Thread by @ChrisIsErbij

In de Balie. Een terugblik op 25 jaar No Logo. #draad #erbij #live

We zijn dus in de Balie.

Deze avond wordt georganiseerd omdat het beroemde boek No Logo van Naomi Klein 25 jaar geleden uitkwam. Het is een lang betoog tegen wereldmerken. De vraag vandaag is - denk ik - wat het allemaal heeft opgeleverd.

Dit is denk ik alleen interessant als u deze discussie kent en/of het boek. Klein schreef een bestseller, werd wereldberoemd en werd het bekendste gezicht van de antiglobalisme-beweging. Klein is hier vanavond overigens niet, dat is dan weer jammer.

Achtergrond van het boek en overzicht van de panelleden hier: debalie.nl/programma/para…

Deze avond is uitverkocht en dat is te merken want ik zie nog maar een stoel of vier die onbezet zijn.

Dit is een avond in een reeks over boeken uit de vorige eeuw. Het gaat om boeken die ons denken blijvend hebben veranderd. Het zijn boeken die opnieuw worden uitgegeven. No Logo kwam uit in 1999.

Marian Donner is te gast. Ze is columnist bij De Groene. Ze schreef ook het voorwoord in deze nieuwe uitgave van No Logo. Ze heeft het boek dit jaar voor het eerst gelezen. Ze wist wel dat het in veel kasten stond, al las niet iedereen het.

No Logo gaat over een gemeenschappelijke vijand: de multinationals die machtiger zijn dan staten. We horen nu dat er al een beweging was en dat het boek van Klein daarbij aansloot. No Logo is heel optimistisch. Het ging om 'energie pakken die in de lucht zat'.

Volgens Donner is het toch anders gelopen dan wat Klein dacht. De multinationals zijn er nog steeds. Overal zit een H&M en een Zara. Klein wilde de ruimte terug pakken van de multinationals.

Publicist Kees Stad zit nu ook op het podium. Hij is andersglobalist. Zo gingen antiglobalisten door het leven, soms. Stad herinnert zich protesten van toen, tegen de WTO en de Wereldbank. Die in Seattle in 1999 werd beroemd. Daar was het protest immens.

De actievoerders waren een combinatie van vrouwen, boeren en allerlei andere groepen, denkt Stad. Hij denkt dat de wereld er heel anders uit had gezien als 9/11 niet was gebeurd. Want dat brak het optimisme van de andersglobalisten.

Stad vertelt dat het grote kritiekpunt de agenda van vrijhandel en globalisering was.

Donner denkt dat het ook ging over solidariteit met mensen elders, die niet profiteren van de globalisering. We zien nu een plaatje van boerenprotesten tegen globalisering. De moderator ziet een verband met BBB.

Stad denkt dat het niet is gelukt de regels van de globalisering te veranderen. Donner denkt dat de boerenprotesten gekaapt zijn.

Stad heeft het boek destijds ook niet meteen gelezen. Het boek was moeilijk te plaatsen, weet hij nog. Het boek was een legitimering van andersglobalisme, niet een aanwakkeraar ervan. Stad heeft Klein ontmoet.

Er was een wisselwerking tussen Klein en de activisten. Stad ging met Klein langs activisten op de Overtoom.

Nu krijgen we kunstenaar Yuri Veenman, die een praatje komt houden. Hij komt iets laten zien. Het heet 'plakmateriaal voorhanden'.

Veenman kreeg een bekeuring in 2009 omdat hij plakmateriaal bij zich had. Hij moest langs de rechter om te vertellen waarom hij iets over een poster wilde plakken. Hij was wel schuldig maar kreeg geen straf.

Veenman praat nu over Centercom, de exploitant van buitenreclame. Veenman maakt grapjes dat het heel slecht gaat met dit bedrijf. Centercom maakt steeds meer reclame voor Centercom. 'Valt op he?' staat op posters.

Je hebt ook JCDecaux, die de bushokjes doet. De deal bij deze exploitanten is dat de exploitant de boel schoonhoudt, maar dan wel posters mag ophangen. De hele publieke ruimte zit nu vol met eenvormige boodschappen, aldus Veenman.

Het meest treurig is dat er soms kunst mag hangen. Er wordt een procent van de openbare ruimte 'gegund' aan kunst. Dat is heel weinig.

Veenman ziet in de posters een stoelendans van multinationals. Ondertussen kan Veenman eindelijk goed met zijn klikker omgaan. We zien allemaal posters. Posters met de tekst 'ik lust geen monocultuur'.

Veenman zag 'zijn poster' [deze poster over monocultuur] opeens overal, ook op de zuilen van Centercom. Dat heeft hij niet zelf gedaan, dat is het leuke aan dit verhaal. Het was een aanklacht tegen ketens en Nutella-winkels.

Veenman kreeg een brief van Centercom dat zijn poster over de poster van Centercom geplakt waren. Hij kreeg een aanmaning om de schade te betalen. Hij betaalde niet. Loesje heeft ook altijd gewonnen: ze maken posters maar plakken ze niet.

Veenman vindt het leuk om posters te zien die van bewoners zelf zijn. Je claimt de stad terug. Er kwam een tweede poster 'De prins met 349 huizen'. Die hing ook overal.

Veenman denkt dat de digitale wereld democratischer is dan de echte. Ook de gemeente wilde dat Veenman ging betalen. Het is heel ondemocratisch: je krijgt aanmaningen als je ergens posters hebt hangen.

