Discover and read the best of Twitter Threads about #PrzewodzikWarszawski

Most recents (20)

#PrzewodzikWarszawski
Dokładnie rok temu był u mnie #BarokowyTydzień, ale wówczas nie wspomniałem o prawdziwej XVII-wiecznej enklawie w środku miasta. Gdy zejdziemy w dół ul. Tamka w pewnym momencie zobaczymy małą uliczkę po prawej stronie – to tzw. Zaułek ku Szarytkom, czyli (1) ImageImageImage
alejka prowadzącą do Zakładu Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo, nazywanego Klasztorem Szarytek. „Szarytki” to potoczna nazwa i nie ma nic wspólnego z kolorem habitów zakonnic (te są czarne), ale z francuskim słowem „charité” (dobroczynność), bo też zgromadzenie z (2) Spichrz z końca XVII w.
Francji pochodzi. Do Polski Szarytki przybyły razem z królową Ludwiką Marią, która w 1659 roku zakupiła od Marianny z Potockich Wesslowej dworek i tzw. dworzec „gisowski” zw. Glinki w folwarku Kałęczyn poniżej skarpy. Od tej pory był to dom Sióstr Miłosierdzia, który nazwano (3) ImageImage
Read 6 tweets
#PrzewodzikWarszawski

Ładne zdjęcie Karola Beyera z 1860 r. z widokiem Kościoła Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny na Nowym Mieście. Na pierwszym planie drewniane zabudowania ul. Rybaki – obecnie to jedynie chodnik na skwerze pod skarpą, ale dawniej pełna życia ulica (1)
nadwiślana. W średniowiecznych aktach miejskich zapisywano ją jako Piscatorium (Piscatoria) platea. Pierwotnie była to osada rybacka, która istniała w tym miejscu do XVI w. - nazywano ją Rybaki, ale też „Rybitwia osada” (staropolski rybitw to rybak). Ta ostatnia nazwa (2) Fragment zabudowy ul. Rybaki. Drzeworyt Edwarda Nicza z 1881
funkcjonowała jeszcze w XVIII w., potem zmieniła się w „Ku Rybakom”. Osiedle składało się głównie z drewnianych domów, szop i magazynów - nie opłacało się tu budować wówczas murowanych budowli, bo Wisła bardzo często wylewała i niszczyła wszystko właściwie do skarpy. (3)
Read 6 tweets
#PrzewodzikWarszawski

Obiad dziś w domu czy na mieście? Ja wybrałem podróż w czasie i samoobsługowy bar „Praha” w Al. Jerozolimskich 11/19- na zdjęciu sala konsumpcyjna na pocz. lat 60. Decyzja o powstaniu baru w budynku mieszkalnym nazywanym „Antycedet” (stanął w 1959 r. (1)
naprzeciwko CDT) zapadła w ostatniej chwili – pierwotnie miała tu być restauracja kategorii „S”. Plany zmieniono w ramach „demokratyzacji życia społecznego”. Autorami projektu zarówno budynku jak i baru byli Jana Bogusławski i Bohdan Gniewiewski– w założeniu miał łączyć (2)
monumentalizm pobliskiego gmachu Banku Gospodarstwa Krajowego oraz lekkość Centralnego Domu Towarowego, co chyba się udało. Projekt chwalono za funkcjonalność i przyjemny wygląd, problemem było jednak tandetne wykonanie. Ta para architektów była też odpowiedzialna za inne (3)
Read 5 tweets
#PrzewodzikWarszawski #PrzewodzikHistoryczny #PrzewodzikKsiążkowy

Tego dnia w 1764 r. w kolegiacie św. Jana odbyła się koronacja Stanisława Augusta. Kolejne rocznice tego wydarzenia były hucznie świętowane - poniżej widok "illuminowanego ratusza miasta starey Warszawy w (1) Image
dzien koronacyi nayiasnieyszego Stanisława Augusta krola polskiego W.X.L. 25 listopada 1789".
I jeszcze mały cytat:
„Koronację wyznaczono na 25 listopada, dzień świętej Katarzyny (ale według naszego kalendarza). Kazanie wygłosi młody przyjaciel, kanonik przemyski Ignacy (2)
Krasicki. Porówna w nim króla Stanisława Augusta do biblijnego Saula. Dlaczego do Saula? Czy dlatego, że Saul po bezładzie, w jakim żyli Hebrajczycy pod rządami Sędziów, był pierwszym namaszczonym królem zorganizowanego wreszcie państwa? A może dlatego, że on, Krasicki, miał (3)
Read 4 tweets
#PrzewodzikWarszawski

