Thread by @huang_huixian

#ตึกสุทธาทิพย์... อนุสรณ์ของหญิงที่ได้ชื่อว่า “งามที่สุดของกรุงรัตนโกสินทร์”... ผู้ครองสถานะโสดตลอดพระชนม์ชีพ

โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ถือได้ว่าเป็นโรงพยาบาลที่มีความเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศไทย ซึ่งภายในโรงพยาบาลแห่งนี้ นอกจากจะมีอาคารระฟ้าสมัยใหม่ที่

2. ภายในมีเครื่องมือทางการแพทย์ที่ถือได้ว่า ทันสมัยที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศแล้ว ในบางมุมของสถานที่แห่งนี้ ก็ยังมีอาคารโบราณอายุมากกว่า 100 ปีตั้งอยู่มากมายหลายอาคาร

และหนึ่งในอาคารโบราณที่ตั้งโดดเด่นอยู่ภายในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์แห่งนี้ก็คือ “ตึกสุทธาทิพย์”

3. หลายคนที่ผ่านไปผ่านมาทางถนนพระรามที่ 4 น่าจะเคยเห็นอาคารแห่งนี้ เพราะตั้งอยู่แถบจะติดถนนพระรามที่ 4 เลยทีเดียว หลายคนอาจมองเห็นเป็นเพียงโบราณสถานแห่งหนึ่ง ... แต่น้อยคนนักที่จะรู้ว่าอาคารแห่งนี้นั้น ถูกสร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์ถึงหญิงผู้สูงศักดิ์พระองค์หนึ่ง

4. ที่ว่ากันว่า เป็นผู้หญิงที่สวยที่สุดของกรุงรัตนโกสินทร์เลยทีเดียว

สตรีท่านนั้นก็คือ “#สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ_เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์_กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร พระองค์ไม่เพียงมีพระสิริโฉมเป็นที่เลืองลือเท่านั้น แต่ยังเพียบพร้อมทั้งสติปัญญาและกิริยามารยาทที่งดงาม ...

5. แต่เพราะเหตุใดพระองค์จึงต้องครองสถานะโสดตลอดช่วงพระชนม์ชีพ ... เรามาหาคำตอบไปพร้อมกัน

ย้อยเวลากลับไปในสมัยรัชกาลที่ 5 ... ในสมัยนั้นมีคำเล่าลือกันว่า พระองค์เจ้าอาภาพรรณี พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร นั้นมีพระรูปโฉมสวยงามนัก ...

6. จนเมื่อสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวีในรัชกาลที่ 5 ได้ให้กำเนิดพระธิดา เมื่อวันที่ 14 กันยายน พ.ศ. 2420 โดยได้รับพระราชทานนามว่า “สุทธาทิพย์รัตนสุขุมขัติยกัลยาวดี” .... แล้วหลังจากนั้นพระธิดาองค์นี้ก็ค่อยๆ เจริญวัยขึ้น โดยมีพระรูปโฉมที่งดงามยิ่งนัก

7. ที่สำคัญรูปโฉมของพระองค์ยังมีความคล้ายคลึงกับสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี พระบรมราชชนนีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ถึงขั้นรัชกาลที่ 5 ทรงตรัสว่า "หน้าลูกหญิงเหมือนย่า (จน) พ่ออยากจุดธูปเทียนบูชาเหลือเกิน"

และด้วยความที่พระธิดาองค์นี้ มีผิวพรรณขาวผุดผ่อง

8. ไม่มีริ้วรอยใด ๆ บนพระวรกายเลย จนเป็นที่เกรงกันในวังตามความเชื่อของคนสมัยนั้นว่า ผีจะมาลักพาตัวไป (คือจะมีอายุสั้น) ... จนวันหนึ่งเกิดอุบัติเหตุกับพระธิดาองค์นี้ ตอนพระองค์มีพระชันษาได้หนึ่งปี เมื่อรัชกาลที่ 5 อุ้มพระธิดาแล้วส่งต่อให้กับพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี พระราชเทวี

9. แล้วพระธิดาเกิดดิ้นจนเกิดหลุดมือ ทำให้ปลายพระขนงของพระธิดาไปกระแทกกับขอบพานจนเกิดแผลเป็นขึ้น ... แต่นั่นกลับทำให้ชาววังทั้งปวงโล่งใจกัน เพราะว่าพระธิดาทรงมีแผลเป็นแล้ว ผีคงจะไม่นำตัวพระองค์ไป และคาดหวังกันว่าพระธิดาองค์นี้จะมีพระชนม์มายุที่ยืนยาวต่อไป

