Thread by @ChrisIsErbij

Kristallnachtherdenking in de Portugese synagoge in Amsterdam. #draad #erbij #live

Een van de sprekers zometeen is Sigrid Kaag. Daar was kritiek op, het CJO heeft er een reactie op geschreven. cjo.nl/nieuws/verklar…

We staan in de rij en het begint heel hard te regenen.

Dit is het programma met de sprekers. jck.nl/agenda/nationa…

Het is heel druk. Er waren nooit zoveel aanmeldingen. nos.nl/l/2497171

Het is heel druk. De mensen zoeken een plek.

Programma met onder andere een Shoa overlevende en de ambassadeurs van de VS en Israël.

Herdenking begint bijna.

Over vijf minuten begint het, zegt een meneer op het podium. Duurt langer vanwege drukte en beveiliging.

Iedereen zit inmiddels wel.

Herdenking begint. Eerste herdenking na 7-10 [de terreur van Hamas]. Dave Heilbron vertelt het programma.

Overlevende vertelt over de Kristallnacht en de vernielingen die toen zijn aangericht bij haar thuis en in de synagoge. Ze was toen acht. Het gaat nu over het transport van Joodse mannen zonder Duitse nationaliteit naar Polen.

Herinneringen dat ook vriendinnetjes niet meer met haar wilden spelen. Ze ging naar Soesterberg zonder haar ouders. Ze moest van haar vader zeggen dat ze naar Engeland wilde.

Ze zag haar ouders drie jaar later weer in Theresienstadt. Ze woonde in die jaren in tehuizen, ook in een weeshuis in Amsterdam. Dat was een ellendige tijd. Ze werd later opgevangen door een Joodse familie.

Daar heeft ze een jaar gewoond en toen brak de oorlog uit. Ze moest toen weg en ging naar een andere familie. In 1943 werd ze naar Westerbork gestuurd. Toen waren er al veel razzia’s geweest.

Ze ging op transport naar Theresienstadt. Eerst zat ze in Bergen-Belsen. In Theresienstadt herkende ze haar vader niet meer. Ze zat ook in Auschwitz. Daar is ze gered. Ze werkte daar in een fabriek.

Ze kwam terug naar Amsterdam en daar was weer een nieuwe shock. Ze is daar bij een oude vriendin gaan wonen totdat haar zus haar zou komen halen. Haar zus had de oorlog niet overleefd.

Ze is 93 en heeft vijf concentratiekampen overleefd. De Kristallnacht moet herdacht blijven worden omdat er toen al veel Joodse mannen zijn weggevoerd naar Dachau. Ze is niet positief over de toekomst. Mensen lopen achter ophitsers aan, ook nu. Ze denken niet na.

Ze vindt het vreselijk dat we bewaakt moeten worden, net als de Joodse scholen. Er is niets geleerd.

Nu Chanan Hertzberger, voorzitter van het Centraal Joods Overleg. Bij herdenkingen zeggen ze altijd ‘nooit meer’. Er is een enorme opleving van het antisemitisme. Het is niet mogelijk het niet te hebben over de terreuraanval van Hamas. Een pogrom net als in 1938.

Joden zijn opgejaagd en afgeslacht, er zijn ook meer dan 200 mensen ontvoerd. Het valt in een lange rij aanslagen van moslimterroristen. Hertzberger noemt Bataclan en 9-11. Aanvankelijk vond men dat Israël zich mocht verdedigen. Al snel veranderde dat.

In talkshows gaat over de context. Hamas wordt bv. een verzetsbeweging genoemd die strijdt voor een nobel doel. Hertzberger stelt voor dat die mensen de beginselverklaring van Hamas lezen.

Enige doel van Hamas is dat ze zoveel mogelijk Joden vermoorden en Israël van de kaart willen vegen. Hertzberger noemt de steun van de regering. Er waren burgemeesters die de Israëlische vlag niet wilden hijsen want dat zou polariserend zijn. Ze wilden neutraal zijn.

Het niet hijsen van de Israëlische vlag is juist pijnlijk. Ook onderwijs zorgt vaak voor een vergelijkbare benadering. Ze willen gevoeligheden vermijden. Daar wordt de Holocaust vaak al niet gedoceerd.

Nieuwe en oude antisemieten voelen zich vrijer zich te uiten. Vooral woke-aanhangers vallen op. Want Israël zou een koloniale staat zijn. Dat Israël een land van kleur is en een democratie maakt niet uit.

Zelfs in de Tweede Kamer wordt opgeroepen tot het einde van de staat Israël. Men bedoelt: er is nergens plaats voor Joden, niet in Nederland, niet in Israël, nergens. Hertzberger prijst de inspanningen van Femke Halsema tegen antisemitisme.

Hertzberger denkt dat de 40.000 Joden in Nederland wel steun hebben, maar ze hebben het moeilijk. Je krijgt bedreigingen als je je voor Israël uitspreekt. Ook billboards met gijzelaars van Hamas konden niet, de campagne moest stoppen vanwege de veiligheid.

Hertzberger: dat is Nederland in 2023. Een bekende televisiepresentator zegt dat de Joden het er zelf een beetje naar hebben gemaakt. Hertzberger noemt nu allerlei antisemitische incidenten.

Veel politici hebben Hertzberger gevraagd wat ze kunnen doen. Hertzberger wil dat ze zich luid en duidelijk uitspreken tegen terreur en antisemitisme, ook als dat tot moeilijke gesprekken leidt.

Hertzberger vindt de situatie heel zorgelijk maar de Joodse gemeenschap voelt zich gesterkt door de steun uit vele hoeken, uit media, politiek en wetenschap. Ook voelt men zich sterker door de enorme aanwezigheid vandaag. ‘Laat uw steun horen’ Applaus.

