Thread by @siroos_motoride

به توصیه دوست عزیز داوود زارعی @davezarei مطلبی درمورد شوک درمانی نوشتم
تو این رشته توییت سعی کردم بی طرفانه به مسائل بپردازم از انتقادهاتون صمیمانه استقبال میکنم و از همراهیتون سپاسگذارم :)
پیشاپیش اگه مطلب خیلی طولانیه ببخشید ولی آخرش به جمع بندی خوبی منتهی میشه

1-به طور خلاصه شوک درمانی(Shock therapy)در علم اقتصاد به رهاکردن قیمت‌ها و نظارت‌های ارزی،حذف یارانه‌های دولتی به طور ناگهانی و تجارت آزاد آنی درون یک کشور میگن که معمولاً با خصوصی‌سازی گستردهٔ ذخایر، معادن،شرکت ها،تاسیسات، پالایشگاه ها و... که قبلا دراختیار دولت بوده شروع میشه.

2خب حالا ببینیم چجوری این کار انجام میشه؟ اصلا ببینیم این کار شدنیه؟
قبلاً انجام شده؟ جواب داده؟
حالا دونه دونه به جوابشون میرسین عجله نکنین ابتدا باید بدونیم ایده شوک درمانی از کجا اومده،کی این ایده رو داده ولی اول باید کمی تاریخ رو ورق بزنیم.

شروع فاجعه اقتصادی در شیلی
سپتامبر 1970 سالوادور آلنده (Salvador Allende) از حزب کمونیست ائتلافی چپ و وابسته به حزب سوسیالیست شیلی به قدرت میرسه با قول "سه سال آینده شیلی آغاز تجربه منحصر به فرد سیاسی و اقتصادی خواهد بود" سرکار اومد.

البته وضع اقتصاد قبل از آلنده زیاد تعریفی نداشت GDP شیلی 1.2درصد کمتراز میانگین آمریکای لاتین بود
جی دی پی:تولیدناخالص داخلی_ یعنی مجموع ارزش کالاهاو خدمات نهایی(منظور کالاو خدماتی که خودشون برای تولید کالا وخدمات دیگه مورداستفاده قرار نگیرن)که در طول یک دوره دریک کشور تولید میشه

دولت آلنده اهداف کوتاه مدت اقتصادی خودش اینجوری تعیین کرده بود : تحولات ساختاری اقتصادی از جمله 1برنامه ملی سازی2 افزایش حقوق واقعی3 کاهش تورم3 تحریک رشد اقتصادی4 افزایش مصرف، به ویژه توسط مردم فقیر5 کاهش وابستگی اقتصادی به سایر نقاط جهان. (_آخریش خیلی باحال بود:)_)

با نام و یاد خدا و با فرضیه اینکه "اگر قیمت ها به درستی کنترل بشه تقاضا و تولید به طور قابل توجهی افزایش پیدا میکنه" اصلاحات سوسیالیستی رو شروع کردند.
در سال 1972 همون مشکلات ادامه داشت به اضافه اینکه تورم به 200 رسیده بود کسری بودجه بیش از 13درصد تولید ناخالص داخلی بود

ذخایر ارزی 77 میلیون دلار کاهش یافته بود، دستمزد واقعی 25درصد کاهش داشت. منابع درآمدهای دولتی همینجوری ناپدید میشد (مثل دکل نفت خودمون یا اون 200 میلیون دلار که گم شده بود) در همون سال دوبرنامه تثبیت اقتصادی اجرا شد که هردو ناموفق بودن.

در 1973 تورم سالیانه 120درصد بود تولید صنعتی 6درصد کاهش یافته بود
قیمت ها به شدت تحت کنترل دولت بود با این اوضاع اکثر معاملات در بازراهای سیاه یا به اصطلاح بازارهای زیرزمینی صورت میگرفت دست مزد ها نسبت به تروم همچنان روبه کاهش بود کسری بودجه شدید گریبان گیر دولت بود.

بالاخره در 11 سپتامبر سال 1973 حکومت رئیس جمهور آلنده با یک کودتای نظامی توسط آگوستو پینوشه(Augusto José Ramón Pinochet Ugarte) به پایان رسید و خود آلنده در این کودتا کشته شد.

آغاز یک تحول
"میلتون فریدمن" مشاور اقتصادی "رونالد ریگان" (رئیس جمهورِ جمهوری خواه آمریکا-۱۹۸1–۱۹۸۹) در سال 1975 یعنی دو سال پس از کودتا به درخواست پینوشه در دانشگاه La Universidad Católica de Chile سخنرانی کرد.

