24.X.1957, Pravda. Suriye Dışişleri Bakanı Salah Bitar, BM Genel Kurulunda yaptığı konuşmada, Türkiye’nin hava sahası ihlallerine ve sınır boyunca askeri hareketliliğine dikkat çekti. 
Bihtar bu hazırlıkların, ABD özel yetkili elçisi Henderson’un geçtiğimiz günlerdeki bölge ülkeleri ve Türkiye ziyaretiyle bağlantılı özel bir provokasyon hazırlığı olduğunu söyledi:
“Diğer Arap devletlerini Suriye’ye karşı birleştirmeye çalışan ABD siyasetinin çökmesi ve İsrail’in bu amaçla kullanılmasının Arap birliğini güçlendirmekten başka işe yaramayacağı korkusu, Türkiye’nin ABD emperyalistlerinin maşası olarak seçilmesine yol açtı.”
Bu sırada SSCB BM Daimi Temsilcisi olan (kısa bir süre sonra SSCB Dışişleri Bakanlığına getirilecek) Andrey Gromıko’nın, Türkiye ve Suriye temsilcilerinin ardından yaptığı konuşmayı da geniş bir şekilde alıntılayacağım; bu, bana göre, bugünün ortaya çıkışına da ışık tutabilir.
SSCB daimi temsilcisi Gromıko, “tehlikenin kıyısından dönüldüğünü veya azaldığını düşünmenin büyük bir hata olacağını” söyledi. Gromıko şöyle devam etti: "Arap halklarının bağımsızlığının düşmanları şu anda tam da bu izlenimi yaratmak istiyorlar.
Yakın ve Ortadoğu bölgesindeki gerilim azalmış, Suriye etrafındaki şartlar hafiflemiş gibi yapıyorlar. Ama bu bir hile. Bunun böyle olduğuna, halkları aldatma, uyanıklıklarını köreltme girişimi olduğuna, Yakın ve Ortadoğu’da yabancıların iradesinin başlıca uygulayıcısı olan …
… Türkiye’nin silahlarını şakırdatması tanıklık ediyor. Dahası Türkiye, Suriye topraklarını istila hazırlıklarını artırdı. Güvenilir bilgilere göre, Türkiye genelkurmayı Amerikan askeri danışmanlarıyla birlikte Suriye’ye saldırı planlarının ayrıntıları üzerine çalıştı.
Bu planları Türkiye’de 27 Ekim’de yapılacak parlamento seçimleri sonrası hayata geçirmek niyetindeler. Bu planlar kapsamında … Türkiye, Suriye sınırına 50 binin üzerinde asker, 700 kadar tank ve mekanize topçu birlikleri konuşlandırmış durumda.
Amerikan ordu mensupları ve Türk genelkurmayı tarafından hazırlanan plan, Türk motorize birliklerinin Suriye topraklarına Akdeniz’den Fırat nehrine kadar uzanan geniş bir cepheden hücumunu öngörüyor.
Plan ayrıca, Lazkiye limanının, ABD Altıncı Filosu gemilerini yanaştırabilsin diye hızlı bir harekâtla ele geçirilmesini de öngörüyor. Keza plana göre Türk ordu gruplarının ana kısmı Suriye başkentine doğru hareket edecek. …
Belki Türk devlet adamları Türkiye’nin Arap halkları üzerindeki egemenliğini yeniden tesis etmek düşüncesindedirler? Bu boş bir hayal. Yabancı emperyalist çevrelerin Arap devletlerine yönelik planlarını yerine getirmek için neden bir başkasının değil de Türkiye’nin seçildiği …
… iyi biliniyor. Türkiye seçildi, çünkü Yakın ve Ortadoğu’nun diğer devletleri arasında böyle adice bir görevi zevkle üstlenecek başka kimse yoktu. … Suriye’ye ve diğer Arap devletlerine karşı yapılan planlarda İsrail’e de belli bir rol verilmiştir.”
Gromıko bunun arkasından, Türkiye’nin Suriye’ye saldırı planının belli aşamalarında İsrail’in de saldırıya katılmasının öngörüldüğünü söylüyor. “Bunlarda Türkiye’nin NATO’ya girmesinden beri silah ve askeri teçhizat şeklinde Amerikan sözümona yardımı alması da açıkça rol oynadı.
