Thread by @echeoqhai

🔴Esta historia é🔝TOP🔝, amigues. E non porque sexa unha marabilla que tamén (BETANZOS ESTÁ FURADO POR UNHA PUTA MINA) senón top de toponímica. Non a sabedes? CÓNTOVOLA 🧵

https://twitter.com/laopinioncoruna/status/1585209625821036544

Pois resulta que aló por finais do século XVIII había un dixomedíxome entre a veciñanza: en Betanzos hai azougue a mancheas.
E que o azougue? Fácil, diredes: azougue é o lugar onde está a Igrexa de Santa María do Azougue.
Si, pero tamén é outra cousa...

O azougue é tamén unha forma popular e antiga para referirnos ao mercurio.
A vinculación faise fácil: En Santa María do Azougue ten que haber azougue!!!!!

Pero a vinculación non só era toponímica. Os veciños “ynteligentes de los parages” comentaban que “puede hallarse con fazilidad” o azougue. Vaia, que facías un furado e abrollaba o azougue por Betanzos

O dixomedíxome chegou a oídos de Miguel Bañuelos Fuentes, cabaleiro da Real Distinguida Orde de Calos III, intendente xeral do Reino de Galicia, xuíz conservador de todas as rendas e subdelegado xeral de minas do Reino. Estaba sen cargo o señor

Se abrolla o azougue por Betanzos será a descuberta do século, debeu pensar o señordón Miguel Bañuelos Fuentes. Isto haberá que comprobalo!

Pois alá que o señordón intendente Bañuelos enviou á cidade de Betanzos ao tenente coronel do corpo de enxeñeiros, Feliciano Miguez Pereira, cunha real orde para facer as pescudas necesarias e comprobar se o que dicían os veciños era verdade. Ya sabe usted como son estos gallegos

A primeira misión de Feliciano Miguez, o enxeñeiro foi escoitar os veciños.
Publicouse un edito nos lugares acostumados de Betanzos (📣📣📣SE HACE SABER!) solicitando a colaboración cidadá e o testemuño dos seus poboadores.
E chegou o primeiro

Nicolas Otero foi o primeiro en declarar.
Nicolas era mordomo da confraría do Apóstolo San Pedro da Igrexa de Santa María do Azougue.
Nicolas foi testemuña dun episodio que acontecera 5 anos antes.
Nicolas contouno:

"Estabamos abrindo a sepultura de Joseph Pardo que estaba situada baixo o arco da porta principal da igrexa e aconteceu o inaudito: saíron grans de azougue de entre a terra. CON ESTES MEUS OLLOS QUE O VIN"

Feliciano Miguez non daba crédito así que mandou chamar a Alberto Fernández, o sepultureiro que abriu esa tumba.
E que dixo Alberto?

NANAI, NASTI, NEL.

QUE AZOUGUE NIN QUE AZOUGA! Alí terra, e nada maís.
O Alberto sepultureiro negouno unha e outra e outra vez. Aínda que lle dicían que se dicía a verdade, tería recompensas.
NA-DA
A cousa semellaba ter mala pinta... . Até que apareceu Pedro Silva do Vilar

Pedro Silva do Vilar era mestre de obras que fixera moitos encargos pola cidade.
Nun deles, na casa do prateiro Domingo Antonio Botana, viu como este estaba rematando uns pendentes poñéndolle unha capa dourada estraña. “Que é iso?”, preguntou

O prateiro respondeu: “Unha mestura de ouro e mercurio, meu”
“Hostia, pero é certo que aquí hai mercurio”, preguntou o mestre de obras.
“Vaia se é certo!” O Caxiao e Peanadobre, canteiros que seguro coñeces, atopárono abrindo unha parede! Mira, mira! Isto tróuxomo o Caxiao!!”

E o prateiro amosoulle unha bacía* que contiña unha mestura de lama e de mercurio
“Mimá! E onte está ese manancial de mercurio”, preguntou o mestre de obras.
"Tapiado -dixo o prateiro- xunto á casa do Conde de Oca. Mandouno pechar o corrixidor de Betanzos para que non se usase"

O relato de Pedro Silva do Vilar incluía máis indicacións: hai mercurio preto do Covento de San Francisco. Hai mercurio no adro da parroquia de Santa María: é certo o que di o mordomo da igrexa.

O testemuño era sólido sólido, agás por unha cousa.
Unha cousiña sen iportancia: todas as persoas que citaba o mestre de obras (os canteiros Caxiao, Penadobre, o prateiro coa bacía chea de lama e azougue, o corrixidor...) todas, todas estaban mortas
BAYA

PERO QUE MÁIS DÁ! debeu pensar Feliciano Miguez, o enxeñeiro. TEN QUE HABER PUTO AZOUGUE NA IGEXA DO AZOUGUE. AQUÍ HAI DOUS CHORBOS QUE DIN QUE HAI AZOUGUE E TEN QUE HABER AZOUGUE

Pois nada: ABRAMOS UNHA PUTA MINA.
E aí que se abriu unha puta mina en todo Betanzos con entrada na rúa da Ribeira, ao lado da rúa de Santa María, onde apareceu esta nova entrada este días.
Mais pasou algo...

As obras de escavación comezaron xusto onde lle dixera o mestre de obras que estaba o manancial tapiado, xunto a casa do Marqués de Mos

As obras da mina paralizáronse ese mesmo ano e niso moito que ver o Marqués de Mos?
Por que? O marqués e Feliciano Míguez levárono á tumba, pero Feliciano deixou o seu rancor escrito nunha placa:

Reinando en España Carlos III, de su real orden buscó esta veta de azogue el Teniente Coronel D Feliciano Miguez Pereira, con evidencia de averlo en la casa de Oca, en la Plaza de Paio Fermoso (segue)

El marqués de Mos prefirio sus despreciados fines particulares i de aquella casa a los intereses del Rey, i de esta ciudad de Betanzos. Sus falzas exposiciones suspendieron esta obra.

Non sabemos por que se suspenderon as escavacións, pero Xosé Cornide uns anos despois comentou o seguinte QUE É MARABILLOSO⤵️⤵️⤵️⤵️

Tradúzovos a imaxe:
PUTOS PAIASOS. ME MARO! AZOUGUE É UNHA PRAZA ONDE HABÍA UN MERCADO, PUTOS MINEIROS. SANTA MARÍA DO AZOUGUE NON É SANTA MARÍA DO MERCURIO, SENÓN DO MERCADO.
DÉANME MAÍSCULAS MOI GRANDES”.

Cornide, I feel you, broh
Efectivamente azougue era en galego un sinónimo de mercado. Por exemplo en 1244 está documentada unha casa "in Crunia in azougue de piscato", isto é, no mercado do peixe
ilg.usc.gal/xelmirez/xelmi…

Furaron Betanzos porque, entre outras, interpretaron mal un topónimo. ESPECTACULAR

PD: Aquí cruzóuseme o cable e onde pon Conde de Oca ten que pór "Marqués de Mos"

https://twitter.com/echeoqhai/status/1585572065020633088

A historia contouna mellor e con máis datos Francisco Vales Villamarín en 1944, cronista oficial de Betanzos e secretario da RAG no boletín desta última