بعدش ۴۵ دقیقه با پینوشه ملاقات کرد، جناب پینوشه از فریدمن خواست نظرشو راجع به اقتصاد شیلی بگه!!
فریدمن بعد از برگشتنش از شیلی نامه ای به پینوشه مینویسه و فرمول اصلاحات اقتصادی رو بهش میگه.

اصلاحات اقتصادی فریدمن سه هدف اصلی را داشت: آزاد سازی اقتصادی، خصوصی سازی شرکت های دولتی و ثبات تورم.
اولین اصلاحات در سه دوره (1975تا1982-1985تا کنون) اجرا شد، که نخستین آن منجر به بحران 1982 شد. (تولید ناخالص داخلی شیلی 14.3 درصد و بیکاری به 23.7 درصد افزایش یافت)

پس از پینوشه، Patricio Aylwin از حزب دموکراتهای مسیحی ادامه یافت و تقویت شد. بعد از ایلوین دولت چپ میانه ، ادواردو فرای رویز تگل (Eduardo Frei Ruiz-Tagle) این طرح ها را ادامه داد و همچنین متعهد به کاهش نرخ فقر در کشور شد.

در سال 1988، 48 درصد شیلیان زیر خط فقر زندگی می کردند. تا سال 2000 این میزان به 20 درصد کاهش یافت. گزارش بانک جهانی 2004از6 درصد کاهش فقر در شیلی در سال 1990 و افزایش رشد اقتصادی اختصاص داد و ادعا کرد که برنامه های دولتی با هدف کاهش فقر به بقیه کمک کرده است.

به خاطر همین بهش میگن Miracle of Chile – معجزه شیلی
فکر کن درست یه سال بعد از انقلاب ایران شروع کردن به اصلاحات اونم از نوع واقعی نه #اصلاحات_پلاستیکی
البته مدت زمان زیادیه برای اصلاحات چند توییت بعدی یه معجزه دیگه بهتون میگم بخونین کف بالا میارین همچنان با ما همراه باشید 😉

از فریدمن بیشتر بگم که جایزه نوبل اقتصاد رو در سال 1976 به تنهایی کسب کرد. او همچنین نشان افتخار آزادی رئیس‌جمهوری رو از دست ریگان تحویل گرفت که بالاترین جایزه مدنی در ایالات متحده ست.

او همچنین بنیانگذار مکتب پولی یا مونتاریسم نیز هست مکتبی که باور داره پول بنیان اصلی درک تحولات اقتصاد کلان هست.
اصطلاح شوک درمانی اولین بار توسط این خانم یعنی نئومی کلاین که به سیاست های اقتصادی نئولبرالیسم انتقاد داشت مطرح شد.

خانم کلاین درکتاب دکترین شوک:ظهور فاجعه سرمایه‌داری در سال2007نقدهای تندی به این سیاست اقتصادی دکتر فریدمن کرده بود.
به طورمثال بعداز طوفان نیواورلئان میلتون 93 ساله مقاله ای در وال استریت ژورنال مینویسه. قضیه اینه که بعد از طوفان نیواورلئان بسیاری از مدارس و خانه ها تخریب میشن

میلتون پیشنهادمیده الان وقتشه که سیستم مدارس رایگان که از دولت یارانه میگیره برای آموزش بچه ها اونو تبدیل به مدارس چارتری بکنه یعنی مدارس غیر انتفاعی بشه و بودجه ای که به مدارس میدن به صورت کوپن به خانواده هاداده بشه واونا تصمیم بگیرن که بچشون کجا و کدوم مدرسه وچطوری درس بخونه.

پاتریک دوتا رشته توییت در مورد سیستم مدارس آزاد نوشته که اینجا آوردم براتون پیشنهاد میکنیم بخونین حتما:
رشته توییت 1

https://twitter.com/PatricolaZero/status/1052273342986801152

رشته توییت 2
پاتریک کاملا شرح داده این مدارس چه مزایای نسبت به مدارس حوصله سربر وکم بازده رایگان داره.

https://twitter.com/PatricolaZero/status/1052998518284197888

خانم کلاین با انتقاد از این اقدامات اونها رو سودجویی کاپیتالیست ها میدونه و برای اثبات حرفش تنها به اظهارات چند نفر از نیواورلئان که میگفتند مدارس چارتر یعنی جنبش حقوق مدنی که برخورداری همه کودکان از یک استاندارد تحصیلی یکسان را تضمین کرده بود رو پایمال میکنه !!!!