Diğer NATO üyesi ülkeler bir tarafa konulsa bile Türkiye sadece ABD’den 1300 savaş uçağı, 1400 tank, 3500 top ile başka silah ve mühimmat aldı. Türkiye’nin ABD’den aldığı silah ve mühimmatın toplam tutarı 2 milyar dolar civarında. Türkiye, bu ‘yardım’ın bedelini de ödemedi. …
Sovyet hükümeti, Suriye çevresinde oluşan duruma kendisini sokmasının tehlikelerine dair Türkiye’nin dikkatini çekti. … Sovyetler Birliğinin Türkiye’ye yönelik bu türden açıklama ve uyarılarının tehdit olduğunu söyleyebilirler ve söylüyorlar da. Hayır, bunlar tehdit değil …
… Türkiye’ye yapılmış uyarılardır, evet uyarılardır. Eğer Sovyet hükümeti Türk hükümetinin dikkatini, böyle bir savaş meydana geldiğinde Suriye’ye karşı askeri bir maceranın Türkiye’yi sürükleyebileceği büyük belalara çekmeyi zorunlu sayıyorsa, bu, …
… Sovyetler Birliğinin Yakındoğu’da ve bütün dünyada barışı koruma sorumluluğunun bilincinde olmasından ötürüdür. SSCB hükümeti birçok defa, akıl ve soğukkanlılığının yerini maceracılık aldığı takdirde bir kenarda durmayacağını birçok defa beyan etti.
Bu tutum, sadece Sovyet devletinin barışı desteklemeye ve güçlendirmeye yönelik dış siyasetinin ilkelerinden kaynaklanmakla kalmıyor, Sovyetler Birliğinin güvenlik kaygıları da bunu gerektiriyor; ne var ki batıda bu tutum küçümseniyor veya küçümsüyormuş gibi yapıyorlar.”
Böylece Sovyetler Birliği, Suriye’ye yönelik herhangi bir saldırıya, bu saldırı nereden gelirse gelsin, doğrudan müdahale edeceğini açıkça beyan etmiş oluyordu ve bu tutum, doğal ki, öncelikle Türkiye’yi ilgilendiriyordu. Gromıko, sert diplomatik ifadelerin geri planında …
… “Amerikan çıkarları için bizimle savaşmayı göze alabilecek misiniz?” diyordu. “Sovyet hükümeti, Suriye hükümetinin, BM üyesi bu devletin etrafından meydana gelen gelişmelerin Suriye’nin güvenliği için … ortaya koyduğu çok yüksek tehdidi ortadan kaldırmak için …
… derhal tedbir alınması gerektiği yönündeki görüşüne tamamen katılıyor. … ABD Dışişleri Bakanlığının Yakındoğu’daki durumla ilgili 10 Ekim tarihli açıklamasında … ABD’nin NATO anlaşmasından kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getireceğinin altı çiziliyor.
ABD böylelikle, doğrudan ve açıkça, Suriye’ye karşı askeri eylemlerinde (Suriye de dâhil hiç kimsenin tehdit etmediği) Türkiye’ye yardım sözü veriyor. NATO üyesi Türkiye, Suriye’ye karşı saldırıya hazırlanıyor; …
… ABD ise açıktan açığa, NATO üyelerinin bu saldırgan hareketlerde Türkiye’ye yardım yükümlülüğü olduğunu beyan ediyor. Bu durum, Türkiye’nin Suriye’ye saldırıda ABD tarafından fişeklenmekte olduğunun doğrudan delili değil midir? …
Şunu da belirtmek gerek ki, Suriye’nin bağımsızlığına desteklerini ve bu ülkeye karşı saldırı gerçekleştirilirse yardımda bulunma zorunluluğunu ifade etmişlerdir. Suriye’nin yanında başka ülkelerin, özellikle de Sovyetler Birliğinin barışsever halkları bulunmaktadır.
Tarafımızdan, 16 Ekim’de Genel Kurul başkanına herkesin bildiği bir mektup sunulmuştur. Bu önerinin özünü şu teşkil etmektedir: eğer Turkiye, Suriye sınırlarını ihlal eder ve Suriye’ye saldırırsa BM üyesi devletler derhal Suriye’ye saldırıyı püskürtmesi için …
… gerekli silah yardımında bulunmalıdır. Sovyet hükümeti kendi açısından, Sovyetler Birliğinin saldırıyı bastırmak ve barışı ihlal edenleri cezalandırmak için silahlı kuvvetlerini devreye sokmaya hazır olduğunu açıklar.”