10. แต่แผลเป็นนั้น ก็ไม่ได้ทำให้ความงดงามของพระธิดาลดน้อยลงไปเลย ... ตอนพระธิดามีพระชันษาได้ 11 ปี ได้เข้าพิธีโสกันต์ เมื่อทรงเครื่องสวมชฏาแล้วรัชกาลที่ 5 ถึงกับตรัสว่า "ลูกพ่องามปานเทวดา" นั่นยิ่งทำให้ชื่อเสียงในเรื่องพระสิริโฉมของพระองค์เลื่องลือกันไปยิ่งกว่าเดิม

11. เมื่อทรงเจริญพระชันษามากขึ้นแล้ว เจ้านายทุกพระองค์ที่ได้พบเจอต่างชื่นชมในพระสิริโฉม ไม่ว่าจะเป็น สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ที่เคยชมว่า "พี่หญิงช่างงามจริง แม้ท่าบ้วนน้ำหมากก็ไม่เหมือนใคร" ...
เช่นเดียวกับที่หม่อมเจ้ามารยาตรกัญญา ดิศกุล

12. มีบันทึกเล่าถึงพระธิดาองค์นี้ว่า "ในชั่วชีวิตของข้าพเจ้า ยังไม่เคยเห็นใครที่งามและน่ารักเหมือนพระองค์ท่านเลย" ... จะมีข้อยกเว้นนิดหน่อยก็เพียงพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ ที่ทรงนิพนธ์ไว้ในหนังสือเรื่อง เกิดวังปารุสก์ เล่ม 1 ว่า

13. "ทูลกระหม่อมหญิงนั้น ทรงงามมาก แต่ค่อนข้างน่ากลัว"

แม้จะน่ากลัวในสายตาบางคน แต่พระธิดาก็เป็นที่โปรดปรานของรัชกาลที่ 5 ยิ่งนัก ขนาดเมื่อครั้นเจ้าคุณจอมมารดาสำลี ในรัชกาลที่ 4 ซึ่งเป็นขรัวยายพิราลัยในปี พ.ศ. 2443 รัชกาลที่ 5 ยังยอมให้บำเพ็ญกุศลศพภายในพระบรมมหาราชวัง

14. ด้วยทรงมีเหตุผลว่า "เพื่อความสะดวกแก่ลูกหญิงไม่ต้องข้ามฟาก" ... และทรงให้พระธิดาองค์นี้ถวายงานเป็นราชเลขานุการิณีรับใช้เบื้องพระยุคลบาทใกล้ชิดตลอดช่วงพระชนม์ชีพของพระองค์อีกด้วย

ซึ่งนอกจากความงามที่เป็นที่เลื่องลือแล้ว พระธิดายังมีสติปัญญาที่เฉลียวฉลาด

15. เพราะทรงได้รับการศึกษาวิชาภาษาไทยจากพระมารดา และพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ทั้งยังทรงได้รับการศึกษาวิชาภาษาอังกฤษจากครูมีทินและครูทิมจนแตกฉาน (ในสมัยนั้นมีพระธิดาน้อยองค์นักที่จะได้รับการอบรมให้อ่านออกเขียนได้) ... ทั้งยังได้รับการสั่งสอนความเป็นกุลสตรีชาววัง

16. ตามโบราณราชประเพณี ที่โรงเรียนราชกุมารีในพระบรมมหาราชวังอีกด้วย

สำหรับงานอดิเรกพระองค์ทรงมีพระปรีชาด้านการถักนิตติง (Knitting) และแท็ตติง (Tatting) จนเคยได้รับรางวัลประจำปีของวัดเบญจมบพิตรฯ ... นอกจากนี้ทรงโปรดถ่ายภาพ ที่สำคัญพระองค์สามารถล้างและอัดภาพได้ด้วยพระองค์เอง

17. ส่วนภาพถ่ายของพระองค์นั้น ก็เคยได้รับรางวัลชนะเลิศในการประกวดด้วยเช่นกัน

แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดของพระธิดาองค์นี้ ไม่ได้มีเพียงพระโฉมที่สวยงาม กิริยามารยาทที่งดงาม และสติปัญญาที่เฉลียวฉลาดเท่านั้น ... พระองค์ยังถือเป็นหญิงผู้สูงศักดิ์มาตั้งแต่กำเนิด เนื่องจากทรง

18. เป็นพระราชธิดาเจ้าฟ้าชั้นเอกพระองค์แรกในรัชกาลที่ 5 .... และเมื่อเจริญพรรษาขึ้น รัชกาลที่ 5 ยังได้มีพระบรมราชโองการ เมื่อวันที่ 9 สิงหาคม พ.ศ. 2446 ให้สถาปนาพระองค์ขึ้นเป็น สมเด็จเจ้าฟ้าต่างกรมฝ่ายใน มีพระนามว่า “สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์

