Thread by @LTmilad

1/ بررسی عملیات رمضان، طعم تلخ اولین شکست!
#رشتو
مطلبی که در ادامه میخوانید بخش اول بررسی و تحلیل عملیات رمضان است. در این بخش مروری کوتاه بر عملیات رمضان انجام شده و در آینده تحلیل و بررسی دلایل شکست عملیات نوشته میشود. این رشتو مقدمه است بر تمام مشکلات #عملیات_رمضان

2/ایران با انجام 4 عملیات موفق در جبهه جنوب دست برتری را گرفته و از اوایل خرداد ماه 1361 خط تماس نیروهاي ایران و عراق در حوالی خط مرز قرار گرفته بود. در مطالب گذشته در مورد بحث های عبور از مرز نوشته ام و این مبحث عبور میکنم.

3/ عملیات رمضان با عنوان طرح عملیاتی کربلا 4 بر این اساس مورد طراحی قرار گرفت که با حضور قواي نظامی ایران در پشت رودخانه اروند و تسلط بر معابر وصولی به بصره، عملا از نظر سیاسی،نظامی موقعیت مناسبی براي جمهوري اسلامی فراهم آید

4/ بطوري که عراق ناگزیر از دادن امتیازات قابل توجهی به ایران براي پایان یافتن جنگ باشد.
این طرح در قرارگاه کربلا به منظور اجرای عملیات در شرق بصره را با هدف تامین بصره به عنوان یک هدف سرنوشت ساز و تعیین کننده طرح ریزی شد.

5/ منطقه عملیات در زمین به شکل یک مثلث به وسعت 1600 کیلومترمربع که از شمال به منطقه کوشک طلائیه به طول 50 کیلومتر از غرب به رودخانه اروند در حد فاصل القرنه تا شلمچه به طول 80 کیلومتر و از شرق به خط مرزی شمالی جنوبی کوشک تا شلمچه به طول 60 کیلومتر قرار گرفته بود.

6/ زمین این منطقه کاملا هموار و عاری از پستی بلندی است. در آن زمان بر روی اروند 4 پل وجود داشت،2پل در منطقه نشوه و 2 پل در منطقه تنومه، در جنوب غربی شهر صنعتی و بندری بصره قرار داشت که اهمیت سیاسی و نظامی بالایی را برای عراق داشت.

7/ در حدفاصل بین عملیات بیت المقدس و رمضان عراق فرصت مناسبی را برای ترمیم خط پدافندی خود پیدا کرد بود. عراق از مدتها قبل دست به احداث کانال ماهی زده بود اما برای اینکه پدافند زمین را به آمادگی کامل برساند

8/ این فرصت دست به احداث خاکریزهای مثلثی، میادین مین، سیم خاردار متصل به برق را برای ایجاد یک زمین پدافندی مستحکم زد.
نیروهای ایرانی مانند عملیات های قبلی بصورت مشترک از ارتش و سپاه تحت فرماندهی قرارگاه مشترک کربلا قرار داشتند

9/ ارتش عراق قبل از آغاز عملیات رمضان، سپاه 3 ارتش عراق با لشکرهاي 5مکانیزه، 3 و 6 زرهی، 11 و 15 پیاده و تعدادي تیپ مستقل زرهی، پیاده و مکانیزه با عناصري از لشکر هاي دیگر در منطقه شرق بصره گسترش داشتند

10 خطوط مقدم پدافندي عراق، بوسیله گردان هاي پیاده که زیر امر لشکرهاي زرهی و مکانیزه قرار داشتند اشغال شده بود و اغلب گردان هاي زرهی و مکانیزه این لشکرها در خط دوم و سوم پدافندي مستقر بودند.

11/ عملیات رمضان از چهار محور و با چهار قرارگاه عملیاتی به منظور انهدام نیروهاي سپاه سوم عراق و تامین خط رودخانه اروند(شط العرب)در منطقه طراحی شد. از آنجا که در منطقه شرق اروند(شط العرب) عقبه عراق فقط متکی به چهار پل در نشوه و تنومه بود

12/ پیش بینی می شد که در صورت سرعت عمل و رعایت غافلگیري همراه با پیشروي مناسب، نیروهاي زیادي از عراق به اسارت در آیند.
مرحله یکم:
قرارگاه کربلا با قرارگاه قدس در شمال، قرارگاه فجر و فتح در مرکز منطقه تک نموده نیروهاي دشمن را منهدم و خط سرخ را تامین می نمایند.

13/ مرحله دوم:
قرارگاه هاي قدس، فجر و فتح در امتداد خط سرخ مواضع خود را تثبیت کرده و قرارگاه نصر در منطقه تک نموده نیروهاي دشمن را منهدم و خط آبی را تامین می نماید.

14/ مرحله سوم:
قرارگاه هاي فجر و قدس تک را به سمت غرب و جنوب غربی ادامه داده و پس از وصول به کرانه شرقی اوند(شط العرب)در منطقه پدافند می نمایند. قرارگاه فتح از شمال غربی به جنوب شرقی و قرارگاه نصر از جنوب شرقی به شمال غربی تک را ادامه داده

15/و دشمن را در منطقه منهدم و سواحل شرقی اروند(شط العرب) را تامین و پس از الحاق در خط سبز در منطقه محوله در کنار اروند(شط العرب)، پدافند می نمایند.

16/ در ساعت 2130 روز 22 تیرماه 1361 با ابلاغ پیام بسم الله القاصم الجبارین یا صاحب الزمان ادرکنی به قرارگاه هاي عمل کننده عملیات رمضان اغاز شده و 5 مرحله به طول می انجامد.

17/ در مرحله اول عملیات به ترتیب از شمال به جنوب، قرارگاه هاي قدس، فجر و فتح از 3 محور با عراق درگیر شدند. قرارگاه هاي قدس و فجر به علت رسیدن به موانع،سنگرهای مثلثی و میادین مین، نتوانستند با سرعت عمل به اهداف تعیین شده دست پیدا کنند

18/ با نزدیک شدن روشنایی صبح، از ادامه پیشروي باز مانده و متوقف شدند.
در محور جنوبی در جنوب پاسگاه زید، قرارگاه فتح باسرعت عمل مناسب و موفق شد از مواضع عراق را عبور کند کند و به عمق 30 کیلومتري مواضع عراق پیشروی نموده

19/ نموده و خود را به نهر کتیبان در شرق اروند(شط العرب) و شمال کانال ماهیگیري برساند.
قرارگاه فتح توانست خود را به قرارگاه فرماندهی لشکر 9زرهی عراق رسانده آن را منهدم کند.

20/ با خالی ماندن جناح راست قرارگاه فتح زمانی که هوا روشن شد، عراق با یک لشکر در شکاف موجود بین قرارگاه هاي فتح 1 و فتح 3 اقدام به پاتک کرد و ضمن عقب زدن فتح 1، نیروهاي فتح 3 را از دو جناح تحت فشار قرار داد داد و توانست با انهدام دو گردان از فتح 3، این قرارگاه را نیز به عقب براند

21/ و در شب اولین روز نبرد، یگان هاي قرارگاه فتح تقریباً به مواضع اولیه خود برگشتند.
مرحله دوم عملیات از محور جنوب پاسگاه زید در ساعت 1230 در 25 تیرماه آغاز شد. . در این مرحله محوریت اصلی به عهده قرارگاه نصر بود

22/زیرا 3تیپ از عناصر قرارگاه فتح شامل تیپ هاي3و1لشکر92زرهی تیپ8نجف سپاه که در عملیات روز23تیرماه خسارت سنگینی را متحمل شده بودند به عقب رفته تا تجدید سازمان کنند. یگان هاي قرارگاه فتح شامل تیپ2زرهی لشکر92و تیپ هاي پیاده کربلا،قم و امام حسین سپاه زیر امر قرارگاه نصر قرار گرفتند.

23/ عملیات در مرحله دوم علی با وجود اینکه نیروهای ایرانی موفق به ایجاد رخنه اي به عمق 8 کیلومتر در خطوط دفاعی عراق شده بودند در ساعت 0730 در 26 تیرماه بدون دسترسی به اهداف تعیین شده مرحله دوم عملیات و یکان هاي ایران به حوالی پاسگاه زید عقب نشینی کردند.

24/ در مرحله سوم عملیات با ارسال عکس هوایی از منطقه عملیاتی و گزارش ها مشخص شد که عراق نیروهاي زرهی خود را با تجمعی بسیار وسیع آرایش داده و احتمالاً قصد اجرای یک پاتک سنگین را دارد.

25/ بر این اساس مرحله سوم عملیات بیشتر به منظور انهدام تجهیزات زرهی عراق تصمیم بر این شد که از شرکت نیروهاي زرهی ممانعت به عمل آید.
به این ترتیب عملیات از همان محور جنوب پاسگاه زید با همان نیروها در 30 تیر آغاز شد.

26/ در همان ساعات اولیه نیروهای ایرانی توانستند خطوط عراق را شکسته و تلفات قابل توجهی به واحدهای عراقی وارد کنند. اما با در اثر فشار یگان هاي عراق و نداشتن داشتن تضمین خاکریز از شرق و غرب به مواضع اولیه برگشتند.

27/ مرحله چهارم این عملیات در 30 مرداد با محوریت قرارگاه نصر با 3 تیپ تقویت شده ارتش و سپاه برای باز کردن یک معبر آغاز شد، اما به دلیل هوشیاري عراق و موانع و استحکامات قابل توجه که در آن منطقه قرار داشت تلاش ها به بن بست رسید.

28/ در مرحله پنجم تلاش معطوف به محور شمالی پاسگاه زید در حد فاصل دژ مرزي عراق و خاکریز مثلثی عراق شد و طی این مرحله 9 تیپ تقویت شده ارتش و سپاه شرکت کردند .آغاز درگیري، همه چیز طبق روال پیش رفت و در نتیجه نیروهاي ایران توانستند عملیات پاکسازي و الحاق را انجام داده

29/ وخاکریزهاي مناسب در جناح شمالی احداث نمایند ولی از آنجایی که دقت کافی در احداث آن نشده بود عراق توانست در آن رخنه نموده و 5 کیلومتر پیشروي کند.
در این فاصله نیروهاي ایرانی توانستند نزدیک به 48 ساعت در مواضع به دست آمده مستقر شوند و امکانات پشتیبانی و خدماتی به جلو منتقل شود.

30/ عراق نیز که در مراحل گذشته ضرباتی اساسی متحمل شده بود عملاً تحرکی از خود نشان اما در نهایت با بررسی های صورت گرفته قرارگاه کربلا صلاح دید که نیروهای مستقر انجام به عقب نشینی کنند و در نهایت با توجه به کاهش قابل توجه نیروها از نظر کمی و کیفی دستور خاتمه عملیات داده میشود.