In de Balie. Het antwoord van links op de Wilders-winst. #draad #erbij #live 
We zijn in de Balie voor een lezing annex debat.
Dit is het programma en het blijkt uitverkocht. Ik ben verbaasd. debalie.nl/programma/het-…
We krijgen een folder bij de ingang. Nu al een oplossing: het basisinkomen.
Ik zie nog geen bekenden maar de Mensen lezen aandachtig de folder over het basisinkomen.
Het is heel raar druk. Er is ook een bekende opiniepeiler langsgekomen maar het is niet Maurice de H.
Ik zit enorm in beeld maar dan kan ik lekker typen. De niet nader genoemde opiniepeiler wil toch niet naast mij zitten. De sprekers @TimSJongers en Noortje Thijssen zijn er al, zij spreken ons zo toe. Daarna panel met @overlistener en @hakhverdian.
Wel een beetje gek dat mijn bijna hele rij leeg is. Het is toch uitverkocht? Misschien komen er nog mensen. Ik hoor net iemand zeggen dat zo'n gesprek over de toekomst van links wel veel wegheeft van een rituele dans.
Geen Kamerleden gezien, zaal wel vol.
We luisteren naar Merlijn Geurts, de moderator. Ze prijst de sprekers, die directeur zijn van de wetenschappelijke bureau's van PvdA en GroenLinks. Zij hebben een lezing gehouden en vandaag is een soort vervolg daarvan.
We gaan luisteren naar een geüpdate versie van de lezing die Tim 'S Jongers en Noortje Thijssen eerder hebben gehouden. Thijssen praat over de relevantie van links. Hoe had al dit gedoe [PVV-winst e.d.] voorkomen kunnen worden?
De lezing bestaat uit vier delen, waarschuwt Thijssen. Eerst het verleden. Willem Drees - de naamgever van de lezing - is heel oud geworden: 102. Gedurende zijn leven veranderde het leven enorm. De welvaart en levensverwachting is gestegen.
Dit heeft allemaal wat te maken met het sociale beleid wat is gevoerd. Er kwamen bv. een arbeidswet en allerlei collectieve voorzieningen. Dat leidde tot de verzorgingsstaat. Drees bouwde die op. Nu zijn er heel veel nieuwe uitdagingen, net als destijds.
Drees is heel actueel: de kloof is nu weer groter dan ooit, en net als de oorlog is er samenwerking op links. Toen leidde dat tot de PvdA, nu hebben we GroenLinks-PvdA.
De welvaart nam toe en de verzorgingsstaat werd uitgebouwd. Nu gaat 'S Jongers verder. Ze hebben gewerkt aan een verkiezingsprogramma deze zomer, Thijssen en hij. Drees was een inspiratiebron.
'S Jongers noemt heel veel punten die nu in het GroenLinks-PvdA-programma staan, waar Drees al voor stond. Het gaat veel over bestaanszekerheid. De verschillen zijn vooral de groene agenda die er nu wel is en toen niet.
De tijden zijn veranderen. Sommige veranderingen zijn geen verbeteringen, of niet meer. Zoals het Gronings gas. Welvaartsgroei is ook geen gelijkmaker gebleken. Lage inkomens profiteren er niet van. Ook is toegenomen consumptie een zware wissel aan het trekken op de planeet.
De benzineauto is een symbool van deze trend: toen symbool van vooruitgang, nu slecht voor lucht en klimaat. Nu is er net als in de tijd van Drees vernieuwing nodig. Er is geen tijd te verliezen terwijl er veel tijd nodig is.
'S Jongers benadrukt de nieuwe manier waarop het land wordt bestuurd sinds de jaren tachtig: overheid terug naar kerntaken, marktwerking en zelfregulering. Er zijn. nieuwe tegenstellingen: de have en de have not's en de can's en de canto's. De participatiesamenleving kwam.
Voorzieningen zijn een gunst geworden, politici zijn banger voor misbruik van voorzieningen dan voor het idee dat mensen niet genoeg hebben. Mensen worden klein gehouden, niet geholpen. Daarom is bestaanszekerheid nu een thema geworden.
Alle sociale grondrechten zijn in crisis, van wonen tot zorg en stikstof. Ongelijkheid in sociale grondrechten leidt tot wantrouwen in de politiek. De vraag is: 'hebben we deze mensen niet weggeduwd?'
Thijssen gaat verder. Er is klimaatverandering. Dat is geen ver van mijn bed show meer. Het wordt alleen maar ongemakkelijker als we niet ingrijpen. De politiek is nalatig. We weten al heel lang dat er een omslag nodig is richting duurzaamheid.
Thijssen denkt dat de partijen die GroenLinks werden - PPR en PSP - plus PvdA al langer met duurzaamheid bezig zijn. Het gaat nu over Keerpunt '72, toenmalige linkse samenwerking. Het was het begin van het kabinet Den Uyl. Maar daarna stopte het.
