,
30 tweets,
5 min read
Read on Twitter
>> Petra(1); Petra neresidir.? Önemi nedir.? Mekke ile bir alakası var mı.? 
1. Uzun zamandır Petra konusuna değinmem için çok sayıda mesaj alıyorum. Ben de bu mesajları dikkate alarak konu hakkında bir kaç yazı dizisinden oluşacak bilgilendirme yapmaya karar verdim. Çelişkileri detaylı şekilde irdeleyeceğiz.
2. Konu çok detaylı ve ciddi araştırma gerektiriyor. Sanıyorum bu yüzden çoğu kişi bu konuya el atmaktan çekiniyor. GİG kanalı harici el atanlarsa ya üstünkörü Petra'nın Mekke olduğunu öne sürüyor,yahut yine üstünkörü böyle bir şeyin olamayacağını iddia ediyor.
3. Bu ilk yazı dizisi olduğu için evvela şunu belirterek başlayayım; Ben burada Petra'nın Mekke olduğunu falan iddia etmeyeceğim. Bilakis bu pek çok kanıta göre ihtimal dışı. Daha güçlü ihtimale göre,hikaye Petra'da başlayıp Mekke'de devam ediyor olabilir.
4. Yani Muhammed Petra tarafında yaşarken buradan kovulup Medine'ye gelmiş,buradan Petra'yı tekrar alabilmek için Mekke'nin tersi istikamete doğru savaşarak ilerlemiş,Bizans'a kafa tutamayınca hedefini Mekke'ye yöneltmiş olabilir. Bu ihtimal dışı değil.
5. Konunun ortaya çıkmasına vesile olan arkadaşların(GİG) yayınlarını izledim. Daha sonra yaptığım araştırmalar vesilesiyle bu yayınların ne yazık ki yetersiz ve bir çok yönden yanlış olduğunu farkettim. Umuyorum ki bu,eksik araştırma sebebiyledir.
6. Hedefimiz gerçeği ortaya koymaksa yalnızca lehteki delillere odaklanıp, aleyhteki delilleri görmezden gelemeyiz. Olaya bütünsel yaklaşıp ulaşılan sonucu en doğru ve gerçekçi şekilde belirtmeliyiz.
7. Petra ne demek,ilk önce bundan başlayalım. Köken olarak Yunancaya dayanan Petra kelimesi taş anlamına geliyor. Petrol kelimesi de Petra'dan türetilmiştir. Bir çok medeniyete ait yapılara ev sahipliği yapan Petra kenti de,kelimenin tam manasıyla taştan oyulmuş;
8. Petra,Ürdün sınırları içerisinde olup, tarihi oldukça eskiye dayanan antik bir kenttir. M.Ö 400 ile M.S 200 civarı arasında,bu bölgede Nebatiler olarak bilinen bir toplum yaşıyordu. Bölge hem ticari,hem de dini açıdan büyük bir öneme sahipti.
9. Öyleki bu bölgede, günümüze kadar ulaşan Roma,Mısır ve Pers kültürlerine ait mezarlar bir arada bulunmaktadır. Burası,Bereketli Hilal denilen bölgenin ticaret kervanları için geçiş noktalarından birisiydi. Mısır,Anadolu ve Arabistan'ın orta kısmında kalan bir bölgedir.
10. Yani Petra,Mekke gibi aşağıda çölün ortasında kalan bir şehire nazaran,daha gelişmiş bir kentti. Kur'an'da; "Şehirlerin anası" denilerek övülmeye layık görülen yerin Petra olma ihtimali,tarihi ve dini açıdan bakıldığında olasıdır.
11. Yukarıda bahsettiğim gibi Mısır'dan İran'a gitmek isteyen ticaret kervanları,İran'dan Mısır'a gitmek isteyenler,Arabistan'dan Anadolu'ya,Anadolu'dan Mısır'a ve Arabistan'a gitmek isteyenler vs. bu bölgeden geçiyorlardı. Ticaret yollarına dair bir harita;
12. Bu noktada bir yanılgıya daha temas etmek gerekiyor. Petra savunucularının iddia ettiği gibi Mekke ticari açıdan hiç bir önemi olmayan bir bölge değildi. Yemen'den,Ürdün'den vs. Mekke'ye ticaret kervanları geliyordu. Tabiki Petra'ya nazaran daha az öneme sahipti.
13. Petra'da sürekli karşı,karşıya gelen Roma,Mısır ve Pers toplumları,bölgede yaşayan Nebatilerden de etkilenerek,ortak bir ibadet ve ölülerinin kemiklerini ziyaret kültü oluşturdular. O yüzden burası zamanla büyük bir öneme kavuştu.
