Thread by @ChrisIsErbij

We zijn door weer en wind naar Rotterdam gegaan voor de woorden van Sheila Sitalsing over de formatie. #Draad #Erbij #Live

Het was een barre tocht, maar het is vast de moeite waard.

https://x.com/ChrisAalberts/status/1731019711377199582?s=20

Hier in Rotterdam heeft @sheilasitalsing ontzettend veel fans. Al een half uur voor aanvang zit de zaal redelijk vol. De mensen stromen toe.

Dit is een nabeschouwing van de verkiezingen en een vooruitblik op de formatie. Dus met @sheilasitalsing maar ook met @EwoudKieviet en @dilaragbilgic.

Ik vind zaterdag dus een hele rare avond voor zoiets, maar hier in Rotterdam is gewoon niks te doen op zaterdag dus dan is zo'n avond een uitkomst.

Kijk nou. Bijna precies een jaar geleden was @sheilasitalsing hier ook. Toen over Mark Rutte. Ik schreef er toen dit over. chrisaalberts.nl/2022/12/01/she…

Het stuk eindigt met: 'Sitalsing meldt dat het met Rutte’s uithoudingsvermogen wel goed zit.' We weten inmiddels hoe het is afgelopen. Daarom nu een vervolg.

Vorige keer had ik nog ruzie hier in debatcentrum Arminius dat ik te hard typte. Dus ik moet hier een beetje oppassen wat ik doe. Ondertussen begint het hier binnen te waaien.

Ik zit nu dat @sheilasitalsing er ook is dus we kunnen zo beginnen. 20.00 uur.

Er is hier in Arminius binnenkort een avondje met Hans van Manen, een avondje over limitarisme en u kunt op debatdate.

Ik zit naast iemand die bij mij op cursus is geweest. We hadden in 2015 een discussie wat er zou gebeuren als de PVV 42 zetels zou halen. Dat was toen de peiling. Conclusie was: het land wordt onbestuurbaar.

Het bord is veranderd.

Zaal zit helemaal vol. Beetje gek want op tv gaat het toch ook de hele dag hierover.

Sitalsing zit nu op het podium met een interviewer in een wit pak. We horen de inleider vertellen dat de #PVV in Rotterdam de grootste is geworden, net als in Nederland. Straks komen ook Kieviet en Bilgic. Applaus.

We kijken @DilanYesilgoz op de uitslagenavond. Ze zegt dat het voortouw nu niet bij de VVD ligt. Yesilgoz wordt abrupt afgebroken. Sitalsing denkt dat Yesilgoz teleurgesteld is. Je kunt dat zien want ze heeft een briefje in haar hand.

Yesilgoz is heel geregisseerd, denkt Sitalsing. Ze vertrouwden het bij de VVD niet dat het anders zou lukken. Er is onzekerheid en schrik. De VVD heeft pas heel laat gezien dat het mis ging.

Sitalsing denkt dat er een oude campagnewet is. Campagne is drie maanden, media doen dit drie weken en de kiezer beslist in drie dagen. Daar komt op enorme bups aan PVV-zetels vandaan.

Sitalsing denkt dat Rutte de PVV na de gedoogcoalitie op afstand hield. Dit keer deed de VVD iets anders. Besturen in Flevoland ging goed, @rubenbrekelmans zei dat het wel kon in EW, daarna zei Yesilgoz steeds dat ze geen kiezers uitsloot. Dat stond op een briefje.

Sitalsing denkt dat de stem op de PVV opeens invloedrijk kon zijn. Sitalsing constateert ook morele leegte bij de VVD. Er waren altijd al een populistische en een liberale vleugel in de VVD. Het populisme zit best diep, dat zag je bij Rita Verdonk.

De vrijzinnige vleugel is in het gedrang gekomen. Sitalsing denkt dat het interview met Van Aartsen in NRC alles zegt. Hij is wel vrijzinnig. nrc.nl/nieuws/2023/12…

Yesilgoz stelde de PVV en Timmermans op een lijn. Dan snap je het niet helemaal, houdt Sitalsing de zaal voor. Zaal lacht.

Sitalsing denkt dat links niet aansprak. Mensen wilden horen wie verantwoordelijk is voor hun problemen. Men gelooft dat dat 'de instroom' is. Dat heeft wel gewerkt. Het is fijn om te horen dat je problemen door anderen komen, niet door jou.

Sitalsing vindt de impopulariteit van de SP 'een raadsel'. Ze hebben een doordacht verhaal wat zou kunnen aanslaan. De PVV heeft ook geen beter verhaal.

Sitalsing wijst erop dat de VVD alles test met focusgroepen voordat het in de campagne wordt gebruikt. Dus dat migratie een goed thema was, is kennelijk uit die focusgroepen gekomen.