خب اینکه دولت به همه والدین کوپن برای تحصیل میده و دست خونواده ها رو برای تحصیل مناسب فرزند خودشون باز گذاشته بده؟
همه میدونیم بعضی از والدین برای نحوه تحصیل بچشون اصلا هیچ اهمیتی نمیدن و بعضیا خیلی روی این قضیه حساسن به نظرتون این کار درسته این دوتا بچه کنارهم درس بخونن و...

از یه شرایط تحصیلی کاملا هم سطح بهره ببرن؟ مسلما نه شاید بگید اون بچه که پدر ومادر بی فکری داره چه گناهی کرده باید بگم در آمریکا سازمانهایی برای نظارت بر روش تربیت و بزرگ کردن وصلاحیت والدین در نگهداری بچه دارن.

یکی دیگه از نمونه های کوچک شوک درمانی بعد از سونامی اقیانوس هند در سریلانکا اتفاق افتاد مقامات سریلانکا به مردم بومی اجازه بازسازی خانه های خودشون رو نداد به جای اون با ایجاد مناطق تفریحی در کناره های ساحل به مراتب فرصت های شغلی بیشتری در اختیار ماهی گیران بومی قرار دادند

. البته که در میان این افراد ناراضی از وضع پیش اومده هم وجود داشت طبیعیه
ولی در بلند مدت به نفع مردم اون مناطق بود...

سواحل سریلانکا قبل و بعد از سونامی

سواحل رسیلانکا بعد از شوک درمانی و ایجاد مناطق گردشگری

بعد از انتشار کتاب شوک درمانی:ظهور فاجعه سرمایه داری آقای جان نوربرگ از انستیتو "کاتو" کتابچه ای در نقد کتاب نائومی کلاین نوشت.
به یک جمله طلایی از این کتابچه بسنده میکنم
"از زمان انتشارکتاب دکترین شوک، این کتاب تبدیل به یک کتاب مقدس برای فعالان ضد سرمایه داری جوان شده است"

اگه چپ ها به تاریخ یه نگاه مختصر بندازن میتونن ببینن تمامی حکومت های سوسیالیستی با شکست تحقیر آمیزی به پایان رسیده یکی از مثالهای خوب در این مورد آلمان شرقیه که بعد از پیوند دوباره دو آلمان و شکست سوسیالیسم دست به بزرگترین شوک درمانی تاریخ بشر زده

در این رشته توییت داوود زارعی خصوصی سازی آلمان رو کامل و مفصل شرح داده

https://twitter.com/davezarei/status/1012017967893082112

البته خودم به طور خلاصه شرح میدم
اگه خاطرتون باشه تو رشته توییت قبلی در مورد گاسپلن که سازمان برنامه ریزی کشوری سوسیالستی شوروی بود توضیح دادم که با چه مشکلاتی روبه رو بود

https://twitter.com/siroos_motoride/status/1056632313608658944

خب حالا در آلمان شرقی هم یه سازمان با همین اختیارات وجود داشت که اسم خاصی نداشت بهش میگفتن سازمان مرکزی برنامه ریزی اقتصادی (centrally-planned economy)

بعدها در سال 1950 با پیوستن به کومکون (COMECON) (شورای کمک های اقتصادی متقابل) که کشورهای سوسیالیستی عضو این شورا بودن به یه سازمان مستقل برای برنامه ریزی های اقتصادی در آلمان شرقی تبدیل شد.

این سازمان هم مثل گاسپلن وظیفش این بود تمام پارامترهای اقتصادی آلمان شرقی رو دریافت کنه سپس این پارامترها رو با شرایط سال بعدی کشور باهم محاسبه کنه و تمامی نیازهای مردم رو با توجه به این محاسبات برآورده کنه.

حالا یه سوال پیش میاد: به نظرتون برنامه ریزی برای اقتصاد یک کشور جوابگو هست یا نه؟
ابتدا باید بگم که اصولا به اقتصادهای سوسیالیستی اقتصاد های برنامه ریزی شده و به اقتصاد های لیبرالی یا مبتنی بر بازار اقتصادهای غیربرنامه ریزی شده یا تصادفی یا ناخواسته میگن.

از اونجایی که در اقتصاد با متغیرهای زیادی سروکار داریم نمیتونیم واقعا یه برنامه ریزی جامع و کامل رو برای اقتصاد در نظر بگیریم به طور مثال همین الان یه توییت از ترامپ میتونه روی قیمت دلار نسبت به سایر ارزها تاثیر گذار باشه یا مثلا قیمت طلا ، پلاتین، مس، برنز هررروز تغییر میکنه،

شاخص بورس هر ثانیه بالاپایین میره،قیمت نفت هر ساعت تغییر میکنه این مقادیر متغییرهایی که همه ما هرروز میشنویم و باهاش سروکار داشتیم
کلی متغیرهای دیگه وجودداره مثل شاخص رشداقتصادی،میزان صادرات و واردات، بلایای طبیعی،مناسبات سیاسی،جنگ و.. همه وهمه روی اقتصادیک کشور تاثیر گذاره.