Veenman vindt het zelfs leuk dat de posters worden overgeplakt. Zelfs Jack de Vries appte naar Veenman vanwege de posters. Het was een soort David tegen Goliath, met Veenman als David, denkt hij.

Het ging allemaal heel organisch, aldus Veenman. Het terugpakken van de straat is heel belangrijk, daar gaat het om. Anders krijg je monocultuur. De openbare ruimte moet een bezielde ruimte zijn.

Veenman is dol op de posters van een palmboom. Het slaat nergens op, er is geen boodschap. Dat is prachtig, want het slaat nergens op. Het is lucht tussen alle beelden die wel ergens op slaan. [@yuriveerman dus niet Veenman]

Nu luisteren we naar Diederick Koopal, een reclamemaker en filmregisseur. Hij legt nu de reclamewereld uit. Je hebt de commerciële mensen en de creatieve. Koopal was een creatief.

Koopal probeerde dingen te maken die leuk waren, die opvielen. Nu wat gebabbel dat reclamemensen erkenning willen. Eigenlijk vertelt nu Koopal dat reclame een hele leuke wereld is. Je kunt er prijsjes mee winnen.

Nu discussie dat als we geen grote posters in de stad willen hebben, het gemeentebestuur kan ingrijpen.

Koopal heeft het boek wel gelezen. Hij vond het interessant. Bedrijven gingen na het boek doen alsof ze betrokken waren. Dat is nu niet meer zo. Ze willen territorium, denkt Koopal. Klein is volgens hem genuanceerd.

We bespreken nu een Nike-campagne. Nu Nina Pierson, een ondernemer, die van de stroming is dat je zelf een merk kunt worden. Ze hoorde tien jaar geleden 'het merk Nina Pierson'.

Pierson denkt dat de angel in de openbare ruimte is dat er onderscheid was wat wel/niet reclame is. Dat is diffuser geworden met influencers. Mensen weten nu niet wanneer ze reclame zien. Donner denkt dat het mensen niet uitmaakt.

Pierson denkt dat mensen misschien vinden dat het niet erg is als ze voor de gek worden gehouden, maar dat wil niet zeggen dat het niet erg is. Mensen hebben veel dingen zelf niet door. Maar het heeft wel grotere effecten.

Pierson verdient haar geld met influencen op Instagram. Ze doet deals met merken. Ik denk nu dat Naomi Klein zou gaan gillen als ze dit zou weten.

Om het nog een beetje erger te maken is Donner nu heel erg geïnteresseerd in de wereld van de influencers. Hoe denkt Pierson over allerlei dilemma's bij dit werk?

Pierson verkoopt haar eigen producten, horen we nu. Ze heeft ook een samenwerking gehad met Dyson. Ze heeft er nu drie. Dat zou ze zelf nooit zo aangeschaft hebben maar ze heeft ze gekregen.

Pierson is nu voor de vierde keer zwanger en denkt nu na over een deal met Pampers. Die willen heel graag. Ze heeft 66.000 volgers op Instagram. Wegwerpluiers of niet? Dat is nu het dilemma.

Nu wil de moderator weten of dit nog iets met Naomi Klein te maken heeft. [Ik ook]. Donner grapt dat ze met haar hoofd in de wasbare luiers zit. Donner denkt dat het eigenlijk erger is geworden dan Klein zei. Veel mensen willen ook graag influencer worden. Dat geeft status.

Vragen uit de zaal. Ik begrijp de eerste vraag niet. Ik heb het idee dat de erfenis van het boek van Naomi Klein eigenlijk nul is. Dat is vast niet de bedoeling van de uitgever, de boekhandel en het blad die meewerken aan dit programma.

Vrouw wil weten welke betekenis het boek van Klein nu nog zou kunnen hebben bij het verzet wat er nu zou moeten zijn, bv. t.a.v. het nieuwe kabinet. Zijn we voorgoed verloren? Donner vindt dat er do-it-yourself-mentaliteit in zit. Dat is nog steeds goed. Creer zelf de ruimte.

Een vrouw begint in het publiek te klagen dat we wel erg leuk doen over reclame. Klein vond iets anders. Koopal denkt dat dat komt omdat de mensen in de zaal wel tegen dingen zijn maar anderen niet mobiliseren.

Pierson denkt dat er gewoon regels moeten zijn als je de vrije markt niet op deze manier wil. Iemand uit het publiek denkt dat dat steeds moeilijker wordt door de lobby van de multinationals.

Donner denkt dat het kapitalisme meer het vijandbeeld zou moeten zijn van links, zoals de vreemdeling dat van rechts is. Koopal denkt dat regels alleen mondiaal afgesproken kunnen worden.

Man in de zaal begint Koopals reclame te prijzen. Kan hij ook reclame maken voor No Logo? Koopal begint te hakkelen en zegt dat het 25 jaar geleden is dat het uitkwam.

Misschien volgen nog een paar vragen, maar ik vind dit een mooi einde. Hoe belangrijk was dit boek? Oordeelt u zelf. Het staat in veel boekenkasten maar dat was het wel. Koopal zegt nog eens dat het allemaal erger is geworden. Tja.

U kunt deze verslaggeving steunen. Dat is ook een goed plan, want zo blijft u politiek lezen vanaf andere plekken dan waar de rest van de journalistiek zit. chrisaalberts.nl/twitter/

U leest dit account woensdag weer. Tot dan. #eind.

@threadreaderapp unroll