sūta uvāca
namo dharmāya mahate
namaḥ kṛṣṇāya vedhase
brahmaṇebhyo namaskṛtya
dharmān vakṣye sanātanān
etad vaḥ kathitaṁ viprā
viṣṇoś caritam adbhutam
bhavadbhir yad ahaṁ pṛṣṭo
narāṇāṁ puruṣocitam
atra sańkīrtitaḥ sākṣāt
sarva-pāpa-haro hariḥ
nārāyaṇo hṛṣīkeśo
bhagavān sātvatām patiḥ
atra brahma paraṁ guhyaṁ
jagataḥ prabhavāpyayam
jñānaṁ ca tad-upākhyānaṁ
proktaṁ vijñāna-saṁyutam
bhakti-yogaḥ samākhyāto
vairāgyaṁ ca tad-āśrayam
pārīkṣitam upākhyānaṁ
nāradākhyānam eva ca
prāyopaveśo rājarṣer
vipra-śāpāt parīkṣitaḥ
śukasya brahmarṣabhasya
saṁvādaś ca parīkṣitaḥ
yoga-dhāraṇayotkrāntiḥ
saṁvādo nāradājayoḥ
avatārānugītaṁ ca
sargaḥ prādhāniko 'grataḥ
viduroddhava-saṁvādaḥ
kṣattṛ-maitreyayos tataḥ
purāṇa-saṁhitā-praśno
mahā-puruṣa-saṁsthitiḥ
tataḥ prākṛtikaḥ sargaḥ
sapta vaikṛtikāś ca ye
tato brahmāṇḍa-sambhūtir
vairājaḥ puruṣo yataḥ
kālasya sthūla-sūkṣmasya
gatiḥ padma-samudbhavaḥ
bhuva uddharaṇe 'mbhodher
hiraṇyākṣa-vadho yathā
ūrdhva-tiryag-avāk-sargo
rudra-sargas tathaiva ca
ardha-nārīśvarasyātha
yataḥ svāyambhuvo manuḥ
śatarūpā ca yā strīṇām
ādyā prakṛtir uttamā
santāno dharma-patnīnāṁ
kardamasya prajāpateḥ
avatāro bhagavataḥ
kapilasya mahātmanaḥ
devahūtyāś ca saṁvādaḥ
kapilena ca dhīmatā
nava-brahma-samutpattir
dakṣa-yajña-vināśanam
dhruvasya caritaṁ paścāt
pṛthoḥ prācīnabarhiṣaḥ
nāradasya ca saṁvādas
tataḥ praiyavrataṁ dvijāḥ
nābhes tato 'nucaritam
ṛṣabhasya bharatasya ca
dvīpa-varṣa-samudrāṇāṁ
giri-nady-upavarṇanam
jyotiś-cakrasya saṁsthānaṁ
pātāla-naraka-sthitiḥ
dakṣa-janma pracetobhyas
tat-putrīṇāṁ ca santatiḥ
yato devāsura-narās
tiryań-naga-khagādayaḥ
tvāṣṭrasya janma-nidhanaṁ
putrayoś ca diter dvijāḥ
daityeśvarasya caritaṁ
prahrādasya mahātmanaḥ
manv-antarānukathanaṁ
gajendrasya vimokṣaṇam
manv-antarāvatārāś ca
viṣṇor hayaśirādayaḥ
kaurmaṁ mātsyaṁ nārasiṁhaṁ
vāmanaṁ ca jagat-pateḥ
kṣīroda-mathanaṁ tadvad
amṛtārthe divaukasām
devāsura-mahā-yuddhaṁ
rāja-vaṁśānukīrtanam
ikṣvāku-janma tad-vaṁśaḥ
sudyumnasya mahātmanaḥ
ilopākhyānam atroktaṁ
tāropākhyānam eva ca
sūrya-vaṁśānukathanaṁ
śaśādādyā nṛgādayaḥ
saukanyaṁ cātha śaryāteḥ
kakutsthasya ca dhīmataḥ
khaṭvāńgasya ca māndhātuḥ
saubhareḥ sagarasya ca
rāmasya kośalendrasya
caritaṁ kilbiṣāpaham
nimer ańga-parityāgo
janakānāṁ ca sambhavaḥ
rāmasya bhārgavendrasya
niḥkṣatṛī-karaṇaṁ bhuvaḥ
ailasya soma-vaṁśasya
yayāter nahuṣasya ca
dauṣmanter bharatasyāpi
śāntanos tat-sutasya ca
