Thread by @finansozgurblog

#İsviçre emekli olmak için en iyi ülkeler listesinde genel kategoride Norveç’ten sonra ikinci, emeklilikte finansman kategorisinde ise birinci sırada. Gelin size İsviçre’de emeklilik sistemi nasıl işliyor anlatmaya çalışayım.

İsviçre'nin sosyal koruma sisteminin üç ayağı vardır:
1) devlet
2) mesleki
3) bireysel
Amaçları temel giderlerinizi karşılamak ve emeklilikte yeterli bir yaşam standardı sağlamaktır.

1. ayak toplumsal dayanışma üzerine kuruludur. Çalışan nüfus, emekli nüfusun maaşını finanse eder. Maaşın %8.7’si yarı yarıya işverenle beraber ödenecek şekilde kesilir. Yani çok kazananlar daha çok pay öderler.

2. ayak işveren ve işçinin beraber bir emeklilik fonuna para yatırdığı mesleki ayaktır. Şirketler bazen yasal minimumu öderler bazen de ödedikleri payı artırarak yetenekli kişileri çekmeye çalışırlar. Yatırdığını (ve varsa faizini) emeklilikte geri alırsın.

3. ayak isteğe bağlı bireysel emeklilik sistemidir. Banka, fintech, sigorta şirketleri farklı ürünler sunarlar. Senelik belirli bir miktara kadar yatırılan para vergi beyannamesinde gelirden düşülür ve yüksek tasarruf imkanı sağlar.

İlk iki ayak çoğu kişi için zorunludur ve emeklilikten önceki maaşın %60’ını ödemeyi hedefler. Bireysel emeklilik açığı kapatmaya çalışır. Düşük gelirliler (<20k) tam maaşı alırken yüksek maaşlıların (>100k) gelir seviyelerini korumak için daha fazla çaba harcamaları gerekir.

Emeklilik yaşı erkekler için 65 kadınlar için 64 (idi) fakat daha az maaş karşılığında erken (58 yaş) veya daha çok maaş için geç (70 yaş) emeklilik mümkün. Gün kavramı yoktur fakat yatırdığının karşılığını alırsın.

Kadınlar için 64 idi dedim çünkü Eylülde yapılan referandumda 65’e çıkarılmasına “evet” dendi. Sebepler
- artan yaşam süresi beklentisi
- 1955 ile 1970 yılları arasında doğan baby boomers emeklilik yaşına geliyor
- sisteme katkı yapan sayısı azalırken emekli sayısı artıyor

Aynı referandumda KDV desteği de artırılarak sistemin 2030 yılına kadar eksiye düşmesinin önüne geçilmiş oldu. Günü kurtardık yani. Grafikte düz çizgi değişiklik yapılmazsa, kesikli çizgi yapılırsayı gösteriyor. Bütün veriler halka açık ve şeffaf.

Tabi bu değişikliklere rağmen problem hala çözülebilmiş değil. Emeklilik sisteminin sürdürülebilirliği özellikle yaşlanan ve üretmeyen toplumlarda büyük sıkıntı. Emeklilikte bireysel rol “her yerde” ve hiç olmadığı kadar önemli.