Tego dnia w 1938 r. został otwarty Dom Magdeburski w Łazienkach Królewskich. Budynek, w którym Józef Piłsudski przebywał podczas internowania w Magdeburgu od IX 1917 do XI 1918, był częścią magdeburskiej cytadeli i nazywany „Stubenhaus”. W maju 1938, w (1) ImageImageImageImage
rocznicę urodzin Marszałka, zdemontowano go, przewieziony do Warszawy i ustawiono w parku belwederskim w pobliżu skrzyżowania ulic Belwederskiej i Parkowej. Rok wcześniej do Magdeburga przybyli reprezentanci związków kombatanckich, którzy wystąpili o przekazanie pamiątek po (2) ImageImageImageImage
marszałku. Burmistrz Magdeburga Fritz-August Markmann przekazał im cenne zdjęcia, wtedy też zdecydowano o przenosinach domku. Planowano urządzić w nim muzeum Marszałka, ale wojna plany zniweczyła. Domek przetrwał wojnę, ale został rozebrany w niejasnych okolicznościach w 1945 (3) ImageImageImageImage
Read 4 tweets
#PrzewodzikWarszawski #PrzewodzikHistoryczny

Tego dnia w 1771 r. konfederaci barscy podjęli w Warszawie próbę porwania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Zamachowcy, w liczbie 40, pod dowództwem Stanisława Strawińskiego, zaczaili się na króla na rogu Miodowej i (1)
Kapitulnej – monarcha bowiem bawił w rezydencji ks. Czartoryskiego (obecny Pałac Paca). Ok. 9 wieczorem Stanisław August wsiadł do karety, a towarzyszyło mu kilku oficerów, lokajów i hajduków. Spiskowcy zaatakowali i po krótkiej walce, w której zginęło kilku ludzi, udało się (2) Pałac Paca - widok dzisiejszy
pojmać króla. Jeden z zamachowców, Jan Kuźma, który początkowo nie poznał Stanisława Augusta i wypalił do niego z pistoletu, szybko zorientował się w tym, co zrobił i zawiózł króla na Marymont, do młyna Starościńskiego w pobliżu stawów na Rudawce. Po drodze jednak został (3)
Read 8 tweets
#PrzewodzikWarszawski

W zeszłym roku zamieściłem kilka wpisów o mniej znanych warszawskich cmentarzach - w tym wątku je przypominam. Postaram się także uzupełnić to zestawienie o kolejne nekropolie.
Read 4 tweets
#PrzewodzikFilmowy #PrzewodzikWarszawski #CzwartkizPolskimKinem

„...Gdziekolwiek jesteś panie prezydencie…”, reż. Andrzej Trzos-Rastawiecki (1978). Dziś rocznica aresztowania przez Niemców prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego w 1939 r. i z tej okazji postanowiłem sobie (1)
przypomnieć ten film. I muszę przyznać, że po wielu latach, wydał mi się znacznie ciekawszy i przejmujący niż za pierwszym razem. Przede wszystkim swoim beznamiętną, surową narracją. Bo ten film ma charakter niemal dokumentalny – cały zamysł Trzosa-Rastawieckiego to oddać (2)
postać Starzyńskiego i jego otoczenia jak najwierniej. I to się moim zdaniem udało na wielu poziomach – przede wszystkim dzięki świetnym zdjęciom Zygmunta Samosiuka, który tak doskonale dobrał tonację filmu, ziarno i światło, że czasami naprawdę mamy wątpliwości, co jest jego (3)
Read 10 tweets
#PrzewodzikKsiążkowy #PrzewodzikWarszawski

26 października 1945 r. prezydent Krajowej Rady Narodowej wydał dekret o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (tzw. „Dekret Bieruta”), na podstawie którego dokonano nacjonalizacji wszystkich gruntów stolicy: (1) Image
„Podbój terytorium oznaczał nie tylko zajmowanie ocalałych obiektów z naruszaniem prawa własności w imię nadzwyczajnej sytuacji, ale wkrótce także systemowe unieważnienie tych praw. Instrumentem był sławetny dekret z października 1945 r. o przejęciu przez gminę warszawskich (2)
nieruchomości. Spadł on na miasto, które spontanicznie się odbudowywało, a służyć miał odbudowie lepszej, bo planowej. Właściciele parceli teoretycznie mogli złożyć wniosek o prawo wieczystego użytkowania, z czego skorzystało ponad 17 tysięcy osób, ale w ciągu 30 powojennych (3)
Read 10 tweets
#KsiążkaAdresowaWarszawy #PrzewodzikWarszawski

