Thread by @crucify_masih

#خاندان_مادري_باب
#بهائیت
#تجارت_تریاک

#بابيان درباره خاندان پدري باب، جز انتساب به سيادت، سخن نمي‌گويند. معلوم است که مهم نبودند و در زندگي باب اثر نداشتند. به هر روي، درباره آن‌ها چيز زيادي نمي‌دانيم. پدر باب، #ميرزامحمدرضا_بزاز_شيرازي، که حرفه‌اش بزازي (پارچه‌فروشي) بود، /1

زماني که باب ۹ ساله بود درگذشت و دايي دومش، #ميرزا_سيدعلي، سرپرستي باب و مادرش را به عهده گرفت.

برخلاف تصوّر رايج، #باب در خلاء نروئيد. او به #خانداني_ثروتمند تعلق داشت. دو خانواده مادر #فاطمه_بيگم و همسر باب #خديجه_بيگم از #تجار_بزرگ شيراز و بوشهر بودند. /2

اين خاندان در دوره ناصرالدين شاه، به دليل نقش مهم‌شان در تجارت ترياک با بمبئي و بنادر چين، به #تجار_ترياکي معروف بودند و به اين نام شهرت داشتند. آنان، بعدها، از سوي ميرزا حسينعلي نوري (#بهاءالله) به «#افنان» ملقب شدند.

فاطمه بيگم، مادر باب، دختر فردي است به‌نام /3

حاج ميرزا محمدحسين تاجر شيرازي، که از #تجار_معروف_صحيح‌العمل_فارس بود.فاطمه بيگم سه برادر داشت: حاج ميرزا محمد تاجر شيرازي که در ميان بهائيان به #خال_اکبر معروف است، حاج ميرزا علي تاجر شيرازي معروف به #خال_اعظم، و حاج ميرزا حسنعلي تاجر شيرازي معروف به #خال_اصغر./4

اين سه #نقشي_بزرگ در برکشيدن باب و #ترويج_بابي‌گري داشتند. حاج سيد محمد تاجر، که سوداگري سرشناس بود و صوفي سودازده يا عامي جاهل نبود، در وصيت‌نامه خود از دعاوي عجيب خواهرزاده‌اش چنين دفاع مي‌کند:

«... شهادت مي‌دهم بر اين‌که وجود مقدس متعالي که در سنه ۱۲۶۰ اظهار نمود .../5

مقام خود را بر حق است و مظهر عظمت و کبريايي خداوند جل شأنه بود و قرار دين و مذهب و آن‌چه در مقامات معرفت خداوندي بيان فرموده جميعاً بر حق است. هر کس اطاعت کرد آن جناب را از اهل نجات است و هر کس مخالفت نمود هلاک است. و دين حق امروز همان است که آن حضرت قرارداد فرموده‌اند» /6

حاج ميرزا محمد تاجر شيرازي در سال 1293 ق. در شيراز درگذشت و در ضريح احمد بن موسي الکاظم ع، معروف به #شاهچراغ س، برادر بزرگ امام رضا ع، به خاک سپرده شد.بعدها، زن و خواهر زن باب و تعدادي ديگر از اعضاي خاندان افنان در داخل ضريح شاهچراغ س، در کنار قبر سيد محمد تاجر، دفن شدند. 🤦🏻 /7

اين گوياي ثروت و اقتدار خاندان فوق است. در سال‌هاي آخر حکومت ناصرالدين شاه و دوران مظفرالدين شاه به دليل قدرت بلامنازع پسران قوام‌الملک اوّل، صاحب‌۹ديوان و نصيرالملک و قوام‌الملک دوّم، بهائيان مي‌توانستند محترم‌ترين مردگان خود را، در يکي از مقدس‌ترين اماکن مسلمانان دفن کنند. /8

زن حاج ميرزا محمد تاجر شيرازي نيز از خاندان‌هاي متمول تاجر بود. او حاجيه بي‌بي فاطمه صاحب نام داشت و خواهر حاج محمدخليل کشميري و حاج عبدالحسين «تاجران معروف شيراز». اين دو برادر، حاج محمدخليل و حاج عبدالحسين، نياي خانداني هستند که با ‌نام «خليلي» شناخته مي‌شود. /9

پيوند با خليلي‌ها در نسل‌هاي بعد تداوم يافت. بدينسان، خاندان خليلي را بايد خويشان نزديک باب و شاخه‌اي از خاندان افنان شمرد.
وکيل‌الدوله پسر دایی #باب از سران فرقه بهائي بود.#بهائيان او را نه وکيل‌الدوله، که لقب رسمي‌اش از سوي قاجار بود، بلکه #وکيل‌الحق مي‌نامند/10

وکيل‌الدوله سال‌ها در سراي خان يزد و سپس در شهر عشق‌آباد (روسيه) به تجارت با هند و چين و اروپا اشتغال داشت. در همين زمان، برادر بزرگش، حاج ميرزا محمدعلي تاجر شيرازي، که تقريباً هم سن باب بود، و برادر کوچک، حاج ميرزا بزرگ، در شيراز و بوشهر به #تجارت_ترياک_با_چين اشتغال داشتند./11

فيضي درباره حاج ميرزا محمدعلي مي‌نويسد:

«در ايمان و عرفان به امر مبارک به کمالات عاليه رسيده‌اند و در شغل تجارت که ابتدا در شيراز و سپس در کشور چين اشتغال داشته‌اند هميشه مورد اعتماد و اعتبار وافر تجار بوده‌اند.»
کوچک‌ترين دايي #باب که خال اصغر خوانده مي‌شود، /12

با #شکوفايي_تجارت_ترياک از شيراز به يزد رفت و شعبه تجارتخانه خانوادگي را در #سراي_خان_يزد بنيان نهاد. اندکي بعد، برادرزاده‌‌اش، #وکيل‌الدوله، به او پيوست. زن حاج ميرزا حسنعلي، به‌نام حاجيه گوهر بي‌بي، دختر حاج محمد ابراهيم مبلغ، فرزند حاج عبدالرسول تاجر شيرازي، است. /13

ميرزا حسينعلي نوري #بهاء در يکي از الواح خود اين حاج محمد ابراهيم تاجر را «افناني و مبلغي و خليلي» ناميده. منشاء سه نام خانوادگي فوق به اين انتساب بازمي‌گردد. چهار پسر حاج ميرزا حسنعلي و فرزندان ايشان در دهه‌هاي بعد تجار و زمين‌داران بزرگ منطقه يزد و شمال استان فارس بودند /14

و به اين دليل برخي از آنان نام خانوادگي #فلاح را برگزيدند .حاج ميرزا حسنعلي يک دختر داشت که زن وکيل‌الدوله شد.

📕

https://twitter.com/crucify_masih/status/1651475537355763715?s=19