Thread by @AgnieszkaSzust3

🧶 Dzisiaj wykładałam studentom o wirusach hepatotropowych i pomyślałam, że przygotuję dla Państwa krótkie podsumowanie.
Wirusy atakujące komórki wątroby (hepatocyty, dlatego wirusy hepatotropowe) należą do kilku rodzin; Pocornaviridae (jak polio), Hepadnaviridae, Hepeviridae

oraz Flaviviridae (jak denga, żółta gorączka czy Zika). Wątroba, chociaż ma duże zdolności do regeneracji, to jeśli podlega ciągłemu narażeniu (wirusy, alkohol) przechodzi przez kolejne stadia uszkodzenia, jak stłuszczenie, zwłóknienie, marskość. U niektórych pojawia się

pierwotny rak wątrobowokomórkowy (pierwotny, bo powstaje od razu w wątrobie, a nie jest to przerzut do wątroby).
Ogólnie mówiąc, są to małe wirusy, które mogą swobodnie przedostawać się do wątroby przez wąskie naczynia krwionośne (sinusoidy). Nie wszystkie z nich powodują

nosicielstwo czy marskość lub raka wątroby. Przeciwko dwóm są dostępne szczepionki. A zatem, zaczynamy …
Hepatitis A wirus (HAV)
Występuje tylko w jednym typie, a człowiek jest jedynym gospodarzem. To oznacza, że nie zakazimy się od zwierząt. To też dobrze rokuje w sprawie

szczepionki. Zakażamy się spożywając skażone wirusem pożywienie (w tym wodę), przez kontakt bezpośredni (drogą fekalno-oralną i seksualną). Tylko przypomnę, że droga fekalno-oralna polega na spożyciu żywności przygotowanej przez osobę wydalającą z kałem patogeny, która nie

dotrzymała należytej higieny.
U dzieci wzw A najczęściej przebiega bezobjawowo, a u ok. 80% dorosłych pojawia się żółtaczka. Odporność po infekcji jest długotrwała. Jest dostępna szczepionka – samodzielna lub w pakiecie z HBV.
Hepatitis B wirus (HBV)
Bardzo interesujący ze

względu na materiał genetyczny – jest to częściowo dwuniciowy i częściowo jednoniciowy DNA. Na świecie występuje w 8 genotypach, przy czym najczęstszy jest genotyp A i B.
Pomimo osłonki jest wirusem wytrzymującym gotowanie – to dlatego w czasach, kiedy sposobem na sterylizację

wielorazowych narzędzi chirurgicznych było ich gotowanie wirus przenosił się za ich pomocą podczas zabiegów medycznych. Teraz mamy do dyspozycji narzędzia jednorazowe lub autoklawowane (temp. 135 st i ciśnienie 2 atm).
Ciekawa jest strategia obrony tego wirusa – w komórce

produkowane jest w dużych ilościach jego białko powierzchniowe (HBsAg), które po wydostaniu z komórki jest rozpoznawane i wiązane przez przeciwciała – w ten sposób pula przeciwciał, które mogłyby rozpoznać prawdziwego wirusa jest pomniejszona.

HBV szerzy się wyłącznie przez krew i płyny ustrojowe, w tym nasienie i wydzielinę pochwy co wskazuje na transmisję drogą seksualną. We krwi, surowicy oraz płynie przesiękowym rany jest go najwięcej. Warto podkreślić, że HBV jest 100x bardziej zakaźny niż wirus HIV.

Dobrą wiadomością jest to, że aż 90% osób zdrowieje po kontakcie z tym wirusem (70% nie ma objawów, a u 20% występują symptomy chorobowe). U ok.1% rozwinie się bardzo niebezpieczne piorunujące zapalenie wątroby z wysoką śmiertelnością, narażone są przede wszystkim kobiety w ciąży

Pozostałe 9% to nosiciele, u których wirusowe DNA zintegrowało się z DNA hepatocytów – u tych osób stwierdza się obecność zakaźnych wirusów i brak przeciwciał przeciw HBsAg. Wątroba podlega kolejnym zmianom w ciągu wielu lat, aż po upływie 20-25 lat pojawia się marskość, a

później nowotwór.
W Polsce częstość zakażeń wirusem HBV ocenia się na niską - efekt wprowadzonego w pierwszej połowie lat 90. obowiązku szczepień przeciw wzw B wszystkich noworodków. Jednak szacuje się, że nawet do 20% zaszczepionych nie odpowiada prawidłowo.