Dziś 125 rocznica ur. Bohdana Pniewskiego – wybitnego architekta, autora wielu realizacji, głównie w Warszawie: gmach Sądów Grodzkich, gmach Narodowego Banku Polskiego, Dom Chłopa, budynek Polskiego Radia czy rozbudowa kompleksu (1) Foto: wikipediaFoto: wikipediafoto: wikipedia
budynków Sejmu. Ważną i ciekawą realizacją jest też dom własny Pniewskiego przy al. Na Skarpie 27. Architekt zakupił ten dom w 1936 od Stefana Potockiego, ale mocno go zmodyfikował wg założeń modernizmu– pierwotnie był to pawilon ogrodowy zaprojektowany przez Szymona Bogumiła (2) Foto: wikipedia
Zuga pod koniec XVIII w. Pniewski mieszkał w nim do śmierci w 1965 r. Odkupiony od spadkobierców przez Urząd Rady Ministrów obecne jest siedzibą Muzeum Ziemi. Z willą wiąże się plotka, że była siedzibą loży masońskiej Wielkiego Wschodu w XVIII i XIX w. Przed wojną znajdowało (3) Willa Bohdana Pniewskiego w trakcie budowy, widok elewacji oDwa nałożone na siebie szkice domu na skarpie: 1. stan spr
Read 4 tweets
#PrzewodzikWarszawski

„Rzecz dziw­na, ale po­ja­wie­nie się po raz pierw­szy au­tomobi­lu na uli­cach sto­li­cy od­bi­ło się mniej­szym echem w pra­sie niż tram­wa­ju, a na­wet ro­we­ru. Prób­na jaz­da „po­wo­zu sys­te­mu Ben­za”, któ­ra od­by­ła się 25 sierp­nia 1896 na (1)
Se­na­tor­skiej mię­dzy Bie­lań­ską a pla­cem Ban­ko­wym, zgro­ma­dzi­ła wpraw­dzie ga­piów, ale wia­do­mość o tym fak­cie „Ku­rier War­szaw­ski” za­mie­ścił na czwar­tej ko­lum­nie; wtło­czo­no ją po­mię­dzy inne, pod­rzęd­ne in­for­ma­cje. „O zna­cze­niu sa­mo­cho­dów na (2)
Za­cho­dzie, o za­sto­so­wa­niu ich do ulep­szo­nej ko­mu­ni­ka­cji pod­miej­skiej i o moż­li­wym wpro­wa­dze­niu u nas po­mó­wi­my po ukoń­cze­niu prób” – na­pi­sał spra­woz­daw­ca „Ku­rie­ra” ostroż­nie, jak­by nie do­wie­rza­jąc, że do cze­goś ta­kie­go doj­dzie. W 2 dni (3)
Read 9 tweets
#PrzewodzikWarszawski

Tego dnia w 1902 r. w wieku 82 lat zmarł Sokrat Starynkiewicz – prezydent Warszawy w latach 1875-1892. Starynkiewicz nie tylko wprowadził Warszawę w nowoczesność, zapewniając jej wodociągi, kanalizację, tramwaje konne, granitowe i betonowe drogi, ale (1) Image
też ogólną i widoczną poprawę stanu miasta, dzięki realizacji kilku parków czy sprawnemu wywożeniu śmieci i sprzątaniu błota z ulic. Po zrezygnowaniu z urzędu z powodów zdrowotnych, nie wyjechał z Warszawy - tu żył i mieszkał do końca swoich dni. Był powszechnie szanowany i (2) Ostatnie posiedzenie magist...
lubiany za uczciwość oraz ciężką pracę na rzecz miasta – na jego pogrzebie pojawiło się ok. 100 tys. osób. To bodaj jedyny Rosjanin, który nie dość, że zapisał się złotymi zgłoskami w Warszawie, to jeszcze otrzymał za życia plac nazwany jego imieniem, a także pomnik, którego (3) Pogrzeb Sokratesa Starynkie...
Read 4 tweets
#SowieckiTydzień #PrzewodzikWarszawski