yayāter jyeṣṭha-putrasya
yador vaṁśo 'nukīrtitaḥ
yatrāvatīṛṇo bhagavān
kṛṣṇākhyo jagad-īśvaraḥ
vasudeva-gṛhe janma
tato vṛddhiś ca gokule
tasya karmāṇy apārāṇi
kīrtitāny asura-dviṣaḥ
pūtanāsu-payaḥ-pānaṁ
śakaṭoccāṭanaṁ śiśoḥ
tṛṇāvartasya niṣpeṣas
tathaiva baka-vatsayoḥ
aghāsura-vadho dhātrā
vatsa-pālāvagūhanam
dhenukasya saha-bhrātuḥ
pralambasya ca sańkṣayaḥ
gopānāṁ ca paritrāṇaṁ
dāvāgneḥ parisarpataḥ
damanaṁ kāliyasyāher
mahāher nanda-mokṣaṇam
vrata-caryā tu kanyānāṁ
yatra tuṣṭo 'cyuto vrataiḥ
prasādo yajña-patnībhyo
viprāṇāṁ cānutāpanam
śakrasya surabher atha
yajñabhiṣekaḥ kṛṣṇasya
strībhiḥ krīḍā ca rātriṣu
śańkhacūḍasya durbuddher
vadho 'riṣṭasya keśinaḥ
akrūrāgamanaṁ paścāt
prasthānaṁ rāma-kṛṣṇayoḥ
vraja-strīṇāṁ vilāpaś ca
mathurālokanaṁ tataḥ
gaja-muṣṭika-cāṇūra-
kaṁsādīnāṁ tathā vadhaḥ
mṛtasyānayanaṁ sūnoḥ
punaḥ sāndīpaner guroḥ
mathurāyāṁ nivasatā
yadu-cakrasya yat priyam
kṛtam uddhava-rāmābhyāṁ
yutena hariṇā dvijāḥ
jarāsandha-samānīta-
sainyasya bahuśo vadhaḥ
ghātanaṁ yavanendrasya
kuśasthalyā niveśanam
ādānaṁ pārijātasya
sudharmāyāḥ surālayāt
rukmiṇyā haraṇaṁ yuddhe
pramathya dviṣato hareḥ
harasya jṛmbhaṇaṁ yuddhe
bāṇasya bhuja-kṛntanam
prāgjyotiṣa-patiṁ hatvā
kanyānāṁ haraṇaṁ ca yat
caidya-pauṇḍraka-śālvānāṁ
dantavakrasya durmateḥ
śambaro dvividaḥ pīṭho
muraḥ pañcajanādayaḥ
māhātmyaṁ ca vadhas teṣāṁ
vārāṇasyāś ca dāhanam
bhārāvataraṇaṁ bhūmer
nimittī-kṛtya pāṇḍavān
vipra-śāpāpadeśena
saṁhāraḥ sva-kulasya ca
uddhavasya ca saṁvādo
vasudevasya cādbhutaḥ
yatrātma-vidyā hy akhilā
proktā dharma-vinirṇayaḥ
tato martya-parityāga
ātma-yogānubhāvataḥ
yuga-lakṣaṇa-vṛttiś ca
kalau nṝṇām upaplavaḥ
catur-vidhaś ca pralaya
utpattis tri-vidhā tathā
deha-tyāgaś ca rājarṣer
viṣṇu-rātasya dhīmataḥ
śākhā-praṇayanam ṛṣer
mārkaṇḍeyasya sat-kathā
mahā-puruṣa-vinyāsaḥ
sūryasya jagad-ātmanaḥ
iti coktaṁ dvija-śreṣṭhā
yat pṛṣṭo 'ham ihāsmi vaḥ
līlāvatāra-karmāṇi
kīrtitānīha sarvaśaḥ
patitaḥ skhalitaś cārtaḥ
kṣuttvā vā vivaśo gṛṇan
haraye nama ity uccair
mucyate sarva-pātakāt
sańkīrtyamāno bhagavān anantaḥ
śrutānubhāvo vyasanaṁ hi puṁsām
praviśya cittaṁ vidhunoty aśeṣaṁ
yathā tamo 'rko 'bhram ivāti-vātaḥ
mṛṣā giras tā hy asatīr asat-kathā
na kathyate yad bhagavān adhokṣajaḥ
tad eva satyaṁ tad u haiva mańgalaṁ
tad eva puṇyaṁ bhagavad-guṇodayam
tad eva ramyaṁ ruciraṁ navaṁ navaṁ
tad eva śaśvan manaso mahotsavam
tad eva śokārṇava-śoṣaṇaṁ nṛṇāṁ
