Thread by @PISHGOOooOO

دکارت ۵
اخرین رشتو از دکارتو بگیم
حتما بخونید چون در مورد تفاوت ذهن و عین و نومن کانته

یه سوالی که از دکارت شد اینکه ایا میشه گفت «من نمی‌اندیشم پس نیستم»
دکارت جواب داد نه

چون اصلا این سوال مستلزم تناقضه(این پاسخ مهمیه، چون اسپینوزا فلسفشو از این نقطه #اغاز میکنه)

خلاصه جواب

https://twitter.com/PISHGOOooOO/status/1654110091472166914

دکارت این بود
همین که داری میگی من نمی‌اندیشم، دیگه اصن به «پس هستم» یا«پس نیستم» نمیرسی چون وقتی من نمی‌اندیشم اصن نمیتونم بحث کنم هستم یا نیستم

سوال بینهایت مهم دیگه این بود
آیا من میتونم بگم «من راه میروم پس هستم»
یا من غذا میخورم پس هستم

جواب اینه:
مطلقاااا نه

اتفاقا خوب شد اینو گفتم
از بغل این، ۲/۳تا نکته خیلی مهم فلسفی بهتون بگم

ببینید اولا دکارت میگه مصادیق اندیشه چیه؟
فهمیدن
شک کردن
اراده کردن
قضاوت (حکم) کردن
و در اخر «#حس کردن»

دقت کنید، حتی #حس کردن، با حواس پنجگانه، نوعی اندیشیدنه

چرا؟؟؟؟؟

پاسخ سادست
اگر دقت کنید

چون مثلا من خورشید رو میبینم(در واقع با چشم دارم درک حسی میکنم)
یا مثلا میزی رو لمس میکنم(حس با لامسه)
یا مثلا سیبی رو میچشم(حس با چشایی)
و شنیدن صدا یا بویایی

دقت کنید:
تمام اینا میتونه تو ذهن من اتفاق بیفته
یعنی واقعا تو عالم خارج، سیبی نباشه
خورشیدی نباشه
میزی نباشه

ولی در اینکه من خورشیدی میبینم
میزی لمس میکنم
سیبی میچشم
صدایی میشنوم
شکی نیست، هیچ شکی نیست

ولی ممکنه اینا همه تو ذهن من باشه(مثل ادمی که شیزوفرنی داره، تصویر جن رو جلوش میبینه، بهرحال در اینکه چیزی میبینه شکی نیست، ولی ممکنه اون چیز، وجود خارجی نداشته باشه)

پسسس:

پس
دیدن اجسام
شنیدن صدا
لمس اجسام
طعم چیزها
بوی چیزها

که بهشون میگیم درک با حواس پنجگانه
میتونه درون ذهن من باشه و «#حالتی از اندیشه‌» باشن

پس:
هرگز نمیشه گفت من راه میروم پس هستم
چون ممکنه بدن مادی من، که دارم میبینمش راه میره، «اندیشه‌ای» تو ذهنم باشه

یا نمیتونم بگم

من غذا میخورم پس هستم
نمیتونم بگم من جست و خیز میکنم پس هستم
نمیتونم بگم من سیبیلامو میتراشم😂 پس هستم

چون همه اینا میتونه تو «#اندیشه» من باشه
پس حتی اگر اینا خواب و خیال یا توهم(مثل اون ادم شیزوفرنی) یا رویا و هرچی، هر چی باشه
در اینکه «درون اندیشه‌ی منه» شکی نیست

پس:
در نهایت فقط و فقط و فقط باید گفت
من #می‌اندیشم پس هستم

از اینجا یه پل بزنیم به نکته بعدی:

اینکه در این صورت
سه نوع موجودیت دیده میشه

یکی شی ذهنی مثل ترس، اراده، عصبانیت(که درونی‌ان)
یکی شی عینی مثل تصور خورشید کوه دریا و... که با توضیح بالا، شی عینی، درنهایت ذهنی میشه
چون اون کوه که نمیاد بره تو کله من، بلکه «تصوری» ازش میاد تو ذهن من

پس کل جهان میتونه «تصور» باشه

و سومی بهش میگیم شی #بالفعل، که کانت بهش میگه شی فی نفسه یا نومن

که چیه؟
اون خورشید واقعی بیرون از ذهن ما
اون کوه دریا درخت سیبِ بیرون از ذهن ما

چون این سیب و درخت و کوه و دریا و خورشید، همه تو ذهن ما بصورت «تصورن»

پس واقعیت بیرونیشون(واقعیت بالفعل، یا شی فی‌نفسه) چه شکلیه؟

اینجاست که تازه دعوا اصلیه شروع میشه
که اون واقعیت بیرونی اشیا

یا شی در خود
شی فی نفسه
شی بالفعل
نومن
ناپدیدار

اینا همه مترادفن
اون چیه و چه شکلیه، اصن ایا وجود داره چیزی بیرون ذهن ما؟ و...

دوستان ببینید اینجا نطفه های فلسفه بارکلی، هیوم، اسپینوزا،لایبنیتز،کانت و.. و...

