Thread by @EsatRevolutions

Pilot camı açıp Zeki Müren gibi atlayacak sanıyor herhalde beyinsiz.

Kapağın kendine ait bir ateşleyicisi var ve koltuğun öncesinde o fırlıyor sevgili dalyarak. Şöyle bir tweet’e beğeni veren 10 bin nefret dolu karınsız cahil var resmen ya, vay arkadaş aptallığa bak, muazzam.

https://twitter.com/son_chekirge/status/1655148269939437570

Bu sistemler hala tam özelleşmiş bile değil çok kuvvetle muhtemel bu uçakta. Fırlatma koltuğu da yanlış görmüyorsam Martin Baker. F35’lerde de bu kullanılıyor. Hatta kokpit düzeni tamamen ondan uyarlama olabilir. Böyle yapılır çünkü bu işler, milyar dolarlık ARGE bunlar, zor iş.

Böyle bir acil fırlatma koltuğunun nasıl bir zaman ve ARGE gerektirdiğini geçtim, nasıl çalıştıklarına dair bile fikri yok hiçbirisinin. Ejection seat denen bu meret uçaktaki en sakat ve en pahalı mekanizma. Birkaç milyon dolara satılıyorlar ve üreten firma sayısı da bir avuç.

Çünkü acil bir fırlatma anında sadece saniyelerle değil, doğrudan ölüm kalımla savaş veriliyor ve en yüksek hayatta kalma şansı veren ACES gibi en üst segment ürünlerde bile bu oran baya bildiğiniz %70’lerde seyrediyor. O kadar karmaşık bir şey yani bu acil durum fırlatma işi.

Gerçek insanlı testleri de o yüzden az. Baya bildiğiniz bir bilgisayar yani o koltuk. Hatta otururken dizlerinden falan pilotu bağlayıp oturtman gerekiyor, her küçük adımın prosedürü var. O kadar ince bir hesapla o kadar çok parametre anlık hesaplanıyor ki çünkü aklınız almaz.

Koltuk fırlarken oluşan G kuvvetinin çok ince bir ayarda kalması gerekiyor misal. Belli bir hızdan düşük olursa pilotu jetin kuyruğu parçalıyor. Fazla gelirse de pilot vurgunla ölüyor. Haricen fırlatma anında omurga kırılmasını engellemek için boyun desteği anlık ve önemli.

Ki bunlara rağmen fırlatma anında G’den ötürü bayılma çok yaygın bir problem. Ama bu umursanmıyor, çünkü öncelik pilotun tüm omurgaları kırılsa bile hayatta tutmak üzerine. Hatta otomatik paraşüt sistemleri çalışılmış bunun için de. Ki o da acı tecrübelerle geliştirildi elbet.

Mesela suya girdiğinde bir sensör aracılığıyla pilot boğulmasın diye açılan şişme bölgeleri var. Ama sensör su uyarılı olduğu için koltuk fırlatılınca bayılan bir pilot altına işiyor, bu can kurtaranları şişiriyor, diğer sistemler bloke olduğundan pilot ölüyor. Baya kayıtlı vaka.

Yani bu ejection seat denen alet başlı başına bir uçak kadar önemli ve zor bir konu. Size de hep “hayatta kalma” istatistiği verir firmalar. Ne şekilde hayatta kaldıklarını söylemezler. 6 ay yatalak kalacak şekilde kurtulan o kadar çok ki çünkü. Ha yine de müthiş aletler tabi.

Bunu da nereden biliyorum? Çünkü şu an yerli olarak bunun ilk prototip çalışmalarına başlandı ve görselleştirme işi bana geldi. İşim bir şeyleri birilerine anlatmak olduğu için öğrendim çalışırken. Ama dediğim gibi, çok zor bir iş ve rahat 20 senesi var üretime geçmesinin bunun.

Çünkü şu an daha tersine mühendislikle parçaların ilk prototiplerinin bile konuşulmaya başladığı evrede iş. Ve de zor bir iş. Yani yarım da kalabilir, şartlar elverişli giderse 20 sene. Sizin gibi kansız ve cahil sik kırıkları varken 200 senede bile çıkartamayız biz tabi o ayrı.

Ama tabi dilerim ki kimse üretilmiş uçağın kokpit camının açılma yönüyle bir şey keşfettiğini sanıp oradan siyaset devşirecek kadar düşmez bir daha. Yani kokpit camının açılma yönü bir uçağın acil durum fırlatmasında en son dert sevgili mal. İğreniyorum senin gibi tiplerden inan.

Not: Yine biri “Döndün müüü” yazmadan söyleyeyim, dönmedim. Haber alırken gözüme çarptı, özleyen de vardır belki diye yazdım. Böyle 40 yılda bir attığım tweetler azalmazsa artmaz artık, her seferinde döndün mü diye sormayın. :D

Hatta bir vakit bu konuyla ilgili de yazarım belki.

Not 2: “Kokpit camı” deyişine de laf sokacaktım son tweet’i yazarken, unuttum. Kokpit camı ne amk? Onun adı kanopi. Hoş gerçi kanopinin açılma yönüne bakıp Toros arabanın ön kaputu muamelesi yapan adam için fazla bir laf sokma olurdu, ama olsun, ben yine de aptallığını şapayım.