Platon, Theaitetos diyaloğunda Herakleitosçuların tartışma tekniği şu suçlamalarla yerin dibine sokulur. Argümana sadık kalmaz, sakince cevap vermez ve soru sormazlar, sadaktan ok çıkarıp fırlatırcasına, kısa enigmatik deyişler fırlatırlar, cevap verirsen yenisini fırlatırlar.
Herakleitosçular tartışmada ve ruhlarında hiçbir şeyin sağlam (=değişmez) kalmasını istemez, onlarda sağlam (=değişmez) olan tek şey budur. Onlarla tartışmak delilerle tartışmak kadar imkansızdır.
"Gözünü seveyim, Sokrates, ne öğrencisi? Bunların (Herakleitosçuların) hiçbiri bir başkasının öğrencisi olmaz, kendi başlarına esrik bir şekilde gelişirler, birinin düşündüğünü öbürü bilmez." Theaet. 180c'de böyle der Theodoros. Akademia'da esrik olunmaz, çıkarılacak ders budur.
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
Ekonomistler, klimatologlar, meteorologlar, virologlar ve diğer bilim insanları disiplinlerine uygun olarak geçmişteki ve mevcut verileri değerlendirip yakın gelecekte neler olabileceğine dair uyarılarda bulunuyor ama bazıları bu uyarıları komplo teorilerine dönüştürüyor.
Komplo teorileri, bir ölçüde olan bitenin gerçek sorumluları olan politikacıları aklama yoludur, insanlar sorumluluk alıp devletlerinin politikalarını değil, ne olduğu belirsiz gizli örgütleri suçlasınlar, mantık bu. Çare alabildiğine şeffaflık ve çoğulcu demokrasidir.
Bu yılın Nisan ayında yayınlanan The Cambridge Greek Lexicon (buradan itibaren CGL) dünyanın her yerindeki klasik filologların gündeminde. Akla gelen ilk soru: Peki Türkiye'de de böyle bir Yunanca veya Latince - Türkçe sözlük çalışması olabilir mi? Kısaca anlatayım.
Her şeyden önce iki cilt halindeki bu sözlük Cambridge University Press tarafından aynı üniversitenin Klasik dil ve edebiyat eğitim geleneğinin bir parçası olarak yayınlandı, yani arkasında güçlü bir eğitim ve sözlük geleneği ve onun bugünkü temsilcileri olan akademisyenler var.
Fikir babası John Chadwick’tir, sürekli güncellenen ve bana göre dünyanın en iyi Latince sözlüğü olan Oxford Latin Dictionary projesinde de yer almış birisi. Ünlü Liddell & Scott Yun-İng. sözlüğü yerine yeni bir sözlük hazırlanması gerektiğini birçok makalesinde anlatmıştır.
Machiavelli "dinî kurumları tesis edip savaşçı bir halkı barışçıl ve itaatkâr kıldığı için kral Numa Romulus'tan daha önemlidir" derken Guicciardini "Numa'nın dinî kurumları oluşturabilmesi için uygun askerî ve politik zemini oluşturan Romulus daha önemlidir" der.
Kralların önem sırasında değilse de dinin kitleyi etkilemede en önemli politik araç olduğu konusunda uzlaşıyorlar.
"Roma tarihini dikkatlice gözden geçiren kişi orduyu kontrol etmede, halkı yatıştırmada, insanları iyiye yöneltmede, kötüden utanılmasını sağlamada dinin nasıl yardımcı olduğunu görecektir."
[Machiavelli, Discorsi 1.11]
İyi bir makale: "Sin City: Augustine and Machiavelli’s Reordering of Rome" jstor.org/stable/10.1017…
Macchiavelli'ye göre kurucu önder ailesinin ve kendisinin değil toplumun ortak çıkarını düşünen bilge ve erdemli bir "tek adam" olmak zorundadır. (Devletler çoğul iradeyle kurulamaz.) Bu yüzden Romulus'un devletin kuruluştaki esenliği için kardeşini katletmesini meşru görür.
Machiavelli Tarquinius'ların kovulmasıyla krallık sona ererken krallık yetkisinden değil, sadece "kral" adından vazgeçildiğini söyler ve kralların kurumlarının res publica rejiminde de ayakta kalmasını Romulus'un despotik değil, özgür bir devlet miras bırakması olarak yorumlar.
Mitolojinin intikam konulu öykülerinden biri: Thrace kralı Tereus karısı Procne'nin öldüğü haberini yayarak baldızı Philomela'yı iğfal eder. Bunun üzerine iki kız kardeş Tereus'un Procne'den olan oğlunu kesip Tereus'a yedirir. Tereus durumu anlayınca onları öldürmek ister.
Tam o sırada tanrılar Tereus'u ibibik kuşu veya şahine, Procne'yi bülbüle, Philomela'yı ise kırlangıca (başka bir versiyona göre tam tersi) dönüştürür.
bene dicere non possit nisi bonus.
"<insan> iyi olmadan iyi konuşamaz."
[Institutio Oratoria 2.15.34]
Quintilianus Roma'ya has politik retoriğin temel ilkesini bu şekilde özetliyor.
İyi konuşma ilmi/bilgisi (bene dicendi scientia) yani retorik ile iyi insan olma arasında erdemli insan ve politikacı yetiştirme amacına dayanan bir bağ vardır. Pratikte büyük sorunlar olmakla birlikte Romalılar bu eski ilkeyi devletin esenliği için gerekli görüp yüceltmiştir.
Stoa bu retorik tanımı açısından da Roma'nın politik geleneğiyle uyumludur, çünkü Khrysippos ile Kleanthes de retoriği "doğru konuşma bilgisi" olarak tanımlamıştı. Doğru (recte) ve iyi (bene) zarfları neredeyse aynı anlamdadır, en azından Quintilianus böyle düşünüyor.