Sitalsing: vrouwenrechten zijn belangrijk voor de PVV als ze gerelateerd kunnen worden aan de islam. Verder doen ze niks. Sitalsing keek wat partijen stemden bij de afschaffing van de verplichte bedenktijd bij abortus. Wilders, Graus en Bosma waren tegen. PVV stemde gemengd.

Sitalsing: PVV was ook tegen uitbreiding LHBT-wetgeving. Maar PVV is wel voor homo's als ze daarmee tegen de islam zijn. Ze gebruiken vrouwen en homo's als stok om moslims mee te slaan. Anders is het 'woke onzin'.

Kieviet - van de NOS - had niet verwacht dat de PVV 'zó groot' zou worden. Er waren kantelpunten in de campagne: PVV bij Vandaag Inside en bij het SBS-debat. We kijken Wilders bij SBS tegen Timmermans: 'u bent het contact met de werkelijkheid kwijt'.

Kieviet herinnert ons dat NSC aanvankelijk heel groot was, de PVV viel buiten de grote drie. Het beeld was toen nog dat de PVV niet zo relevant was want de VVD sloot ze uit.

Volkskrant heeft het programma van de PVV niet gerecenseerd voor de verkiezingen. Het leek 'geen factor'. Achteraf had dat toch gemoeten, zegt ook @klokpieter, zegt Sitalsing.

Moderator stelt de vraag of Wilders milder was of dat de journalistiek milder was. Kieviet denkt dat hij milder werd door de journalistiek, bv. dat hij bij Nieuwsuur op dingen terugkwam. Hij is niet serieus genoeg genomen.

Kieviet vindt de kans op een nexit nul dus daar vraag je dan niet naar. Sitalsing vindt dat ook. Je kunt je niet voorstellen dat dingen anders worden. Zaal luistert ademloos.

Sitalsing denkt dat we doen alsof alles gewoon is, maar dat is het niet. Je ziet hoe gek het gaat door de uitspraak van Yesilgoz dat er een 'centrumrechts kabinet' moet komen. Ze bedoelt radicaal rechts. De neiging is om door te gaan alsof het allemaal gewoon is.

Nu de vraag of de Volkskrant de PVV extreemrechts of radicaal rechts moet noemen. Ze worden beide gebruikt. Sitalsing: het is geen extreemrechts want de democratische orde wordt niet verworpen.

Kieviet zegt dat Wilders een dubbele rol speelt: zeggen dat hij aan tafel wil voor een kabinet, maar ook zijn radicalere achterban tevreden houden. Hij viel @TijsvandenBrink aan. Sitalsing vindt dat opvallend want de EO is niet het meest kritisch.

Sitalsing ziet dat het een Amerikaanse aanval is. Je valt een journalist aan die relatief dichtbij je staat, niet een journalist die echt links is. De Volkskrant is voor Wilders toch verloren.

Nu @dilaragbilgic. Zij gaat iets over kiezers zeggen. Ze had al een onderbuikgevoel dat de PVV groter kon worden. Bilgic denkt dat deze zege 'in een mondiale context' valt. In Politico is het meteen internationaal geduid.

Nu discussie of er een rechts radicale wind door Europa waait. De verklaring dat problemen door migranten komen doet ertoe. Er zijn zorgen en die kun je ook mobiliseren.

Nu de vraag hoe je kiezers nu serieus moet nemen. Sitalsing denkt dat je elke stem serieus moet nemen. Ze zijn gelijk. Dus de PVV-stemmers moet je niet serieuzer nemen dan alle andere. Sitalsing denkt dat er al vaak onderzoek is gedaan wat de zorgen zoal zijn.

Sitalsing denkt dat je de problemen moet oplossen. Nu discussie of de bedoeling is de migratie te beperken en zo ja, welke dan. Soms gaat het over asielzoekers, soms over arbeidsmigranten en studenten. Wijst op het Westland waar Polen werken en men PVV stemt.

We lachen nu even de tuinders in het Westland uit die in de krant hebben verteld dat ze PVV stemden maar dat ze hopen dat de Polen mogen blijven komen.

Bilgic denkt dat het niet zo duidelijk is wat de bedoeling van de kiezer is geweest. De onvrede is ook heel divers. We moeten de stem op de PVV wel begrijpen maar het niet oversimplificeren. Bilgic wijst op de moslims die PVV zouden stemmen. Gelach in de zaal [die bestaan niet]

Bilgic zag een moslima op televisie die zich geen zorgen maakt over de PVV, maar ze wist ook niet wat er in het programma stond. Dus dat zegt niet zoveel. Sitalsing vindt dat verhaal over PVV-moslims fijn omdat je dan kunt zeggen: 'zie je wel, zij vinden het ook'.

