,
27 tweets,
10 min read
Read on Twitter
(1)
Bu bilgiselde Sakarya Meydan Muharebesi’ni ve geçtiği sahayı gözünüzde canlandırmanızı kolaylaştıracak bilgiler paylaşacağım.
Kuvvetler, amaçlar ve araçlar, tarafların muharebe stratejileri ve uyguladıkları taktikler, muharebe alanı, mevziler. Ama önce;
1️⃣MUHAREBE ÖNCESİ++
Bu bilgiselde Sakarya Meydan Muharebesi’ni ve geçtiği sahayı gözünüzde canlandırmanızı kolaylaştıracak bilgiler paylaşacağım.
Kuvvetler, amaçlar ve araçlar, tarafların muharebe stratejileri ve uyguladıkları taktikler, muharebe alanı, mevziler. Ama önce;
1️⃣MUHAREBE ÖNCESİ++
(2) Sakarya Meydan Muharebesi aslında “Kütahya Eskişehir Muharebeleri” ile özdeşleşen, 1921 Temmuz ayı başında başlayan Yunan ileri harekâtının devamıdır.
Yunanlılar 1. ve 2. İnönü Savaşları sonunda Türklerin millî direnişinin giderek düzenli ve örgütlü bir askerî yapıya++
Yunanlılar 1. ve 2. İnönü Savaşları sonunda Türklerin millî direnişinin giderek düzenli ve örgütlü bir askerî yapıya++
(3) ..evrildiğini, Kuvayı Milliye müfrezeleri gibi yerel direnişten, topyekün topraklarını geri alma mücadelesine dönüştüğünü gördüler. Aslıhanlar Muharebesi ise küçük ve başarısız olsa da Türklerin fırsat bulursa taarruz da edeceğini gösterdi. Yunan karargâhı tedirgindi++
(4) Türk Ordusu hızla büyüyor, örgütleniyordu.
Bu ordu Ankara’da kurulan Millî Meclis aracılığıyla siyasi ve kurumsal bir zemine de oturtulduğundan, giderek kolay başa çıkılır bir hareket olmaktan uzaklaşıyordu.
Anadolu’daki Yunan varlığını devam ettirmenin tek yolu kalmıştı++
Bu ordu Ankara’da kurulan Millî Meclis aracılığıyla siyasi ve kurumsal bir zemine de oturtulduğundan, giderek kolay başa çıkılır bir hareket olmaktan uzaklaşıyordu.
Anadolu’daki Yunan varlığını devam ettirmenin tek yolu kalmıştı++
(5) Türk ordusu tamamen yok edilecek, Ankara’daki siyasi yapı tümüyle ortadan kaldırılacaktı.
Bu amaçla Yunan Küçük Asya Ordusu uzun süren bir planlama sürecinin ardından Eskişehir ve Kütahya istikametinde topyekün taarruza kalktı.
Bu amaçla Yunan Küçük Asya Ordusu uzun süren bir planlama sürecinin ardından Eskişehir ve Kütahya istikametinde topyekün taarruza kalktı.
(6) 10 yıldır savaşmaktan halsiz, moralsiz bir milleti bu harbe inandırmak zordu.
Buna işbirlikçi İngiliz ajanlarının ordu içinde yaptığı propaganda ve muharebeler sırasında bazı birliklerin ölümcül hataları eklenince Türk Ordusu ciddi bir bozguna uğradı. ++
Buna işbirlikçi İngiliz ajanlarının ordu içinde yaptığı propaganda ve muharebeler sırasında bazı birliklerin ölümcül hataları eklenince Türk Ordusu ciddi bir bozguna uğradı. ++
(7)
Firar eden asker sayısı muharip ordu mevcudunun yarısıydı.
4. Grup kuşatılıp imha olmaktan son anda kurtuldu.
Mustafa Kemal Paşa’nın teklifi, İsmet Paşa’nın kabulüyle ordudan geri kalan Sakarya Nehri’nin doğusuna çekilip yeniden savunma düzeni aldı.