به این اعداد و ارقام تکنولوژی ها، مکتب های فکری، عناصر ناشناخته،(مثلا موجودات فرازمینی) اختراعات، و اکتاشافات آینده رو اضافه کنید.

https://twitter.com/Gilee_mard/status/1038117497549910016

اونوقت با این همه متغییرهایی که هرروز میشنویم و میبینیم به نظرتون ممکنه اقتصاد رو برنامه ریزی کرد ؟ ابر کامپیوتر هم نمیتونه
در این رشته توییت دوستمون مطلبی در مورد متغییر های اقتصاد نوشته که خوندنش برای درک چیزی که میگیم لازمه

https://twitter.com/TheIntangibles/status/1065889072420478976

برگردیم سر بحث خصوصی سازی آلمان
خب دوباره همون سناریو همیشگی: اقتصاد آلمان شرقی فلج میشه تورم به شدت بالا میره،مردم دوباره ناراضی میشن،شرکتها وکارخونه یکی پس ازدیگری ورشکسته میشن تابالاخره بعدازپیونددوباره دو آلمان در سوم اکتبر 1990،جمهوری دموکراتیک آلمان تن به خصوصی سازی میده

و این کار رو به یه آژانس به نام Treuhandanstalt و به اسم غیررسمی Treuhand به معنی "آزانس اعتماد" محول میکنه
Treuhand مسئولیت فروش بیش از 8،500 شرکت دولتی، حدود 2.4 میلیون هکتار زمین و جنگل های کشاورزی، اموال Stasi سرویس امنیت دولتی آلمان شرقی ؛

بخش های بزرگی از اموال ارتش ملی، املاک مسکونی عمومی، همچنین دارایی های شبکه داروخانه های دولتی رو برعهده داشت!!!
این حجم از دارایی های دولتی واقعا بهشت آقازاده نیست؟

(فکر کن باهاش میشه چند تا ساشا سبحانی رو فرستاد خارج و براش فراری و رینج رووٍر خرید و یه ویلا که بتونه توش با دوس دختر لختش عکس سلفی بگیره بذاره تو اینستاگرامش و به ریش منوتو بخنده)

خب بعد از این کارها نوبت رسید به یکسان سازی واحد و ارزش پول دو آلمان از اونجا که واحد پول بخش سوسیالیسم حدودا یک سوم بخش دیگه ارزش داشت با شروع این طرح شاهد یک موج بی سابقه تورم و افزایش ناگهانی قیمت در آلمان بودن

جالب اینجاس که مردم بخش شرقی ارزش پولشون بالاتر رفت و تقریبا ثروتمندتر شدن و ولی مردم بخش غربی فقیرتر شدند یعنی مردم بخش غربی ضرر کردند تا مردم بخش شرقی دوباره به دامان گرم لیبرالیسم برگردن :)))))

در کوتاه مدت این نوسانات بازار کنترل شد و پول آلمان ثابت شد. تورم کاهش یافت و قدرت خرید مردم بالاتر رفت.
در بلند مدت، این اصلاحات در دهه 1950 شروعی بود برای آغاز مرحله Wirtschaftswunder ( یعنی آلمان برای معجزه اقتصادی).

حالا بحثی که پیش میاد اینه که در طرح به اصطلاح تحول اقتصادی احمدی نژاد که اخبار اون موقع با آب و تاب گزارش میداد و شب روز از خصوصی سازی بحث میکرد چراهمچین معجزه ای رو در کشور خودمون شاهد نبودیم.
جواب خیلی ساده وواضحه

در سال 1386 احمدی نژاد به مناسبت نوروز اومد تو تلویزیون گفت یه طرحی دارم میترکونه، یارنه ها رو هدفمند میکنم، اموال دولتی رو خصوصی میکنم، و ...

