आचार्य अत्रे ---- (13 ऑगस्ट)
बंधू-भगिनींनो आज माझा जन्मदिवस आहे. दोन दिवसांनी १५ ऑगस्ट आहे. या वर्षी जानेवारीपासून सर्व जगाचे गणित बिघडून गेले आहे. गेल्या दहा हजार वर्षात झाला नाही अशा व्हायरसने मानव जातीला विळखा घातला आहे. भारतात तर त्याची 1)
एवढी दहशत पसरली आहे की तो महारोग्यापेक्षा जास्त भयंकर रोग झाला आहे. कोणी नुसता खोकला किंवा शिंकला तरी लोक त्याच्याकडे संशयाने पहात आहेत.(हशा) यामुळे तोंड धुताना खाकरणेसुद्धा निषिद्ध झाले आहे.(हशा) या अगोदर भारताने व सार्या जगाने अनेक व्हायरस बघितले आणि पचविले आहेत 2)
.(टाळ्या) पण या व्हायरस बुवांचा थाट वेगळाच आहे.
जगात सगळीकडे संगीताचे, विश्वसुंदरी स्पर्धेचे, उदघाटनाचे, आणि टिमकी वाजवणाऱ्यांचे सोहळे रद्द झाले. पण यामुळे भाषण ठोकणाऱ्यांचे खूपच हाल झाले. त्यामुळे आपल्या वाचाळ नेत्यांनी घरीच राहून भाषणांचे धडे गिरवून घरच्यांचे डोके
3)
उठविले आहे असे ऐकतो.(हशा) कोरोनाच्या रोगराईने जनता भ्याली आहे. तिचे लक्ष ठिकाणावर नाही. आणि त्यातच पक्क्या राजकारण्यांनी त्यांचे मनसुबे पुरे केले. लोकांना त्यांच्या पोटापाण्याचा प्रश्न पडला आहे. कुटुंबाचा खर्च कसा भागवायचा याचा प्रश्न आवासून उभा आहे आणि तशातच
4)
स्वार्थी राजकारण्यांना मंदिर बांधायचे सुचले आहे. म्हणजे "कोणाला कशाचं तर बोडकीला केसांचं"( हशा व टाळ्या) जनतेला विश्वासात घेणे दूर राहिले असून धर्माच्या नावावर पोळी भाजणे चालू आहे. अशा नाठाळांच्या माथी सोटाच हाणला पाहिजे.(प्रचंड टाळ्या)
गेल्या सहा महिन्यात जे सेवानिवृत्त
5)
झाले त्यांची तर मोठी परवड झाली आहे. ना निरोप समारंभ झाला, ना सेवानिवृत्तीची रक्कम प्राप्त झाली आहे. या काळात ना वारकरी दिंड्या दिसल्या ना दहीहंड्या फुटल्या.त्यातच वाढीव विजबिलांचा शॉक बसला आहे. त्यामुळे सगळेच जीवन कसे बेचव व नीरस वाटते आहे. या रोगराईमुळे सर्वजण नाका
6)
तोंडाला मास्क बांधून फिरत आहेत. त्यात देणेकऱ्यांचे चांगलेच फावले आहे. कारण तेच उजळमाथ्याने मास्क लावून फिरत आहेत.( हशा) ठग देखील खुशाल तोंडावर रुमाल बांधून दिवसाढवळ्या चोरी करू लागले आहेत. रशियाने म्हणे यावर लस शोधून काढली आहे. पण ती रशियन पुतीन यांची लस आहे. पुतना
7)
मावशी सारखी तिची हालत झाली नाही म्हणजे मिळवली.(हशा)
मुंबईच्या नाड्या असलेली लोकल निष्क्रिय झाली आहे आणि झोडपणारा पाऊस पुन्हा सक्रिय झाला आहे, असे चित्र यंदा दिसत आहे. तरीही मराठी बाणा असलेला माणूस चोहोबाजूंनी येत असलेली संकटे झेलून ताठ मानेने उभा आहे याचा मला निश्चितच
8)
अभिमान वाटतो कारण मी महाराष्ट्रीयन आहे याचा मला गर्व आहे.(टाळ्या) कऱ्हेचे पाणी प्यायलेला मी सासवडकर आहे. या देशाच्या स्वातंत्र्यसाठी कोणी त्याग केला असेल तर तो महाराष्ट्राने केला आहे.(टाळ्या) जेव्हा जेव्हा परकीय इंग्रजांनी, पोर्तुगीजांनी, मोगलांनी आक्रमण केले तेव्हा
9)
त्यांच्यापुढे छातीचा कोट करुन मराठी माणूस उभा राहिलेला आहे.(प्रचंड टाळ्या) गनिमीकावा करणारे अनेक धुरंधर या महाराष्ट्रात आहेत. त्यामुळे दिल्लीकरांना मराठी माणसाचे नेहमी टेन्शन वाटते. कारण मन की बात मधली विझलेली वात केवळ मराठी माणूसच ओळखू शकतो. सर्वांगसुंदर भारत घडविण्यात
10)
मराठी माणसांचे योगदान इतर राज्यांपेक्षा जास्तच आहे.(प्रचंड टाळ्या)
आपल्या महाराष्ट्रात अनेक दिग्गज होऊन गेले. त्यातील काही प्रमुख नावे आजही भारताच्या कानाकोपऱ्यात तळपताना दिसून येतात. छत्रपती शिवाजी महाराज, महात्मा फुले-सावित्रीबाई फुले दाम्पत्य, राजश्री
11)
शाहू महाराज आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे कर्तृत्व एवढे महान आहे की सर्व भारत त्यांना ओळखतो.(प्रचंड टाळ्या) डॉ.बाबासाहेब आंबेडकरांनी नुसत्या महाराष्ट्राचा नाही तर सगळ्या भारताचा सर्वांगीण विचार केला.(टाळ्या) त्यांच्या गुणवत्तेचे विविध पैलू पाहिले तर साऱ्या
12)
भारतातील कानाकोपऱ्यात त्यांचा प्रकाश पसरलेला दिसतो. महिलांचे सबलीकरणा पासून कामगारांच्या हितापर्यंत तसेच कोट्यवधी अस्पृश्य-मागासवर्गीयांच्या न्याय हक्कासाठी दिलेला लढा हा केवळ निधड्या छातीचा मराठी माणूसच करू शकतो.(प्रचंड टाळ्या) आणि त्याचा सर्वांना अभिमान वाटला पाहिजे.