Przy okazji ankiety o Pałacu Kultury i Nauki (lub odwrotnie), zapraszam na mały spacer wokół tego budynku – przyjrzymy się dekoracjom rzeźbiarskim i ich założeniom ideologicznym. Wg pierwotnych założeń głównym pomnikiem przed Pałacem (1)
miał być postument Stalina (autor Ksawery Dunikowski), ale na szczęście do tego nie doszło z wielu względów (o tym inną razą). Towarzyszyć miał mu Kopernik i jego pomnik jest (autor: Stanisława Horno-Popławski), a jego sąsiadem ostatecznie został Mickiewicz (autor: Ludwika (2)
Nitschowa). W planach były też pomniki Marii Skłodowskiej-Curie, nad wejściem głównym miały stać cztery rzeźby będące alegoriami Kultury, Nauki, Pracy i Miłości, a przed pozostałymi wejściami pary: Matejko i Chopin, Lelewel i Frycz-Modrzewski, Kościuszko i Waryński (Jarosław (3)
Read 8 tweets
#SowieckiTydzień #PrzewodzikWarszawski

W nocy z 20 na 21 sierpnia 1942 r. Sowieci przeprowadzili pierwszy nocny nalot na Warszawę, w wyniku którego zginęło ok. 200 osób, niemal samych Polaków - straty niemieckie były nikłe. Z kolei pierwszy dzienny nalot sowiecki na stolicę (1) Sowieckie bombowce, 1942 r.
miał miejsce 21 czerwca 1941 r., który, choć oficjalnie za cel miał lotnisko na Okęciu i cele wojskowe to bomby spadły też na Teatr Wielki i Krakowskie Przedmieście. Bomby były zrzucane z dużej wysokości, co uniemożliwiało precyzje ataku, a dowództwo AK uznało je za tak (2) Bombowiec Ił-4 wykorzystywany w nalotach na Warszawę
naprawdę terrorystyczne. Kolejne naloty były 24 i 25 czerwca, potem w listopadzie 1941 r. oraz we wrześniu roku następnego i największy w maju 1943 r. W sumie zginęło w nich co najmniej kilkaset osób, setki zostało rannych. Niemców ucierpiało niewielu. Naloty na Warszawę z (3)
Read 5 tweets
#KresowyTydzień #PrzewodzikWarszawski #PrzewodzikKsiążkowy
„Kawiarnia o nazwie "Kresy" znalazła miejsce przy Nowym Świecie pod numerem 53 (na rogu ulicy Wareckiej), w lokalu po zlikwidowanej księgarni Arcta, która przeniosła się na Świętokrzyską. Otwarcie "Kresów" nastąpiło w (1) Image
marcu 1919 r. W chwili uruchomienia jako właściciel figurował niejaki Sączewski, ale niektórzy bywalcy tej kawiarni twierdzili, że lokal należy do spółki (czy też spółdzielni) założonej przez grupę ziemian, którzy utracili swoje mienie na Wschodzie. Taką wersję potwierdzałby (2) Image
anons prasowy, zapowiadający otwarcie kawiarni: „Spod straszliwej wichury bolszewickiej schroniły się do nas liczne zastępy ziemian z naszych kresów. Ci, którzy unieść ze sobą zdołali tylko serca swe polskie, znaleźli się sytuacji materialnej często wręcz rozpaczliwej. Jedno (3) Image
Read 8 tweets
#MiędzywojennyTydzień #PrzewodzikKsiążkowy #PrzewodzikWarszawski

Paweł Rzewuski „Grzechy „Paryża Północy”. Czy da się poznać dzieje miasta, ba, dzieje ludzkie bez zajrzenia w mroczne zakamarki i zaułki? Chyba nie, dlatego tak ciekawe wydają się książki o tej ciemniejszej (1) Image
stronie człowieka, a że koszula bliższa ciału, no to o Warszawie. Choć o stołecznej przestępczości już trochę prac było – tu najbardziej znane jest „Szemrane towarzystwo niegdysiejszej Warszawy” Milewskiego, ale to praca raczej utrwalająca legendarny koloryt warszawskich (2)
Apaszów niż dająca rzetelną wiedzę o półświatku. Książka Rzewuskiego jest pod tym względem dużo lepsza – przede wszystkim przez przekrojową perspektywę i dość dobre zarysowanie tła społecznego. Autor bowiem na wstępie wprowadza nas w ogromne problemy socjalne przedwojennej (3)
Read 8 tweets
#PrzewodzikWarszawski