داره شکل میگیره‌ها
چطور؟

مثلا بارکلی حرفش اینه کل جهان، یه مشت #تصوراته

مثل همون مثالای بالا
حتی بدن فیزیکی ما
یا خورشید
یا سیب
همه تصورات ماست

وگرنه خورشید با اون گندگی که نیومده بره تو کله من، بلکه «تصویری» یا «تصوری» از خورشید تو ذهن منه
و به همین قیاس،

کل جهان مجموعه‌ای از تصوراته

یا مثلا اسپینوزا چرا از این نقطه اغاز میکنه؟ بالاتر گفتم این نکته مهمه

اسپینوزا میگه دکارت و دکارتیان #کودن از «من» شروع میکنن

ولی این اشتباهه چرا؟
چون باید از چیزی شروع کنی که کوچکترین شکی نباشه توش
چه بسا «من» یا «نفس» یا «ذهن» وجود نداشته باشه

بحث اینه نبودن #من، «هیچ تناقض منطقی‌ای» توش وجود نداره

ولی من (یعنی اسپینوزا) کارم رو از #من اغاز نمیکنم بلکه از جوهر اغاز میکنم چرا؟
چون جوهر یا وجود یا اون خمیره که زیاد ازش گفتیم تو رشتوهای قبل
محال ممکنه وجود نداشته باشه
چرا؟

چون شما کافیه بگی یه چی وجود داره

پس جوهر وجود داره

اصن کافیه بگی هیچی وجود نداره، پس باز هم جوهر وجود داره

چون همین حرفت وجود داره
یعنی یه چی وجود داره و وجود داشتن حتی یک چیز، معنیش اینه جوهر وجود داره

یعنی اسپینوزا میگه تو کل جهان، نه تنها #حداقل یک چیز وجود داره پس جوهر وجود داره
بلکه #حداکثر هم یک

چیز، یعنی همون جوهر وجود داره
و تمام چیزهای جهان، حالات همون یک چیز یا خمیره‌ان

مثل هزاران امواج دریا که نهایتا حالات یک چیز، یعنی دریائن

پس میبینید

بحث اینه تو خلال این بحثا
نطفه‌های شکل‌گیری فلسفه افراد دیگه هست

یا مثلا دکارت خوش خیال، فکر میکرد مثل ریاضیات یه چیز یقینی ساخته که عمرااااا کسی نمیتونه بهش ایراد بگیره

نمیدونست بزودی هیوم میاد حتی به اون «من» هم گیر میده

میگه عمرا چنین چیزی وجود نداره😂

هیوم میگفت اون «من اندیشنده‌ی» دکارت(بهش میگن من #جوهری) اصن محاله وجود داشته باشه

هیوم میگفت مرد و مردونه بگید
وقتی تو خودتون عمییییق میشید، تعمق میکنید، چیزی به اسم «من» یا «نفس» رو پیدا میکنید؟

و خودش در ادامه میگه:
من که هر وقت عمیق میشم تو درون خودم، به چیزی به اسم «من»

یا نفس، یا روح برخورد نمیکنم بلکه به احساساتی مثل عصبانیت، عشق محبت، درد، و... برخورد میکنم

واسه همین «من مشتی احساسات و عواطف هستم که با حافظه بهم وصل شده»

اگر کسی میگه که «من» تو خودم تعمق میکنم، میرم تو لایه های درونی خودم، میبینم عه! یه چیزی به اسم «من» رو درک میکنم پس

«مرا یارای استدلال با چنین شخصی نیست»

شاید اون واقعا داره یه «من» رو درک میکنه
ولی من(یعنی هیوم) عمرا چنین چیزی رو درک نمیکنم

پس اگر به هیوم بگی وقتی میگیم «من اومدم» تو این جمله این «من» به چی اشاره میکنه!؟ هیوم جواب میده
بابا جان این یه جور تسهیل لغویه
شما در اصل باید بگی

اون کسی که فلان موقع متولد شد، فلان موقع عاشق شد، عصبانی شد فلان شد بیسار شد، اومد
خوب نمیتونی هزار تا جمله بگی
میای یه ساده سازی میکنی میگی «من» اومدم

در واقع در مورد همه چیز همینجوره
مثلا درخت سر کوچه‌تون
این یه چیز «واحد» دارای #هویت مشخص نیست
بلکه مجموعه‌ای از هزاراااان

رویداده، ولی شما نمیتونی بگی اون چیزی که سرکوچه اس ریشه داره برگ داره، فلان موقع کاشتمش، فلان موقع میوه داد و فلان و فلان و فلان، رو رفتم اب دادم
مجبوری یه کلمه بگی «درخت» رو اب دادم

کلا فرایند اسم‌دهی به چیزها واسه همینه
پس هیچ چیز «کلی» وجود نداره
کلیات در واقع فقط

نقش ساده‌سازی دارن، تموم شد و رفت

ما مثلا میگیم گربه‌ خونگیم پرشینه
خوب نمیتونیم بگیم اون چیزی که پشم داره خابالوعه فلانه فلانه فلانه پرشینه، میایم یه کلمه میگیم «گربه» خونمون پرشینه

(دقت کنید خود کلمه خونه و پرشین هم کلمات کلی‌ان؛ یعنی تو همین فرایند کلی سازی ساخته شدن)

پس اینجا ریشه فلسفه های زبانی شکل میگیره

دوستان میبینید چه روند و بستر مطالعه فلسفه مهمه!!! باید قدم به قدم مسبر فکرو اومد جلو

در مورد دکارت بیشتر گفتنیا رو در سطح توییتر و محدودیتاش گفتمش

دیگه از این بیشتر خسته کننده میشه
رشتو بعدی بریم اسپینوزا رو شروع کنیم
❤