Thread by @KiMo10626877

❇️ تفاوت شاه و سلطان:

در سنت سیاسی دوره مدرن کشور ما، از جریان پادشاهی خواهی با عنوان سلطنت طلب یاد می‌شود که بر سلطه پذیری این افراد دلالت دارد.

عبارت سلطنت به عنوان معادلی غلط برای پادشاهی به دوره اسلامی باز میگردد و از آنجا که بخش عمده گفتمان حزب توده و جبهه ملی ساخته برخی

بازماندگان حکومت قاجار نظیر مصدق و مریم فیروز و... بود و تاریخ معاصر ایران طبق این دو گفتمان نوشته شده است، لذا شاه پهلوی را نیز مانند شاهان دوران میانه ایران که پیشامدرن محسوب می‌شدند, سلطان خطاب نموده و حکومت آن را نیز سلطنت خوانده اند و لذا به جریان هوادار حکومت پهلوی نیز

سلطنت طلب می‌گویند.

⛔️ حال چرا شاه و سلطان متفاوت هستند؟

واژه "شاه" به معنای محافظ قلمرو است.

درواقع ایرانیان هرباری که دوباره حکومت تشکیل می‌دادند، با اجماع خاندان ها، شخصی را از خاندانی به شاهی انتخاب میکردند و پادشاهی در خاندان او ادامه پیدا می‌کرد و خاندان های اشرافی نیز

در این میان وزنه ای برای توازن قوا بودند.

❇️ این شاه دارای فره ایزدی بود که این فره با توجه به ویژگی های او که از سوی روحانیون و اشراف تشخیص داده می‌شد و تا وقتی که فره این شاه باقی میماند او مشروعیت داشت.

⛔️ اما در دوره اسلامی ساختار سیاسی ایران از بین رفت و ایرانیان بخشی از

خلافت اسلامی شدند و چون در این دوره عموما اشراف ایرانی از بین رفته بودند، کسی نتوانست ساختار سیاسی پادشاهی را ایجاد کند چون هرگز ایرانیان نتوانستند با هم متحد شوند و از طرفی اشرافی هم درکار نبود که شاهی از میان خود انتخاب کنند.

✅ درنتیجه در این زمان شاهد پدیده سیاسی موسوم به

(امیر) هستیم.

❇️ امیر کسی است که گماشته یا دست نشانده سیاسی خلیفه محسوب می‌شد. در این زمان در ایران امرای بسیاری سر برآوردند که عموما یا جنگجویان مزدور مانند طاهریان و امرای دیلمی بودند، یا یاغیان شورشی مانند صفاریان بودند یا دهقانانی نظیر سامانیان.

❇️ تنها اشراف‌زاده ای که درصدد احیای پادشاهی ایران برآمد مرداویج بود که توسط مزدوران ترک و گماشتگان دیلمی خلیفه نابود شد.

✅ درنتیجه در این دوره صرفا شاهد پدیده ای به نام امیر هستیم که علیه خلیفه یا عمال او شورش کرده است اما خود را فرماندار خلیفه می‌بیند.

❇️ اما با ورود ترکان اصطلاحی عربی به نام (سلطان) به میان آمد. چرا؟

ترکان مردمانی بیگانه بودند که درواقع بعنوان غاصب، امرای ایرانی یا عرب را برانداختند و در این راه فاقد هرگونه پشتیبانی محلی یا مردمی از سوی ایرانیان بودند. ایشان کسانی بودند که حال یا مزدورانی بودند که با کودتا

قدرت گرفتند، یا با هجوم عشایر خود، سرزمینی را تصرف کرده بودند و درواقع به نوعی حکومتی اشغالگرانه و نامشروع داشتند. لذا آنان بنیان مشروعیت خود را بر جهاد در راه اسلام قرار داده و نیروی خود را نه از طبقه اشراف یا دهقانان ایرانی، بلکه از جنگجویان مزدور ترک یا عشایر ترک می‌گرفتند.

بدین ترتیب ایشان را چون بیگانگانی غاصب و اشغالگر و شخص محور (اصولا پس از مرگ هر سلطان ترک بر سر جانشینی او جنگ داخلی در می‌گرفت که این متاثر از فرهنگ استپ نشینی ترکان بود) بود که با نیروی نظامی و زورگویی سلطه پیدا کرده بود و از این روی او را سلطان می‌خواندند.

❇️ درواقع نخستین پادشاهی ایران پس از اسلام حکومت پهلوی است که نخبگان و الیت جامعه ایران برای حل بحران و حفظ کشور، یک فرمانده نظامی به نام رضاخان را روی کار آوردند و اون با رای مجلس به شاهی رسید و حکومت در خاندان او ادامه پیدا کرد تا اینکه با موج جهان وطنی چپ و اسلامگرایی و اندیشه

جمهوری خواهی سرنگون شد.

درصورت جمع بندی میتوان تفاوت شاه و سلطان را به این شکل تقسیم بندی کرد:

1⃣ شاه برای حفظ میهن در مقابل بیگانگان ساخته شده است اما سلطان برای غاصب بیگانه اشغالگر ساخته شده است.

2⃣ پادشاهی با انتخاب یک شخص توسط الیت بومی جامعه شکل گرفته است اما سلطنت با

قوه قهریه روی کار آمده است.

3⃣ پادشاه مشروعیت خود را از مردم و اشرافیت و سنن ملی می‌گیرند اما سلطان مشروعیت خود را از نهاد مذهب که طبیعتاً پس از اسلام یک پدیده خارجی بود میگیرد‌.

4⃣ نیروی پادشاهی متشکل از نظام اشرافیت است اما نیروی سلطان متشکل از جنگجویان مزدور است.

✅ لذا پادشاهی خواه کسی است که معتقد است بهینه است که شخصی را مردم به‌عنوان پادشاه انتخاب کنند و او به نمایندگی از مردم کشور را طبق سنن اندیشه سیاسی ایرانی اداره کند.

👑 مجله گُردآفرید

#جاویدشاه
#پاینده_ایران