,
20 tweets,
3 min read
Read on Twitter
1/19 Dün "Türk işi dondurma" filminin afişi gördüm. 1 Ocak 1915'te Avustralya'da yaşanan "Broken Hill" vakasını anlattıyormuş. Bu olayın Türk tarih yazımında ne kadar saptırıldığını Ekrem Saltık'ın “1915 yılında avustralya’da bir terör saldırısı ‘kahramanlık’ mı, komplo mu?"
2/19 yazısından (Toplumsal Tarih,S. 205,Ocak 2011,s.88-93) biliyordum. Merak ettim, Twitter'da bir tarama yaptım. İlk yukarıdaki twit ve Sunay Akın'ın dramatik anlatısı çıktı karşıma. Yanlışlarla dolu bu anlatının filmde de tekrarlaması ihtimaline karşı doğrusunu anlatayım dedim.
3/19 Saltık'ın makalesine göre,o gün masum sivilleri taşıyan bir piknik trenine saldıranlar bir dondurma arabasına Türk bayrağı asmışlar ve Osmanlı askeri üniformaları giymişlerdi.İki saldırgan,pusuya düşürdükleri trene ateş açtıktan sonra kendilerine müdahale eden polis ekipleri
4/19 ve milislerle de çatışmaya girmişler, olay yerinden kaçarken girdikleri bir çiftlik evinde kendilerini fark eden yaşlı bir görgü tanığını da yaralamışlardı. Zanlılardan biri çatışma sırasında, diğeri de yaralı olarak kaldırıldığı hastanede ölmüştü.
5/19 Birkaç gün sonra saldırganların pusuya yattıkları kayanın dibinde bir intihar notu bulunmuştu. Olay ertesi gün yayınlanan gazetelerde manşetlere çıkmış, "Türklerin Saldırısı" vurgusunun büyük puntolarla yapıldığı haberlerin yaklaşık bir ay sürmesi sonucu
6/19 Broken Hill katiamı I. Dünya Savaşı'na soğuk bakan Avustralya kamuoyunda,Osmanlı devletine karşı bir nefret kıvılcımı olmuştu.
Olay yerinde ölen Gül Muhammed ve ağır yaralı olarak ele geçirildikten sonra hastaneye götürülürken ölen Molla Abdullah, Türk veya Osmanlı değil
Olay yerinde ölen Gül Muhammed ve ağır yaralı olarak ele geçirildikten sonra hastaneye götürülürken ölen Molla Abdullah, Türk veya Osmanlı değil
7/19 “Sepoy” denilen Afgan mültecilerdendi.Molla Abdullah kasaptı ve Avustralya'daki ilk Müslüman ibadethanelerinden olan Broken Hill Camii'nin imamlığını yapıyordu.Gül Muhammed, bir süre maden ocaklarında çalışmış, 1912'deki krizde işsiz kalarak seyyar dondurmacılığa başlamıştı.
8/19 Ekrem Saltık’a göre bu iki kişinin fail değil maktul olması çok mümkündü çünkü saldırıyı bu iki kişinin yaptığına dair tek “kanıt” arkalarında bıraktıkları “intihar mektubu” bu iki eğitimsiz Afgan'ın bilemeyeceği kadar gelişkin bir Urduca ile yazılmıştı.
9/19 Mektupta saldırının II.Abdülhamit’in talimatı ile yapıldığı yazılıydı halbuki Abdülhamit 1909’dan beri tahtta değildi.Saldırganlar Osmanlı bayrağı taşıyordu ama mektupta "Afganların kendilerine kötü davranan Avustralya vatandaşlarından intikam almak istedikleri" yazılıydı.
10/19 Ekrem Saltık’a göre komployu planlayanlar bir taşla iki kuş vurabilmek için savaş karşıtı sendikalardan birine de üye olan bir Papazı öldürterek Müslüman bir din adamının Hıristiyan bir din adamını öldürdüğü imajı uyandırmıştı.
11/19 Halkın duygusal tepkisinin kontrolden çıkarak öngörülemeyen olaylara sebebiyet vermemesi için de kurban sayısı mümkün olduğunca az olmasına çalışılmış, yaralı sayısı da bir o kadar sınırlı tutulmuştu.
12/19 Saltık'a göre A Prelude to Gallipoli:The Battle of Broken Hill 1915 adlı kitap,polis tutanakları ve görgü tanıklarının ifadelerine dayanarak şu sonuca varmıştı: Saldırıyı "düşmanla ticaret yasası" nedeniyle sıkıntılı günler yaşayan maden şirketlerinden birinin kiraladığı,
13/19 muhtemelen Hindu ya da Budist olan ve bir zamanlar İngiliz ordusunda görev yapan keskin nişancılar gerçekleştirmişti. Ancak trene ateş açan bir Hindu ya da Budist'in, Müslüman Türk kıyafetleriyle sıradan insanları öldürmesinin halk arasında İngiliz düşmanı milletlere karşı
14/19 nefret uyandırması beklenemezdi. Saldırıyı yapmak için geçerli sebepleri ve olabilecek kişilerin bulunması, en azından saldırının onlar tarafından yapılmış gibi gösterilmesi gerekiyordu. Bu noktada Müslüman oldukları ortada olan Afgan deveciler olaya alet edilmişlerdi.
15/19 Vücutlarına Hint keneviri verilerek uyuşturulmuş olan iki Afganlı,Osmanlı üniformaları giydirilerek bizim kaynakların "Türk Kayalığı" dediği halbuki gerçek adıyla "Beyaz Kayalar" denilen dağlık araziye trene yapılan saldırıdan önce taşınmışlardı.
16/19 Komplocular trene ateş ettikten sonra koşarak uzaklaşmışlar, ellerindeki tüfekleri kayalıklarda baygın halde bekleyen Afganların eline tutuşturmuşlardı. Nitekim olayın soruşturulması için Başsavcılıktan gönderilen dava vekili, kasaba polis ve adliye teşkilatı saldırının
17/19 Türkleri işaret etmesine rağmen saldırıda Türklerin parmağı olduğuna dair herhangi bir kanıta ulaşamadığını rapor etmişti. Soruşturmayı yürüten genç savcının hazırladığı rapor yıllarca ulusal güvenlik bahanesiyle saklı tutulmuş, savcı kısa sürede terfi ettirilmişti.
18/19 Soruşturmayı kısa sürede rafa kaldıran Başsavcı Billy Hughes, ilginç bir şekilde saldırıdan sadece 6 ay sonra Avustralya başbakanı olmuştu. O dönemde Almanya’yla ticarete devam ettiği gerekçesiyle sıkıntılı günler yaşayan Broken Hill Madencilik Şirketi
19/19 Avustralya'nın binlerce gönüllüyle katıldığı 1. Dünya Savaşı’nın sonlarında, savaşta kullanılan demir çelik üretiminin baş tedarikçisi ve Avustralya askeri-sınai kompleksinin büyük ortaklarından biri haline gelmişti. Bize de palavracıların anlattığı uyduruk hikaye kalmıştı.
Not: Yazmayı unutmuşum, bizdeki bazı kaynaklarda "tren istasyonunda toplanmış 1200 Anzak askerine milli hislerle saldıran Türkler" diye övülen bu iki Afgan neyse ki piknik için istasyonda olanlardan 4 sivili öldürüyor, 7 sivili yaralıyor.
