalen."

Vijlbrief zegt dat hij 'hevige debatten' met sommige fracties in de Tweede Kamer heeft om tot goede afhandeling te komen. Sommige partijen zeggen: see you in court, NAM. Toch wil Vijlbrief komende maanden praten 'in het belang van de Staat en Nederlanders'. #Pegas

Nog steeds gaat 50 cent 'of nog iets hoger' van elke euro die besteed wordt aan schadeprotocol Groningen naar andere partijen (zoals advocaten, rapporten en experts), zegt Vijlbrief. Tegelijkertijd moet er wat hem betreft goed werk worden geleverd, daar zijn kosten aan verbonden.

Vijlbrief zegt dat hij 'razend wordt' van discussies en 'gezeur' over bewijslast in aardbevingsgebied. "Ik probeer aan de kant van de Groningers te staan."

Vijlbrief is 'bereid' om met de NAM te praten, maar de NAM moet wel bereid zijn om te betalen. Er zijn door zijn ambtenaren 'verkennende gesprekken' gevoerd om te kijken of NAM hierover aan tafel wil komen.

Nu komt arbitrage-zaak ter sprake. De Staat moet 7,5 miljard betalen aan de NAM (voor aan- en verkoop van gas voor drie jaar). Volgens Vijlbrief zit er een 'kleine fee' in voor de NAM. Maar zij betalen er ook weer belasting over, waardoor deel weer terugvloeit naar Staatskas.

Maar er wordt 'in essentie' niets aan verdiend, zegt Vijlbrief. Bedrag is zo hoog vanwege hoge gasprijzen. "Maar ook hier werd ik niet heel vrolijk van, gezien de omvang van het bedrag." #Pegas

Vijlbrief over het tempo van versterkingsoperatie: het baart hem zorgen dat we de planning dit jaar ook niet dreigen te halen. Wel is hij 'iets milder' geworden. "Van veel bewoners heb ik gehoord: tempo is belangrijk, maar we willen vooral dat het goed gaat gebeuren."

Toch heeft Vijlbrief geen 'enkele neiging' om de planning aan te passen. "Het tempo moet omhoog", zegt hij. "Maar het is complex".

"Ik hoop dat ik u kan helpen, maar ik denk het niet", zegt Vijlbrief standaard als hij met Groningers spreekt in de provincie. Vrijwel standaard komen mensen met ordners vol correspondentie bij hem aan tafel. Toch vindt hij het belangrijk om die ervaringen blijvend aan te horen.

"Het betekent ook iets voor mijn beleidskeuzes", zegt Vijlbrief. "Je pikt toch dingen op." Hij heeft ook zorgen over gebieden rond gasopslagen Norg en Grijpskerk. Zo zijn er ook scheuren in bijvoorbeeld een oude herberg daar.

Vijlbrief herhaalt over de huidige situatie: deze winter is er -naar het zich laat aanzien- voldoende gas in de bergingen. Daarom Groningen gewoon op waakvlam. Herhaalt ook dat toevoegen van 10BCM gas uit Groningen geen invloed heeft op gasprijzen.

Volgens Vijlbrief kan besluit (2,8 miljard kuub) 'niet' worden beïnvloed door andere landen. Wel is er een solidariteitsregeling met omliggende landen, Groningen kan alleen verder open als ziekenhuizen in de problemen komen/huizen niet meer verwarmd worden/veiligheid probleem is.

Vijlbrief zegt: "Het kan fysiek ook niet. Inmiddels zitten de pijpen naar Duitsland volledig vol, we kunnen niet eens meer extra leveren." #pegas

Vijlbrief zegt dat hij in de wet kán opnemen dat Groningen in 2023 of 2024 helemaal dicht gaat. Maar dat wil hij nu niet doen vanwege de oorlog. "Mijn positie is 2023/2024 sluiten. Maar het moet wel mogelijk zijn."

Welk toekomstperspectief kunt u Groningers bieden? "Tjee", zegt Vijlbrief. Hij somt een aantal zaken op en vertelt over aantal sociaal/economische zwakheden in de provincie: die moeten aangepakt worden. "Daar is ook geld voor."

"Maar het belangrijkste in dat toekomstperspectief is dat het vertrouwen hersteld wordt in het landsbestuur", zegt Vijlbrief. Door wegvallen gaswinning verdwijnt ook economische pijler, beseft Vijlbrief zich.