Herşey yeni başlıyordu+
Firar eden asker sayısı muharip ordu mevcudunun yarısıydı.
4. Grup kuşatılıp imha olmaktan son anda kurtuldu.
Mustafa Kemal Paşa’nın teklifi, İsmet Paşa’nın kabulüyle ordudan geri kalan Sakarya Nehri’nin doğusuna çekilip yeniden savunma düzeni aldı.
Herşey yeni başlıyordu+
(8) Sakarya Nehri ile Kızılırmak arasında kalan alanda 3 savunma alanı belirlendi.
Önce Yunan tarafına en yakın konumda, Sakarya Nehri boyunca, Polatlı - Haymana arasında dövüşülecek, gerek kalırsa daha doğudaki alanlara çekilip savaşmaya devam edilecekti+++
Önce Yunan tarafına en yakın konumda, Sakarya Nehri boyunca, Polatlı - Haymana arasında dövüşülecek, gerek kalırsa daha doğudaki alanlara çekilip savaşmaya devam edilecekti+++
(9) BMM tarafından Başkomutan görevi verilen Mustafa Kemal Paşa ve kurmayları hızla orduyu yeniden tertipleyip, donatıp, 120.000 kişilik bir savaş makinasının karşısına çıkarmak için gerekli düzenlemeleri yapmaya koyuldu.
Tekalif-i Milliye ile bir anlamda seferberlik ilan edildi+
Tekalif-i Milliye ile bir anlamda seferberlik ilan edildi+
(10) Kütahya Eskişehir Muharebeleri’nde Türkleri yense de Yunan stratejisi başarıya ulaşamamış; Türk Ordusu ateş çemberinden yarım da olsa çıkmayı başarmıştı.
Papoulas için Mustafa Kemal ve ordusunu, Ankara’daki hükümeti ortadan kaldırmadan ulaşılacak her sonuç başarısızlıktı++
Papoulas için Mustafa Kemal ve ordusunu, Ankara’daki hükümeti ortadan kaldırmadan ulaşılacak her sonuç başarısızlıktı++
(11) Yarım kalan işi tamamlamak için Yunan Ordusu yeniden tertiplenip 10 Ağustos’ta Ankara’ya doğru yürüyüşe geçti. Kuzeyde Ankara Çayı’ndan güneyde Mangal Dağı’na uzanan 120 km’lik genişlikteki alanın bir kısmından taaruz edeceklerdi, ama hangi kısmından?
(12) Yunan Küçük Asya Ordusu Sakarya önüne 9 piyade tümeni ve şişkin bir süvari tugayı ile gelmişti.
Bunun dışında Çangaridis Müfrezesi gibi müstakil kıtalar ve Karargaha bağlı alaylar ile Güney emniyetini sağlamakla yükümlü Trikupis Grubu vardı++
Bunun dışında Çangaridis Müfrezesi gibi müstakil kıtalar ve Karargaha bağlı alaylar ile Güney emniyetini sağlamakla yükümlü Trikupis Grubu vardı++
(13) Türk Batı Cephesi Ordusu’nun muharebeye katılacak 16 piyade ve 4 süvari tümeni dışında 1 süvari tugayı ve cephe karargahına bağlı müstakil alayları vardı. Mürettep Tümen ve 6. Tümen muharebe dışında tutulmuştu. Bunun nedeni muharebelerden sonra takip harekâtında görülecekti+
(14)Süvarileri ve topçuları ayrıca değerlendireceğiz. Ama 9 Yunan piyade tümenine karşı 16 Türk piyade tümeni karşılaştırması yanıltıcı olabilir. Burada 1 Türk piyade tümeninin yaklaşık 4200-4500 savaşçı, Yunan tümeninin ise 11.000-12.500 savaşçıdan oluştuğunu söylemek gerekir++
(15) Kısaca “1 Türk tümeni yaklaşık 1 Yunan alayına ancak denkti” diyebiliriz.