Thijssen ziet de vorming van GroenLinks als het belangrijkste voorbeeld van linkse samenwerking sinds Den Uyl. In 1989 gingen CPN, PSP, PPR en EVP samen. GroenLinks begon vanaf het begin over duurzaamheid. Het was toen impopulair.
Het was de tijd dat er weinig regulering was, de overheid durfde niet te beprijzen. De verantwoordelijkheid lag bij het individu. 'Een beter milieu begint bij jezelf', was toen de leus. Grote vervuilers konden hun gang gaan en dus veranderde niets fundamenteel.
Thijssen ziet hier ook een relatie tussen have's en have-not's. Sommige mensen kunnen een Tesla betalen en zonnepanelen, anderen niet. Je hebt ook de can's en de cannot's, die het goede kunnen doen of juist niet. Bestaansonzekeren wonen in tochtige huizen.
Sommige mensen kunnen niet meedoen aan energie- en voedselcooperaties. De overheid is nalatig een deel van de bevolking te wapenen tegen klimaatproblemen. [Ik begrijp nu dat klimaatrechtvaardigheid hier het grote punt is, dat hoorde ik Thijssen al eens vertellen]
Het gaat niet om individuen, maar om het systeem, denkt Thijssen. Daarom heb je een happy few die alles kunnen doen en een enorm effect hebben op CO2-uitstoot.
Er moet een bestaansminimum en bestaansmaximum zijn, denkt Thijssen. Dat is geen populisme, maar noodzaak. Sommige groepen staan nu langs de kant omdat ze niet mee kunnen doen. Ze kunnen niet veranderen bij de klimaattransitie terwijl dat essentieel is.
Laatste deel van 'S Jongers. Iedereen moet bestaanszekerheid krijgen. Groene en rode politiek moeten samen gaan. Als je het ene serieus neemt, moet je het andere ook serieus neemt. Groen plus rood is als 1 + 1 = 3. Drees zou supporter ervan zijn.
‘S Jongers is voor hoop en vooruitgang.
'S Jongers denkt dat linkse idealen meer nodig zijn dan ooit. Anders zullen kloven zich verdiepen. Veel voorzieningen staan onder druk. Burgers moeten zekerheid krijgen, dan trek je ze terug het licht in.
Er moet een breed verenigd links komen, denkt 'S Jongers. Het is vijf over twaalf. Links blijft krimpen, het schiet niet op. Elke partij die zich links noemt moet zich aansluiten. Zo worden linkse idealen belangrijker dan de eigen identiteit.
Applaus voor Thijssen en 'S Jongers en nu krijgen we dus een gesprek met @overlistener en @hakhverdian. Merlijn Geurts modereert. Applausjes.
Vraag van Geurts: hoe ziet de kiezer dit allemaal? Hakhverdian denkt dat dit precies is wat een partij moet doen: Thijssen en 'S Jongers brengen standpunten samen in een ideologie. [Dit is geen antwoord op de vraag]
Gesprek.
Hakhverdian zegt dat migratie een allesbepalend thema is geworden. Dat culturele frame slokt alles op. Zijn angst is dat niemand naar dit verhaal van links luistert [het verhaal van vanavond dus]. Het is makkelijk te kapen met een identiteit verhaal.
Hakhverdian denkt dat links bij migratie in de verdediging zit. Dat dit niet is genoemd spreekt boekdelen. Ugur is het daarmee eens. Het is een mooi verhaal voor iemand die al PvdA stemt. Hoe zouden Ugurs cliënten het zien? Het zou niet goed landen.
Als je in bestaansonzekerheid leeft, zoek je basale oplossingen. Het verhaal van vanavond vraagt heel veel, is abstract, vraagt veel denkkracht, denkt Ugur. 'S Jongers vraagt zich af of het bij hen moet aankomen. Moet het niet aankomen bij mensen die aan de knoppen draaien? [huh]
'S Jongers krijgt altijd de schuld dat hij geen arbeiders meekrijgt. De oproep om je handen uit te steken en het gesprek aan te gaan is een gesprek aan iedereen. Iedereen moet dit oppakken.
Hakhverdian wijst op samenhang tussen standpunten over klimaat en die over migratie. Dat komt door politieke ondernemers die dat koppelen. Er is nu 'een conflict over wat het conflict precies is'.
Hakhverdian meldt dat standpunten over klimaat meer samenhangen met die over migratie dan die over economische kwesties. Dat toont aan dat links de strijd aan het verliezen is. Veel thema's zijn niet voelbaar, zoals de rechtsstaat. Zeker als je je boodschappen niet kunt betalen.
Hakhverdian denkt dat het verhaal van vanavond enorm wordt overschaduwd door 'een veel makkelijker verhaal' [migratie dus]. Ugur denkt dat je er iets anders tegenover moet plaatsen. Heeft links dat gedaan?