Gromıko’nun arkasından tekrar kürsüye çıkan Türkiye’nin BM daimi temsilcisi Seyfullah Esin ise, “toplantının başında Suriye’nin gündeme getirdiği meselenin tartışılmasını engellemeye çalışmasına rağmen” bu defa …
… Pravda yazarının deyişiyle “karışık ve başı sonu belirsiz bir konuşmayla Suriye’ye karşı saldırganlık hazırlıklarına dair olguları reddetti.” Türkiye ve ABD’nin, Suriye’nin başvurusunun BM Genel Kurulunda tartışılmasını engellemeye çalışmalarına rağmen, …
… Genel Kurulda yapılan oylamayla tartışma açılması kabul edildi. Aleyhte oy veren üyeler, her zamanki gibi standarttı: ABD, Britanya, Fransa ve “stratejik müttefik” kaleminde de başta Türkiye.
25.X.1957, Pravda: “Türkiye, tehlikeli bir yolda.” Makalenin, Sovyetler Birliğinin emperyalist saldırganlığa karşı Suriye’yi desteklemekte kararlı olduğunu Türkiye hükümetine göstermek için özellikle kaleme alındığı ve yayınlandığı anlaşılıyor.
Pravda, Türkiye’de iktidar ve muhalefet partileri arasında bir fark olmadığı kanısında. Bunu da adının anılmasını istemeyen muhalefetten bir siyasetçinin sözleriyle destekliyor. ABD’nin Türkiye’deki pozisyonunu gayet sarih ifadelerle niteliyor:
“Amerikan elçisi Warren Ankara’da bir sömürge valisi gibi davranıyor. Binlerce Amerikalı ‘danışman’ Türk ordusunu kontrol ediyor, bakanlıklarda oturuyor ve Türk parlamentosu ve siyasi partilerinin kulislerinde faaliyet gösteriyor.”
ABD’nin eski Hindistan büyükelçisi Loy Henderson, özel yetkili elçi sıfatıyla Suriye saldırısı hazırlıkları için Türkiye’ye geliyor ve görüşmeler yapıyor. “Henderson Ankara ve İstanbul’da Suriye’ye silahlı saldırının ayrıntılarını görüştü.
İstanbul’da Amerikalılara ait Hilton otelinde Suriyeli göçmenler, halkına ihanet edenler toplandı. Burada yeni bir ‘Suriye hükümeti’ pişirildi. Amerikan haber ajanslarının haberlerini tekrar eden Türk gazeteleri, “Suriye’ye silah sevkiyatı’ diye çığrışıyor ve ...
... güney komşularına karşı ‘kararlı tedbirler’ istiyorlardı. İstanbul’un ve Ankara’nın gazeteci çevrelerinde ‘Suriye tehdidi’nin bir mit olduğu gizlenmiyordu, ama gerekli bir mitti bu. Mitolojik bir ‘Suriye tehdidi’ örtüsü altında ve parlamento seçimleri etrafında ...
... suni olarak şişirilmiş gürültüsü içinde Türk tankları Suriye sınırına yürüdü. Bu anda Türkiye’yi ölümcül bir adım atmaması yönünde uyaran Moskova’nın sesi yükseldi. Türk basını, …Bulganin’in Menderes’e mektubunu ve mesajın muhtevasını gizlediler. …
Yeni bir hızla Sovyet karşıtı karalama kampanyası başladı. Bu beceriksiz icat, Amerikan ve diğer batılı basın tarafından desteklendi. Ancak iş aceleye gelmiş ve herkesin hafızasızın zayıf olmadığını unutmuşlardı.
Mart 1955’te Suriye’nin elçisi, o zamanki Dışişleri Bakanı Köprülü’ye, Türk hükümetinin dikkatini Suriye karşıtı eylemlere çeken bir nota vermiş, Köprülü de notayı almıştı. Ertesi gün ise Menderes Suriye elçisini yanına çağırıp notayı ona geri attı ve konuşmayı da reddetti. ...
Soru şu: Türkiye’nin yönetici çevreleri, kimin adına ateşle oynuyorlar? ... Mesele şu ki, Türk liderler Kemal Atatürk tarafından dile getirilen dış siyaset ilkelerini terk ettikten sonra Türkiye’yi Amerikan emperyalizminin saçtığı ağa attılar.
Keza, mesele şu ki, Ankara’da, Arap ülkeleri üzerinde Türk kontrolü tesis etmek, Osmanlı İmparatorluğunu, yani Yakın ve Ortadoğu’nun bu halklar hapishanesini restore etmek gibi saçma bir fikre kendilerini kaptırmış insanlar var. ... Türk halkı savaş istemiyor.
Ama Türkiye’nin yönetici çevreleri Türk halkının arkasından dolaplar çevirerek Türkiye’yi ... bir maceraya sürüklüyorlar. ... Ateşle oynamak, Türkiye için son derece tehlikelidir. Bu oyunu sürdüren çevreler tarafından bu ne kadar çabuk anlaşılırsa o kadar iyi olur.”
@threadreaderapp unroll