13)
नवी दिल्लीत २९ जानेवारी १९५० रोजी महाराष्ट्र मंडळातर्फे त्यांचा सत्कार केला तेव्हा तेथे ते म्हणाले "मराठी माणूस हा राष्ट्रभक्तीत आणि कर्तव्यात कसूर करत नाही आणि इतर कुणापेक्षाही मागेही नाही. ज्ञान व त्यागामध्ये मराठी माणूस सर्व भारतात पुढे आहे".
14)
उद्याच्या स्वातंत्र्यदिनी आपण अगणित मराठी वीरांची कृतज्ञतापूर्वक आठवण केली पाहिजे. राजकीय स्वातंत्र्याबरोबर आर्थिक आणि सामाजिक समता देशात प्रस्थापित झाली तरच कोट्यवधी जनता सुखी होईल. (टाळ्या) हे आजच्या पुढाऱ्यांच्या टाळक्यात शिरले पाहिजे.(हशा) एकेकाळी ९ ऑगस्टने
15)
पेटविलेला अंगार पुन्हा चेतविला पाहिजे. म्हणूनच थाळ्या वाजवू नका तर कुशल कामांचा बिगुल फुका. सर्व अपप्रवृत्ती यात भस्मसात झाल्या पाहिजेत. तसेच कोरोनाला न घाबरता पुन्हा कार्यक्षम झाले पाहिजे, कारण जो थांबला तो संपला हे लक्षात असुद्या.
16)
जीवनचक्र हे गतिमान असेल तरच या पृथ्वीवर नंदनवन बहरेल.(SS) 17)
(आचार्य अत्रे यांनी एक न केलेले पण असते तर त्यांनी केले असते ते भाषण )
डॉ . अल्बर्ट एलिस .
अमेरिकेतील नामांकित मानसोपचारतज्ञ . यांना मानसशास्त्रज्ञ सुद्धा म्हणता येईल . विवेकनिष्ठ मानसोपचार पद्धती (rational emotive behaviour thearapy ) हा त्यांचा मनाच्या जगातील सर्वात महत्वाचा शोध . अनेकांना मानसिक स्थैर्य मिळवून देणाऱ्या या पद्धतीचा शोध 1)
खरंतर त्यांनी स्वतःला स्थिरता मिळवून देण्यासाठी लावला होता . या शोधाची सुरुवात त्यांनी लहानपणीच केली होती . भावनेच्या आहारी न जाता , तर्कसंगत बुद्धी वापरून केलेला विचार मनाला स्थिर करतो हा त्यांचा अनुभव त्यांनी जगाला पटवून दिला . त्यासाठी अनेक उदाहरणे आणि दाखले दिले .
2)
आणि आयुष्याच्या उत्तरार्धात त्यांच्या कार्याची दखल घेणे सर्व जगाला भाग पडले . त्यांनी मांडलेले काही सिद्धांत सोप्या भाषेत पुढीलप्रमाणे आहेत .
१) माणसाच्या आयुष्यात घडणाऱ्या घटनांवर त्याच्या प्रतिक्रिया आणि कृती अवलंबून नसतात , तर त्या घटनांकडे तो कोणत्या दृष्टीकोनातून बघतो
3)
नुकतीच नाणेघाटला जाऊन आले होते.त्यासंदर्भात #मर्यादित वाचन केलं होतं.त्यातून हे कळालं की, हा नाणेघाट म्हणजे घाटांचा राजा.हा इसवीसनपूर्व काळात बांधला गेलाय.हे वाचूनच रोमांच उभे राहिले. काय ते कसब? अभियांत्रिकीमधला चमत्कारच.