Muziek.

Nu Sigrid Kaag. Ze dankt de organisatoren voor de uitnodiging. We denken allemaal aan de terreuraanval van 7 oktober. Het kabinet veroordeelt die in de scherpste bewoordingen en de gijzelaars moeten vrijgelaten worden. Israël heeft bestaansrecht.

Kaag: het kabinet maakt zich zorgen over de humanitaire crisis in Gaza. De oplossing is nog steeds twee Staten, met een veilig Israël. Woorden schieten tekort voor het leed aan beide zijden.

Al bij de Kristallnacht werden mensen vermoord vanwege hun afkomst. We staan daarbij stil, de onvoorstelbare angst en het trauma van toen dat men nu nog voelt. Kaag noemt een citaat van Judith Hertzberg. Een herdenking zorgt ervoor dat we het niet vergeten.

Kaag dankt de overlevende die daarnet haar ervaringen vertelde. Het verdriet om de doden verdwijnt niet. Die diepe angst kunnen buitenstaanders zich niet altijd goed vatten. Bv. Met een keppeltje door de stad lopen. Die angst is er.

Kaag heeft het over mensen die het wel weten maar stil blijven. De mensen die de Kristallnacht zagen gebeuren en het lieten gebeuren. Het ging om dat begin van de Holocaust, waardoor een inferno ontstond. Door de stilte.

De Kristallnacht was een voorbode van de Shoah. Ook nu is er meer antisemitisme, een verachtvoudiging. We weten niet waar dat heen gaat. De beveiliging van Joodse instellingen is er niet voor niets. We kunnen niet toestaan dat mensen zich onveilig voelen vanwege wie ze zijn.

Kaag vindt dat we niet stil mogen zijn, we moeten iets doen als we het weten. Wat bij de Shoah gebeurde mag nooit meer gebeuren, nergens. We mogen antisemitisme niet tolereren en moeten er tegen opstaan, het actief bestrijden. Haat leidt tot ontmenselijking.

Kaag vindt het een sombere tijd. We moeten elkaar zien als medemens, om elkaar heen staan en compassie tonen in plaats van haat. Applaus.

Muziek.

Ambassadeur van Israël in Nederland nu. De Kristallnacht was een aanval op het hele Joodse leven. Het was de aanloop tot de grootste genocide in de geschiedenis. Hij noemt slachtoffers uit zijn eigen familie.

Ambassadeur zegt dat er weer een pogrom was, dit keer in Israël. We zeggen over de Holocaust: nooit meer. Maar nooit meer is nu. Het is een belofte dat het niet meer zal gebeuren. Daarom vecht Israël terug. Nederland ziet het belang van de strijd tegen terreur. Hij dankt Rutte.

Ambassadeur ziet een opleving van antisemitisme, noemt voorbeelden. We moeten ons nu committeren aan ‘nooit meer’. De Joodse gemeenschap moet zich veilig kunnen voelen net als iedereen. De Kristallnacht mag nooit meer gebeuren. Er is ook hoop: dat we mogen leven in vrede.

Applaus voor de ambassadeur. Nu de ambassadeur van de VS.

Ambassadeur dankt voor de uitnodiging. Dat is een eer. Het is een hele sombere avond als je naar de huidige gebeurtenissen kijkt. Het is ongebruikelijk dat een ambassadeur hier spreekt. Ze heeft veel aanwezigen ontmoet. Ze voelt zich zeer verbonden met de gemeenschap.

Ambassadeur komt oorspronkelijk uit Kashmir en ze is Hindoe. Hindoes zijn op in Kashmir de minderheid en al decennialang slachtoffer van vervolging en pogroms. Haar vader werd door een moslim gewaarschuwd dat hij slachtoffer zou worden. Ze zijn toen gevlucht.

Deze geschiedenis is invoelbaar voor mensen hier. Ze zat in een bestuur van een Holocaust Museum in de VS. Obama vroeg haar. Ze heeft daar veel geleerd over de Holocaust. Wat betekent ‘nooit meer’ voor haar?

Nooit meer betekent dat de
Holocaust nooit meer mag gebeuren. De mensheid heeft toen collectief gefaald in alle opzichten. In 1942 wist de VS-regering van de uitroeiing van de Joden in Europa. De VS deed aanvankelijk niks. De VS namen 900 Joodse vluchtelingen niet op.

Ze gingen terug naar Europa en kwamen veelal om. De VS veranderde het migratiebeleid niet, ook niet toen men wist dat Joden massaal werden vermoord. Men was druk met binnenlandse kwesties.

Pas toen de VS-militairen een concentratiekamp bevrijden werd duidelijk hoe verschrikkelijk het was. De militairen waren niet voorbereid op wat ze zagen, in 1944.

Ambassadeur: we moeten van de hele geschiedenis, anders gebeurt het niet ‘nooit meer’. Ambassadeur noemt toename antisemitisme en moslimhaat. ‘Interconnectedness of hate’. Noemt terreur in Israël en Russische inval in Oekraïne.

De geschiedenis herhaalt zichzelf niet, de mensen doen dat. We zijn hier als mensen samen, gebonden door het commitment dat het nooit meer gebeurt. Dat moeten geen lege woorden zijn, het moet blijken uit onze acties.

Wat we nu doen, bepaalt wat er de komende tijd gebeurt. De VS zal Israël steunen zodat het land zich kan verdedigen. Mensen proberen nu de situatie te misbruiken met polarisatie en haat. Die mensen mogen hun zin niet krijgen.

Ambassadeur zegt dat groepen noot in zijn geheel verantwoordelijk mogen worden gehouden voor de acties van een deel ervan. Dankt nogmaals voor de uitnodiging. Hard applaus.

Dit was de herdenking. #eind

@threadreaderapp unroll