19. สุขุมขัตติยกัลยาวดี กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร” ซึ่งถือเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระองค์เดียวในรัชกาลที่ 5 ที่ได้รับพระราชทานกรมสูงสุดถึงกรมหลวง แถมยังมีพระนามกรมอันหมายความถึงกรุงรัตนโกสินทร์ซึ่งเป็นนามของเมืองหลวงอีกด้วย

ซึ่งด้วยความที่พระองค์มีตำแหน่งสูงศักดิ์ยิ่งนี้เอง

20. ทำให้ไม่มีเจ้านายฝ่ายชายเชื้อพระวงศ์ชั้นสูงพระองค์ใดเลย ที่จะมาเทียบเคียงได้ ทำให้พระองค์ต้องครองชีวิตโสดตลอดช่วงพระชนม์ชีพของพระองค์ ... เพราะด้วยพระอิสริยยศที่มีแล้ว ฝ่ายชายที่คู่ควรก็ต้องมีตำแหน่งเป็นถึง สยามมกุฎราชกุมาร เท่านั้น ...

21. ซึ่งในช่วงเวลานั้น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมารพระองค์แรกของกรุงรัตนโกสินทร์ ก็ด่วนสวรรคตด้วยพระชนม์มายุเพียง 15 พรรษาเท่านั้น ... ขณะที่สยามมกุฎราชกุมารองค์ที่สอง (สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ ซึ่งต่อมาคือ รัชกาลที่ 6)

22. ขณะนั้นก็ทรงศึกษาอยู่ไกลถึงยุโรป … ทำให้พระธิดาที่งดงามองค์นี้ต้องครองความโสด จนถึงช่วงเวลาสุดท้ายของพระชนม์ชีพ

โดยพระองค์ได้สิ้นพระชนม์ลงเนื่องจากการประชวรที่พระปัปผาสะ (โรคปอด) เมื่อวันที่ 2 มกราคม พ.ศ. 2465 (นับแบบปัจจุบันเป็น พ.ศ. 2466)

23. ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 6) ขณะที่มีพระชันษาเพียง 45 ปีเท่านั้น ... สำหรับการพระราชทานเพลิงพระศพนั้น ได้จัดขึ้นที่พระเมรุท้องสนามหลวง เมื่อวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2466

แล้ว “ตึกสุทธาทิพย์” นั้นถือกำเนิดขึ้นเมื่อใด ... ตึกนี้เกิดขึ้นก็

24. เพราะสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร นั้นถือได้ว่าทรงมีส่วนร่วมในการก่อตั้งสภาอุณาโลมแดงแห่งชาติสยาม (สภากาชาดไทย) ทรงดำรงตำแหน่งอุปนายิกาสภาอุณาโลมแดง ร่วมกับเจ้านายฝ่ายในอีกหลายพระองค์ ... โดยทรงได้อุปถัมภ์ช่วยเหลือกิจการของสภากาชาดมา

25. ตลอดช่วงพระชนม์ชีพ จนมีตำแหน่งเป็นสมาชิกพิเศษของสภากาชาดไทย

และในวันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2460 พระองค์ได้ทรงบริจาคพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์เป็นเงินมากถึง 200,000 บาท เนื่องในโอกาสวันคล้ายวันประสูติ เพื่อร่วมสร้างตึกให้สภากาชาดไทยได้ใช้ประโยชน์ ....

26. ซึ่งการนี้ถือเป็นพระราชวงศ์ฝ่ายในพระองค์แรกที่ทรงบริจาคทรัพย์ในจำนวนที่มากขนาดนี้ นั่นจึงทำให้สภากาชาดไทยได้ตั้งชื่อแห่งนี้ว่า “สุทธาทิพย์” เพื่อเป็นการระลึกถึงพระองค์

ถึงวันนี้แม้เราทุกคนจะไม่มีโอกาสได้ชื่นชมพระสิริโฉม ของหญิงที่เคยได้ชื่อว่า งามที่สุดของสยาม

27. จนได้ชื่อท้ายพระอิสริยยศว่า “กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร” แล้วก็ตาม ... แต่ตึกอนุสรณ์แห่งน้ำพระทัยที่งดงาม ที่ทรงทำเพื่อผู้ป่วยที่ยากไร้ ให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นนั้น จะคงอยู่ให้เราทุกคนได้ชื่นชมในคุณงามความดีของพระองค์ ตลอดไป

28. #Reference
- Tabi trip Story ; facebook.com/tabitripstory?…
- th.wikipedia.org
- policenewsvarieties.com
- ThaiRedCrossMuseum
- เว๊ปไซต์ หอประวัติคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (bodyandsoul.md.chula.ac.th)
- หอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร