Thread by @emrahgoker

Şu yazı da faydalı, #koronavirüs için maske kullanımı ile ilgili yanlış bilinenleri bir epidemiyolog anlatmış. Kısa silsile yapayım.

Ameliyat, N95, respiratör maskeleri, yakınızda yayılıyorsa bu tür maskelerin size bir faydası yok diyor özetle. Açayım:

forbes.com/sites/tarahael…

Sağlıklı insanı maskenin koruduğuna dair kanıt yok, hatta yüzüne sürekli değen bir şey olduğu için, riski artırabilir. En çok alınan türden maskeler, hastanın ağzından damlacık yayılmasını önleme amaçlı. #Koronavirüs havadan geçmiyor, damlacıklardan geçiyor.

Yani "respiratör" (profesyonel tıp personelinin kullandığı) olmayan maskeyi, hasta isen ve evden çıkmak istiyorsan kullanırsın. Evde COVID'li hastan varsa da, kullanman mantıklı.

Bulaşması demişken: Uzman diyor ki, vakalardan bilindiği kadarıyla, hapşurma/öksürme olmadan salt hastanın nefes vermesiyle taşındığına dair bilimsel veri henüz yok. Grip için virüsün basit nefes vermeyle taşınabildiğine dair çalışma var. COVID için daha yok. Hep damlacık.

Maskeye dönelim: N95 tıbbi respiratör, sağlıklı insanı da havadaki parçacıklardan korur tamam. Ama doğru kullanmak eğitim gerektirir. Yanlış kullanıyor ve çöpe düzgün atmıyorsan, enfeksiyon riski yine. Ellerini yıkamadan maskene dokundun, bir anlamı kalmıyor.

Daha beter risk var: Eğitimli sağlık personelinin en ciddi ihtiyacı olan N95 türü maskelere halkın hücumu stok krizi yaratıyor. ABD'de Surgeon General uyarmış, "almayın bize kalmıyor" diye. Respiratörleri personele bırakın. İyi de ne yapacağız?

Bariz olan zaten hep söyleniyor, hep söylemeye devam etmek lazım, hijyenin arkasındaki mantık da anlaşılsın COVID vb. enfeksiyonlarda: #koronavirüs "zarflı" bir yaratık, indirgersek, yağ balonu içinde yaşıyor. Elini sabunla yıkayınca yağ çözülüyor ve bu şerefsiz ölüyor.

Elinden içeri de girmiyor virüs ama yıkanmamış elini ağzına, burnuna değdirdiğinde virüslü damlacıklar içeri sızabilir. Sürekli pis şeyleri elliyoruz gündelikte. Telefon, para, kapı kolu tutuyoruz. Alkollü losyon veya sabunla temizlemeden elini yüzüne yaklaştırmamak gerek.

Burası zor işte, elinin nerede durduğu çoğu kez refleks, huy meselesi, ağzıma mı dayadım burnumu mu elledim sürekli düşündüğümüz bir şey değil. Eğer ülkede hızla yayılırsa davranış değiştirmemiz gerekiyor.

Virüs henüz resmi olarak pandemike dönüşmüş değil ama oraya hızla ilerliyor durum. Geriletilme ihtimali var umarım olur. Şimdilik soru "Türkiye'de yayılacak mı" değil, "ne zaman, ne kadar hızlı yayılacak".

Rezil bir medya, güvenemediğimiz bir hükümet ve halk sağlığını koruma altyapısı tamamen çökmüş bir komşu coğrafyada savaş olmasa daha az endişe edeceğiz elbette. Yine de, sizi koruyacak maske değil, temizlik olacak.