Volgens Ugur heeft vooral populisme gewonnen. Op migratie is er door links geen verhaal tegenover de PVV gezet.
Thijssen denkt dat links de opdracht heeft de klassenstrijd weer belangrijker te maken i.p.v. identiteitskwesties zoals migratie en havermelk. Links heeft wel een sterk verhaal op migratie. Die is de oorzaak niet van de verschraling van publieke voorzieningen.
Hakhverdian denkt dat het niet over standpunten gaat. De groene boodschap wordt door veel mensen gedragen. De vraag is wat prioriteit heeft. Het staat niet hoog. Dan zijn andere onderwerpen belangrijker.
Hakhverdian denkt dat het erover gaat waar mensen aan denken in het stemhokje. Dat zag je in maart met de BBB-overwinning. Standpunten van burgers zijn juist heel stabiel.
Ugur denkt dat er een electoraat is dat tegen migratie is en die stemmen op partijen tegen migratie. Daar moet links een antwoord op hebben. 'Daar moet een verhaal over komen'.
Hakhverdian vindt het een zwaktebod dat je niet kunt praten over asielzoekers omdat dat electoraal slecht ligt. Dat is een gedrocht van een strategie. Thijssen vraagt zich af waarom migratie zo'n enorm thema is. Er is veel onderzoek over.
Catherine de Vries doet hier interessant onderzoek naar, denkt Thijssen. Het gaat om voorzieningen zoals de bus. Als die er is, geef je anderen minder de schuld. [Leuk: De Correspondent schreef deze week het omgekeerde]
[Dit is dus het academische gereutel waar ik bang voor was. Het is allemaal boekenwijsheid, er is helemaal geen contact met c.q. gevoel voor de mensen waar dit over gaat, bromt uw verslaggever]
Ugur denkt dat dit verhaal - de lezing - bij mensen in bestaansonzekerheid niet aankomt. Het moet tastbaar zijn en wat het nu betekent, niet over tien jaar. Dat mist wel. 'S Jongers snapt dat maar daarom moeten we er voor die mensen zijn.
De moderator zegt droogjes dat in wijken waar 22% van de mensen gaat stemmen, er wel wat kiezerspotentieel is. 'S Jongers begint nu over de hoogopgeleiden die dingen niet overgebracht krijgen. Links moet wel dichtbij zichzelf blijven.
Hakhverdian denkt dat niet-stemmers een enorm electoraat vormen. Ze zijn in de steek gelaten door de overheid. De PvdA speelde daar een rol in. Dat is wel een extra horde.
Hakhverdian denkt dat mensen moeten wennen dat de PvdA hier afstand van neemt. 'S Jongers klaagt nu dat hij zich moet verantwoorden voor dingen waar hij niets mee te maken heeft. Hij wil 'kappen met die shit en verder'
Er klapt nu één persoon voor 'S Jongers.
Thijssen denkt dat de PVV wel heel vaak wegkomt met vanalles en de PvdA niet. Hakhverdian gaat dit nu uitleggen. Sommige partijen hebben er belang bij er een klerezooi van te maken.
Ugur denkt dat de afbraak veertien jaar heeft geduurd. Dus het is een zaak van de lange adem en dat betekent de boodschap consistent uitdragen.
'S Jongers denkt dat we niet continu negatief moeten doen want het gaat nu beter met links sinds de samenwerking. Er moet vastgehouden worden aan het verhaal.
Thijssen denkt dat het linkse verhaal niet alleen de ratio moet raken, maar ook het hart. Je moet ook laten zien dat je strijdt, mensen moeten het gevoel hebben dat er voor ze wordt opgekomen.
[Ik zie nu wat reacties van mensen die zeggen dat het een saaie avond is. En dat klopt. We zijn nog niet bij de vragen uit de zaal. En de redding van links lijkt niet nabij.]
Ik wijs u er ondertussen graag op dat ik dit alles voor u doorsta. Ik vind dat ik daar een beloning voor verdien. Met een maandelijkse donatie, bent u verzekerd van verslaggeving uit het land. chrisaalberts.nl/steun-mijn-wer…
Nu beginnen mensen weg te lopen. Een vrouw vraagt of links populisme geen oplossing is. 'S Jongers vindt dat niet. Nu discussie of de SP dit doet en of dat werkt. Hakhverdian denkt dat het alleen bij een economische crisis werkt.
Er lopen meer mensen weg. Een man begint Timmermans te prijzen. Dit was geen vraag. Laatste vraag: een man begint een verhaal te vertellen. Komt er nog een vraag?
Nee er komt geen vraag. Dat was het. Applaus voor de sprekers.
Meer live verslaggeving aanstaande donderdag, want dan is een zekere onderzoeksschool 25 jaar oud. Dan meer. Ik heb er zin an. Fijne avond. #eind
@threadreaderapp unroll
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