14. Petra'da büyük anıtsal mezarların yanında yüzlerce,binlerce mağara benzeri mezarlar vardır. Ölen kişinin soyuna,mertebesine göre bir çok çeşit mezar yapılmış;
15. Bu ataların kemiklerini ziyaret zamanla törensel hale getirilerek yılda bir büyük,bir de küçük olacak şekilde düzenlenmeye başlıyor. Hac dediğimiz ritüelin benzer bir modelidir bu,zamanla inançların evrimi sonucu şekli,şemali tabiki çok değişiyor.
16. Yaklaşık 20 yıl boyunca Ortadoğu'da bu konuyu araştıran Dan Gibson; "Ortadoğu bölgesinde taşların,kayaların üzerine yazılmış binlerce yazıyla karşılaştık. Bu yazıların geneli "Petra yolundayım","Petra'ya hacca gidiyorum" şeklindeydi." diyor.
17. Nebatilerin taptıkları bilinen tanrıların başında Düşera,El-Uzza,El-Lat geliyor. Düşera neredeyse tamamen Nebatiler ile özdeşleşmiş bir Tanrı,Petra ve çevresi dışında Arabistan'ın başka bir bölgesinde tapınağı bulunmuyor; (kisa.link/Liex)
18. El-Uzza'da onlar için çok önemli bir Tanrı,Petra'nın göbeğinde büyük bir tapınağı var. El-Lat'a da çok önem verdikleri için hem Petra'nın kuzeyine,hem de Rum vadisi denilen alt kısmına El-Lat tapınağı yapıyorlar; (kisa.link/Liex)
19. Petra'nın önemini yitirme sebebi bazılarının iddia ettiği gibi,sadece bölgede deprem felaketi yaşanmasıyla alakalı değildir. Deprem türü felaketler ticareti belli bir süre etkilesede,tek başına tamamen kesilmesine yol açacak bir etken değildir.
20. Önemini yitirmesinde iki ana etken var. Birincisi Petra'nın kuzey bölgesinde yoğun savaşlar nedeniyle ticaret geçiş yolu oluşturulamadığı için,Mısır'dan ve İran'dan gelen neredeyse bütün kervanlar Petra üzerinden geçmek zorundaydı.
21. Daha sonra Petra'nın kuzeyinde barış antlaşmasıyla ticaret yolu oluşturuldu. Bu durum Petra'nın ticari önemini bir nebze baltalamıştı,fakat asıl ciddi darbe denizciliğin gelişmesine bağlı olarak,gemi ticaretinin yaygınlaşmasıyla oldu.
22. Gemiler develere nazaran çok daha fazla yükü tek seferde taşıyabildikleri için,ticaretin büyük bölümü, Antakya'dan Mısır'a,Mısır'dan Antakya'ya,Mısır'dan Yemen'e,Yemen'den Mısır'a vs. Akdeniz ve Kızıldeniz üzerinden yapılmaya başladı. Ticaret zayıfladıktan sonraki durum;
23. Bu etkenler sebebiyle Petra'nın eski ticari önemi ciddi şekilde zayıfladı. Dini önemine gelirsek Roma İmparatorluğu Hristyanlık dinini kabul ettikten sonra, Nebatiler üzerinde ki dini ve etnik baskılarını ciddi şekilde arttırarak bu kültürel birikimi asimile ettiler.
24. Bunların üstüne bölgede ciddi deprem felaketleri olduğuda tarihi kayıtlarda geçiyor. Ticari ve dini önemini yitirmiş olan Petra,muhtemelen üstüne birde depremlerle sarsılıp yıkılınca bölge tamamen terk ediliyor.
25. Petra konusunda alt yazılı bir belgesel var. Bu belgeselde Dan Gibson'un bölgede yaptığı araştırmalara değinilip,İslam'ın doğduğu bölgenin Petra olduğu bir çok done üzerinden iddia ediliyor;
26. Fakat bu belgesel tek başına bunu kanıtlayamaz. İslamiyet'in doğduğu yer konusunda pek çok yabancı tarihçi Mekke'yi işaret ediyor. Tabi bunların ortaya koyduğu akademik çalışmaların bazıları İslami kaynaklardan faydalanılarak hazırlanıyor.
27. Arabistan'da özellikle Mekke ve çevresinde arkeolojik çalışmalara izin verilmediği için,bölgenin tarihi hakkında elimizde çok net bilgiler yok. Ancak İslam'i kaynaklarda bize konuyla alakalı ipuçları veren bir çok farklı unsur bulunuyor.
28. Yaklaşık 5-6 yazı dizisiyle bu ipuçları üzerinden hem aleyhteki,hem de lehteki delilleri sorgulayarak sağlıklı bir sonuca ulaşmaya çalışacağız.
Tıkla; Petra 2;