Nu de formatie. Kieviet zegt dat de fractie van Omtzigt kritisch is over de PVV. Omtzigt komt niet voor niets met een hele lijst eisen. Een oud-rechter en oud-ambassadeur bij NSC 'vinden wel wat van de PVV'. Ook hebben oud-CDA'ers bij NSC een Wilders-trauma.

Sitalsing denkt dat je de brief van Omtzigt verschillend kunt lezen. Er staan wel heel veel eisen in. Het gaat over alles, de standpunten, de toon, de houding, de organisatie. 'Dat zijn vrij veel eisen'.

Kieviet denkt dat het om de factor tijd gaat bij PVV-VVD-BBB-NSC. Dat geldt vooral voor Omtzigt. Gaat die meer bewegen? @DilanYesilgoz zit klem tussen de flanken van haar partij van mensen die het wel en juist niet willen. Ze raakt in potentie kiezers kwijt.

Bilgic denkt dat de VVD alles test - dat zei Sitalsing - en dat de achterban het kennelijk oke vindt om met de PVV te gaan want Yesilgoz sluit geen kiezers uit. Waarom wil de VVD nu niet meer? Kieviet denkt dat dat komt omdat de PVV de grootste is en niet de VVD.

Bilgic heeft het nu over een opiniestuk van Joram van Klaveren [oud-PVV-Kamerlid die moslim werd], die zegt dat van de PVV de publieke opinie moet veranderen, niet per se de wetten. Discours moet genormaliseerd worden.

Bilgic heeft het nu over het sentiment in de samenleving. Daar zijn wel legitieme zorgen over. Het verkleint de opties die ambtenaren hebben. Sitalsing denkt dat de PVV-zege de ambities van Rutte niet makkelijker maken. Hij solliciteert inmiddels openlijk.

Kaja Kallas is ook kandidaat, een geduchte concurrent. Ze is premier van Estland, een land dat wel 2% van het budget aan de Navo besteedt. Kallas praat - volgens Sitalsing - alsof het heel raar is dat Rutte nog kandidaat is. Ze is ook vrouw en jonger.

Kieviet en Sitalsing denken beide dat de formatie heel lang gaat duren. Nieuwe verkiezingen zijn niet zo waarschijnlijk want dan moeten er eerst 'heel veel ongelukken' gebeuren.

Nu speculaties wat er allemaal zou kunnen gebeuren. Gevoel is wel dat als je Wilders geen plek geeft en nieuwe verkiezingen laat komen, Wilders naar vijftig zetels gaat. Sitalsing denkt dat ook.

Sitalsing legt uit dat de PVV geen ledenorganisatie is, geen talentmanagement, geen HR, etc. Dat is wel een handicap. Nu ruimte voor vragen.

Man uit publiek is geschrokken wat er is gebeurd. Hij denkt dat Wilders helemaal geen premier wil worden. Kieviet denkt dat hij ook de fractie wil blijven leiden om de boel in bedwang te houden.

Man uit publiek denkt dat Wilders structureel onderschat wordt. Mensen vinden dat er niet naar ze geluisterd wordt. Hij wil een beter beeld krijgen van de gemiddelde PVV-stemmer. Hij denkt dat we die niet kennen. Bilgic begint nu over een onderzoek.

Man uit publiek vraagt zich af of er niet meteen een formatie kan komen met Timmermans, want die met de PVV mislukt toch. Sitalsing denkt dat er een standaardvolgorde is. Initiatief ligt nu bij de grootste.

Man uit publiek begint over verliezende middenpartijen. Ze zaten in coalities die verstandshuwelijken waren. Dat heeft die partijen verzwakt en de flanken versterkt. Kieviet denkt dat het nu anders kan gaan met een rechts kabinet.

Man naast me vraagt zich af wat Nederland van Rotterdam kan leren. Hier zitten Leefbaar en Denk in het college. Er is met het midden geen coalitie meer te maken. Daar gaat het landelijk ook heen, denkt Kieviet.

Nu wat gespeculeer over de Europese verkiezingen van juni. Daar hebben de leden van het panel nog niet over nagedacht. Wat een mooi einde van deze avond.

Als u deze hele draad heeft gelezen, vraag ik u mij steunen. Deze journalistiek kan namelijk niet zonder donateurs. Mijn dank voor je steun is groot.
chrisaalberts.nl/steun-mijn-wer…

Ondertussen wil de moderator de boel samenvatten. Dat valt nog niet mee. Het is een lange samenvatting. U kunt het allemaal hierboven teruglezen.

Er is op dit moment niet zoveel te doen, dus ik ga komende week naar een rare bijeenkomst met een paternalistische D66-wethouder. Dat leek me leuk. Dat is in ieder geval de planning. Tot dan. #eind

@threadreaderapp unroll