yad uttamaḥśloka-yaśo 'nugīyate
na yad vacaś citra-padaṁ harer yaśo
jagat-pavitraṁ pragṛṇīta karhicit
tad dhvāńkṣa-tīṛthaṁ na tu haṁsa-sevitaṁ
yatrācyutas tatra hi sādhavo 'malāḥ
tad vāg-visargo janatāgha-samplavo
yasmin prati-ślokam abaddhavaty api
nāmāny anantasya yaśo 'ńkitāni yat
śṛṇvanti gāyanti gṛṇanti sādhavaḥ
naiṣkarmyam apy acyuta-bhāva-varjitaṁ
na śobhate jñānam alaṁ nirañjanam
kutaḥ punaḥ śaśvad abhadram īśvare
na hy arpitaṁ karma yad apy anuttamam
yaśaḥ-śriyām eva pariśramaḥ paro
varṇāśramācāra-tapaḥ-śrutādiṣu
avismṛtiḥ śrīdhara-pāda-padmayor
guṇānuvāda-śravaṇādarādibhiḥ
avismṛtiḥ kṛṣṇa-padāravindayoḥ
kṣiṇoty abhadrāṇi ca śaṁ tanoti
sattvasya śuddhiṁ paramātma-bhaktiṁ
jñānaṁ ca vijñāna-virāga-yuktam
yūyaṁ dvijāgryā bata bhūri-bhāgā
yac chaśvad ātmany akhilātma-bhūtam
nārāyaṇaṁ devam adevam īśam
ajasra-bhāvā bhajatāviveśya
ahaṁ ca saṁsmārita ātma-tattvaṁ
śrutaṁ purā me paramarṣi-vaktrāt
prāyopaveśe nṛpateḥ parīkṣitaḥ
sadasy ṛṣīṇāṁ mahatāṁ ca śṛṇvatām
etad vaḥ kathitaṁ viprāḥ
kathanīyoru-karmaṇaḥ
māhātmyaṁ vāsudevasya
sarvāśubha-vināśanam
ya etat śrāvayen nityaṁ
yāma-kṣaṇam ananya-dhīḥ
ślokam ekaṁ tad-ardhaṁ vā
pādaṁ pādārdham eva vā
śraddhāvān yo 'nuśṛṇuyāt
punāty ātmānam eva saḥ
dvādaśyām ekādaśyāṁ vā
śṛṇvann āyuṣyavān bhavet
paṭhaty anaśnan prayataḥ
pūto bhavati pātakāt
puṣkare mathurayāṁ ca
dvāravatyāṁ yatātmavān
upoṣya saṁhitām etāṁ
paṭhitvā mucyate bhayāt
devatā munayaḥ siddhāḥ
pitaro manavo nṛpāḥ
yacchanti kāmān gṛṇataḥ
śṛṇvato yasya kīrtanāt
ṛco yajūṁṣi sāmāni
dvijo 'dhītyānuvindate
madhu-kulyā ghṛta-kulyāḥ
payaḥ-kulyāś ca tat phalam
purāṇa-saṁhitām etām
adhītya prayato dvijaḥ
proktaṁ bhagavatā yat tu
tat padaṁ paramaṁ vrajet
vipro 'dhītyāpnuyāt prajñāṁ
rājanyodadhi-mekhalām
vaiśyo nidhi-patitvaṁ ca
śūdraḥ śudhyeta pātakāt
kali-mala-saṁhati-kālano 'khileśo
harir itaratra na gīyate hy abhīkṣṇam
iha tu punar bhagavān aśeṣa-mūrtiḥ
paripaṭhito 'nu-padaṁ kathā-prasańgaiḥ
tam aham ajam anantam ātma-tattvaṁ
jagad-udaya-sthiti-saṁyamātma-śaktim
dyu-patibhir aja-śakra-śańkarādyair
duravasita-stavam acyutaṁ nato 'smi
upacita-nava-śaktibhiḥ sva ātmany
uparacita-sthira-jańgamālayāya
bhagavata upalabdhi-mātra-dhamne
sura-ṛṣabhāya namaḥ sanātanāya
sva-sukha-nibhṛta-cetās tad-vyudastānya-bhāvo
'py ajita-rucira-līlākṛṣṭa-sāras tadīyam
vyatanuta kṛpayā yas tattva-dīpaṁ purāṇaṁ
tam akhila-vṛjina-ghnaṁ vyāsa-sūnuṁ nato 'smi