Bu durumu daha net anlatabilmek için, 23 Ağustos sabahı, muharebe başlarken karşı karşıya gelen kuvvetlerin görüntüsünü ölçekli izdüşüm şeklinde verelim++
Bu durumu daha net anlatabilmek için, 23 Ağustos sabahı, muharebe başlarken karşı karşıya gelen kuvvetlerin görüntüsünü ölçekli izdüşüm şeklinde verelim++
(16) Süvarilerin durumunu ayrıca değerlendireceğimizi söylemiştim; Yunan süvari tugayı Steyr tüfeklerle iyi donatılmış, cins atlara binen, mevcut açısından 2 Türk süvari tümenine denk bir birlikti.
4,5 Türk süvari tümeninde ise toplam tüfek sayısı 1 Yunan süvari alayına denkti++
4,5 Türk süvari tümeninde ise toplam tüfek sayısı 1 Yunan süvari alayına denkti++
(17) Buna karşın Mustafa Kemal Paşa yaptığı savunma planında 1. Süvari Tümeni’ni cephe kuzeyinde, 2. ve 3. süvari tümenlerini en güneyde cephe kanatlarını korumakla görevlendirmişti. Bu üç tümenin muharebe süresince görevlerinde değişiklikler de olacaktı++
(18) Fark ise; Paşa’nın cepheye dahil etmediği 14. Süvari tümeni ve 4. Süvari tugayından oluşan Fahrettin (Altay) Bey’in grubunu eski Osmanlı akıncıları gibi kullanması olacak, bu grup üzerine kurulan strateji Sakarya Meydan Muharebesi’nin kaderini belirleyecekti++
(19) Mustafa Kemal Paşa Kütahya Eskişehir Muharebeleri’nde gördüğü topçularla ilgili bir eksiğe de müdahale edecek; topçu bataryalarının kullanımını stratejik olarak tümen komutanlarına verse de, taktik uygulamada batarya komutanlarını serbest bırakacaktır++
(20) Yani; topçu ateşi altına alınması gereken hedefi, zamanını ve şiddetini tümen Komutanı belirlese de, bunun ne şekilde olacağını onunla yakın temasta olacak batarya Komutanı belirleyecektir.
286’ya 169 topluk güç farkı bu şekilde kapatılacaktır++
286’ya 169 topluk güç farkı bu şekilde kapatılacaktır++
(21) Yunanlıların uzun menzilli ağır toplarına karşılık, eldeki kısa menzilli ama hafif dağ bataryaları hareketli şekilde kullanılarak bu dezavantajın da kapatılmasına çalışılacaktır.
Süvari grubu da Yunan topçusunun beslenmesini engelleyecek, mühimmatsız bırakacaktır++
Süvari grubu da Yunan topçusunun beslenmesini engelleyecek, mühimmatsız bırakacaktır++
(22) Yukarıda ana hatlarını verdiğimiz askeri güç dengesi 23 Ağustos 1921 sabahı, taarruz başlarken özetle şu şekildedir...
(23) Bu askerî güç dengesi altında her iki tarafın cephede konumlanması ise şu şekildedir...
(24) Papoulas’ın stratejisi uyarınca Yunan tümenleri önce doğuya, Sakarya nehrini geçtikten sonra da gizlice (!) güneye ilerleyerek cephe Güney kesiminden bir baskın taarruz yapacaktır.
Prens Andreas’ın 2nci Kolordusu Mangal Dağı’na taarruz edecek gibi konumlanıp++
Prens Andreas’ın 2nci Kolordusu Mangal Dağı’na taarruz edecek gibi konumlanıp++
(25) daha sonra Mangal Dağı’nın doğusuna açılarak Haymana istikametinde bir kuşatma harekatı deneyecektir. 1nci kolordu da daha kuzeyi hedef gösterip, Mangal Dağı - Türbetepe’ye taarruz ederek aradaki Demirözü Vadisi’nden cepheyi yarmaya çalışacaktır++