در گزارشی در مجله ناظر اقتصاد چهار عامل رو دلیل شکست خصوصی سازی در ایران گزارش کرده که من عینا بخشی از اون گزارش رو آوردم

این گزارش ۴ عامل «وجود فساد گسترده»، «محیط کسب‌و‌کار نامساعد»، «بی‌ثباتی اقتصاد کلان» و «حقوق مالکیت ناکارآمد» را عامل شکست خصوصی‌ سازی در ایران معرفی کرده است.
میگن خصوصی سازی شرکت مخابرات ولی بعدش میبینی افتاده دست سپاه

میگن خصوصی سازی فلان تیم فوتبال بعد میبینی افتاده دست برادرزاده معاون رئیس جمهور که حتی یه لگد به گربه نزده هیچ،چس کلاس سواد دررشته مدیریت هم نداره
میگن فلان سهام فلان شرکت تو اولین روزکامل فروخته شده بعدمیبینی خوددولت اون رو خریده تا بتونه بادرآمدش کسری بودجه خودش روتامین کنه

دربخش دیگه این گزارش اینجوری اومده که:(من عینا کپی پیست کردم)
"اندیشه خصوصی‌سازی در ایران در پی عدم تحقق پیش‌بینی‌هایی که از تاسیس شرکت‌های دولتی درایران انتظارمی‌رفت درسال 1362مطرح شد،اما اتفاقاتیاز جمله جنگ عراق علیه‌ایران وتحریم‌های اقتصادی مانع اصلی اجرای این سیاست‌ها شد‌.

اما بعد از جنگ این مساله در سر لوحه کارهای دولت قرار گرفت و با توجه به اصول 134 و 138 قانون اساسی و با توجه به بندهای 37-4، 1‌-8، 2-8، 3‌- 8 برنامه اول (1372-1368) توسعه به طور رسمی‌ دنبال شد‌. اما بنا به دلایل زیر اهداف این سیاست محقق نشد:

1- در روش‌های واگذاری تنها به چند نوع روش اشاره ‌شد. از جمله، روش‌هایی که می‌توانست اشاره شود روش اجاره، مزایده، قرارداد مشارکت و… سایر روش‌هایی که در بندهای قبل اشاره شده است.‌

2 - واگذاری به گروه‌های خاص که با توجه به اهداف برنامه به طور کامل مغایر بود‌.
3- تبدیل دولت عرضه‌کننده سهام به دولت خریدار که‌این امر از خطرناک‌ترین کارها در امر خصوصی‌سازی حتی در حال حاضر بوده و خواهد بود‌،

زیرا طبق آمارهای موجود در دو سال اول برنامه صددرصد سهام شرکت‌های قابل واگذاری را بخش‌خصوصی خریداری کرده است. اما طی سه سال بعدی روند معکوس شد و بخش‌های دولتی به خصوص نهادهای عمومی ‌غیردولتی خریدار سهام این شرکت‌ها شدند‌.

4 - عدم پیش‌بینی در خصوص مسائل حقوقی از جمله تخلفات در واگذاری‌ها

منظور من از ناکارآمدی این طرح به طور ویژه بند دوم و سوم این گزارشه
ببینید اکثرما با اصطلاح "خلوصی سازی" آشنا هستیم. وقتی دولت خودش میاد شرکتها رو میخره دیگه این نیمشه خصوصی سازی بهش گفت

شوک درمانی چیزی که فتوره چی چپ و راست میگه.
وقتی شوک درمانی جواب میده که تمام دستور العمل های اون بخوبی اجرا شده باشه زیاد سخت نیستن این دستور العمل تا حالا کشورهای زیادی این کارو کردن موفق بودن

اوضاع اقتصاد ایران همینجوری بوده!! تو یه خونه ای که پنج نفر معتاد داره شانس معتاد نشدن نفر ششم خیلی پایینه
اقتصادی که مریض باشه پارامتر اقتصاد سالم در اون کشور دیگه فیدبک مناسب و موردنظر بهتون نمیده

وقتی بانک های خصوصی با هدف دور زدن تحریم ها توسط آقازاده ها تاسیس میشن و با اولین گزارش تخلف توسط بانک جهانی تحریم میشه معلومه این بانک دیگه عملا با یارانه دولتی سرپا میمونه.

همچنین به این مشکلات عدم آگاهی مردم نسبت به لیبرالیسم وعدم فرهنگ‌سازی عمومی‌ توسط دولت درباره پذیرش جامعه در خصوص رفاه بالاتر در حالت رقابتی بودن اقتصاد نسبت به حالت انحصاری رو میشه به این مشکلات اضافه کرد

برای انجام شوک درمانی هیچ وقت دیر نیست فقط کافیه همت کنیم و همکاری داشته باشیم
امیدوارم این مطلب به دردتون خورده باشه ممنون که تاپایان خوندین

حیف واقعا یادم رفت این کاریکاتور از رضاریش @reza_delrish رو بذارم بخوبی گویای نحوه خصوصی سازی تو ایرانه

ویدیو مربوط به مزایای مدارس چارتری

https://twitter.com/PersianPragerU/status/1076901031080996864?s=19