W załączeniu okolicznościowy wpis o poświęceniu Soboru na pl. Saskim, ale skoro #MiędzywojennyTydzień, słów kilka o jego wyburzeniu. A trwało to dobrych lat zanim w ogóle zabrano się za prace – ostatecznie cerkiew obrócono w gruzy w latach 1924-26. A (1) Image
była to budowla wyjątkowo solidna: „budowa soboru prowadzona była niezwykle fundamentalnie i z bajeczną kosztownością, jak świadczy o tym wyłożenie całego placu Saskiego podkładem kamienno-betonowym przeszło metrowej grubości”, ponadto nie żałowano cementu,a w murach założono (2) Image
„nieprawdopodobną ilość żelaznych wiązań, kotew, ankrów, belek itp.”, tworząc „niemal betonowy monolit uzbrojony w żelazne konstrukcje”. Operacja wyburzania wymagała ok. 15 tys. kontrolowanych mikrowybuchów! Warszawiacy w większość byli zgodni, że sobór należy usunąć, choć (3) Image
Read 4 tweets
#PrzewodzikWarszawski

Tego dnia w 1936 r. prezydent Mościcki otworzył w Muzeum Wojska Polskiego (wschodnie skrzydło powstającego Muzeum Narodowego) jedną najważniejszych wystaw urbanistycznych w II RP – „Warszawę przyszłości”. Ekspozycja, której wielkim zwolennikiem był (1) Image
prez. Starzyński, prezentowała planowany rozwój stolicy na najbliższe lata – niestety katalog wystawy nie zawiera większości projektów, nie zachowało się także zbyt wiele zdjęć makiet i modeli. Wystawa była owocem pracy wielu architektów, ale głównie związanych z Biurem Planu (2) Image
Regionalnego. Sercem ekspozycji była efektowna makieta Warszawy w skali 1:5000, na której po użyciu odpowiednich przycisków Wisła i kanały zapalały się na niebiesko, drogi na na żółto, a na czerwono – planowane już wtedy linie metra. Kompleksowy plan zakładał nowe dzielnice (3) ImageImage
Read 5 tweets
#PrzewodzikWarszawski

Dziś 110 rocznica śmierci Franciszka Kostrzewskiego – malarza, ilustratora, ale przede wszystkim rysownika i karykaturzystę, który w drugiej poł. XIX w. utrwalił życie Warszawy w swoich pracach. Jego rysunki ukazywały się w warszawskich czasopismach (1)
„Tygodniku Ilustrowanym”, „Kłosach”, „Musze” czy „Wędrowcu”, ilustrował także powieści Prusa i Kraszewskiego. Stworzył dziesiątki rysunków pokazujących obyczajowość Warszawy oraz życie jej mieszkańców, nierzadko w satyrycznej formie i z zacięciem społecznym. Przez niektórych (2)
jest też uważany za autora pierwszego polskiego komiksu (prakomiksu)– jego opowieść rysunkowa wg pomysłu L. Kunickiego, „Historya Jedynaczka w 32 obrazkach” ukazała się w 1859 r. w „Tygodniku Ilustrowanym” i miała swoją kontynuację w roku następnym. (3)
Read 3 tweets
#PrzewodzikWarszawski #Mapografia

Niemcy po zajęciu Warszawy szybko zaczęli wprowadzać swoje porządki, co przejawiało się głównie w represjach i terrorze. Zmieniali też nazwy ulic i placów, często przypadkowo i czasem dziwnie. Poniżej okupacyjny plan Warszawy, wydany raczej (1) Image
po 1942 r - przy Filtrach możemy bowiem zobaczyć ulicę dr Kurta Lücka - który zginął w marcu tego roku na froncie wschodnim. Przed wojną działacz mniejszości niemieckiej, historyk i etnograf, od 1940 r. w SS, autor wielu nazistowskich książek, w tym o wyższości niemieckiej. (2) Image
Pl. Krasińskich to Andreas Schlüter Platz - nazwa od nazwiska gdańskiego artysty z przełomu XVII i XVIII w., autora m. in. dekoracji tympanonów pałacu Krasińskich w Warszawie. Warto dodać, że to w jego pracowni zamówiono Bursztynową Komnatę. (3) Image
Read 5 tweets

Related hashtags

Did Thread Reader help you today?

Support us! We are indie developers!


This site is made by just two indie developers on a laptop doing marketing, support and development! Read more about the story.

Become a Premium Member ($3.00/month or $30.00/year) and get exclusive features!

Become Premium

Too expensive? Make a small donation by buying us coffee ($5) or help with server cost ($10)

Donate via Paypal Become our Patreon

Thank you for your support!