Podczas wzw B brak jest swoistego leczenia, pamiętajmy, że 90% osób pokona chorobę. Jeśli jednak doszło do zapalenia przewlekłego wówczas stosuje się leki przeciwwirusowe.
Hepatitis D
Gdybyśmy spojrzeli na mapę pokazującą kraje wysokiego ryzyka infekcji HBV to ujrzelibyśmy, że

dokładnie w tych samych krajach występuje HDV. Dlaczego? Bo to wirus satelitarny HBV i może się replikować tylko w tych komórkach, w których jest HBV. To jednocześnie oznacza, że osoby zaszczepione przeciwko HBV są także chronione przed HDV.
Droga zakażenia taka sam jak w

przypadku HBV, jednak obecność tego wirusa nasila objawy chorobowe. Na przykład marskość wątroby pojawia się o 10 lat wcześniej niż w przypadku infekcji tylko HBV.
Hepatitis C wirus
Człowiek nabył tego wirusa prawdopodobnie udomawiając konie. W tej chwili jest jego jedynym

gospodarzem, ale obecność blisko 100 podtypów HCV powoduje ogromne trudności w stworzeniu szczepionki. Jest to wirus RNA, a zatem nie wbudowuje się do naszego genomu. Dysponuje jednak innymi mechanizmami powodującymi transformację komórek. Głównym źródłem infekcji jest zakażona

krew, do 15% infekcji zainicjowanych jest drogą seksualną. Afryka i pd Azja to miejsca najbardziej ryzykowne z drogą przenoszenia wirusa przez zabiegi medyczne (nawet 60%).
Niestety, w przypadku tego wirusa infekcja przewlekła występuje w blisko 100%. Jest bardzo niewielki

odsetek wyzdrowień – jednak powstała odporność nie wystarcza na długo i możliwa jest kolejna infekcja.
Lekarze nazywają wzw C bombą z opóźnionym zapłonem, bo choroba przez wiele lat się nie ujawnia. W zasadzie odczuwalne objawy powiązane są już z bardzo zaawansowaną chorobą.

Dlatego zwracam uwagę na diagnostykę – przynajmniej raz w życiu trzeba się sprawdzić.
Konsekwencją infekcji HCV jest marskość wątroby (u 20% zainfekowanych) i rak wątrobowokomórkowy (u 5%).
Obecnie mamy dostępną bardzo dobrą terapię bazującą na inhibitorach proteaz (czyli enzymów

niezbędnych wirusowi do replikacji). Leczenie można uznać za skuteczne, jeżeli 24 tygodnie po jego zakończeniu nie stwierdza się obecności HCV RNA we krwi.
Niestety, pomimo istnienia bardzo dobrych leków, terapii wzw C poddawanych jest tylko garstka. Przyczyną jest brak programu

badań przesiewowych w Polsce. Szacuje się, że w Polsce zakażonych HCV jest ok. 150 tys. osób – większość o tym nie wie.
Hepatitis E wirus
Jedyny przedstawiciel swojej rodziny (Hepeviridae). Zakażamy się drogą pokarmową (szczególnie przez zanieczyszczoną odchodami wodę). Matka

może przekazać wirusa swemu rozwijającemu się dziecku. Wirus przenosi się drogą fekalno-oralną. Przydają się tu systemy monitorujące wodę pod kątem fekaliów ludzkich i zwierzęcych.
U dzieci zakażenia są głównie bezobjawowe, u dorosłych przebieg choroby podobny do wzw A. W Polsce

stwierdza się zaledwie kilka przypadków zachorowań rocznie. Licencjonowana szczepionka dostępna jedynie w Chinach.
Wirus GBV-C
Nie udowodniono z całą pewnością, że wirus ten samodzielnie wywołuje hepatitis, marskość czy raka wątroby (częściej koegzystuje z innymi wirusami

hepatotropowymi). Jego obecność stwierdzano nawet u zdrowych dawców krwi.
Niektóre badania sugerują, iż infekcja GBV-C spowalnia rozwój AIDS - trzy białka tego wirusa blokują replikację wirusa HIV (ale obniżają też aktywność układu immunologicznego).

Podsumowanie
U 10-15% pacjentów z przewlekłym zapaleniem wątroby nie wykryto żadnego ze znanych wirusów wzw. Być może wirus Hepatitis H czeka na odkrycie.
Warto wspomnieć też o wirusach, które nie są wirusami typowo hepatotropowymi, jednak okazyjnie też mogą uszkodzić wątrobę.

Są to wirusy: EBV, cytomegalii, opryszczki pospolitej, różyczki, odry, ospy wietrznej, żółtej gorączki.
End.