सातवाहन सम्राज्ञी गौतमीपुत्र 1)
सातकर्णीची पत्नी नागणिका हिचा नाणेघाटातल्या लेणीतला तो प्रख्यात शिलालेख. पहिल्यांदा गेले तेव्हा वेड्यासारखी धावत गेले होते त्या भित्तीकडे. त्या पाषाणातल्या अक्षराईत हरवून गेले होते.मला न समजणाऱ्या ब्राम्ही भाषेतली ती अक्षरं पण विलक्षण प्रेमानं,कदाचित इतिहासाच्या फारसं न 2)
जपता आलेल्या वेडामूळे माझे हात त्या अक्षरांवरनं फिरत होते.नागणिका इथेच असेल का? माझ्या आसपास?माझी ही ओढ बघत असेल का?तिला छान वाटत असेल का आपला शिलालेख असा चिरंजीवी झालेला पाहून? तिचा चुडाभरला अमानवी हात माझ्यासोबतच तीही त्या अक्षरांवरनं फिरवत असेल का? धुक्यासारख्या तरल
3)
इथल्याच (पनवेल स्टॅंडजवळ) एका छोटेखानी हाॅटेलवाल्याने बाबासाहेबांना पाणी नाकारले त्यावेळी अस्वस्थ झालेले, गरीब मजूर असलेले सोनबा येलवे बाबासाहेबांसाठी पाणी आणायला गेले.
पाणी आणले, तोपर्यंत बाबासाहेब पुढील प्रवासाला निघूनही गेले होते. 1)
बाबासाहेब परत याच मार्गाने येतील तेव्हा त्यांना पाणी मिळायला हवे आणि ते मी देईन या इच्छाशक्तीने ते दरदिवशी पाणी घेऊन येत. परंतु बाबासाहेब परत त्या मार्गाने आले नाहीत.
...आणि वाट पाहून अखेर, इथेच सोनबा येलवेंचा मृत्यू झाला.
2)
त्यांच्या स्मृतिप्रीत्यर्थ पनवेल महानगरपालिकेने ही पाणपोई बांधली आहे. येणार्या-जाणार्यांना पाणी मिळावे या उदात्त हेतूने.
उशीरा का होईना, बाबासाहेबांच्या प्रेमाखातर त्याग करणारी व्यक्तिमत्त्वं उजेडात येत आहेत.
3)
मनुस्मृती दहन केल्यानंतर तत्कालीन काही ब्राह्मण्यग्रस्त वृत्तपत्रांनी टीकात्मक लेखन केले. त्यावर बाबासाहेबांनी बहिष्कृत भारत पत्रातून त्यांचा समाचार घेतला. वाचा !
- आनंद गायकवाड
आमच्या मित्रांचा दुसरा असा एक आक्षेप आहे की मनुस्मृती ही जुन्या काळी अंमलांत असलेल्या 1)
नियमांची एक जंत्री आहे. त्या जंत्रीतील नियम आज कोणास लागू नाहीत. मग असले जुने बाड जाळण्यात काय अर्थ आहे ? मनुस्मृती हे एक जुने बाड आहे असे आमच्या मित्राप्रमाणे आम्हासही म्हणता आले असते तर आम्हास मोठाच आनंद झाला असता. परंतु दुर्दैवाने आम्हांस तसे म्हणता येत नाही. आणि आमची
2)
खात्री आहे की, भावी स्वराज्याचा चंद्रोदय केव्हा होतो हे पाहण्याकरिता, आमच्या मित्रांचे डोळे आकाशाकडे लागले नसते तर आपल्या पायाखाली काय जळते आहे हे त्यांना निरखून पाहताच आले असते. मनुस्मृती हे एक जुने बाड आहे, ते राहिले तरी काही हरकत नाही असा युक्तिवाद करण्याऱ्या गृहस्थांना
3)
जमालगढी सध्याच्या पाकिस्तानातील खबैर पक्ख्तुन्ख्वामधील मरदानच्या कटलांग मरदान मिर्गापासून १३ किमी अंतरावर हे शहर आहे. जमालगढी येथे प्राचीन स्तूप व विहारांचे अवशेष सापडले आहेत.
जमालगढी येथील स्तूप व विहार १/५ शतकातील भरभराटीचे बौद्ध ठिकाण होते. 1)
जमालगढीचे स्थानीय नाव "जमालगढी कंदारत" किंवा "काफिरो कोटे" असे आहे. जमालगढीच्या भग्नावशेषांचा प्रथम शोध ब्रिटीश पुरात्ववेत्ता व गाढे अभ्यासक अलेक्झांडर कॅनिंगहॅम यांनी इसवी सन १८४८ मध्ये लावला.
कर्नल ल्युम्स्डेन यांनी जमालगढी येथे उत्खनन केले होते पण तेव्हा तेथे विशेष 2)
काही सापडले नाही. नंतर इसवी सन १८७१ मध्ये लेफ्टनंट क्राॅमटन यांनी पुन्हा येथे उत्खनन केले व अनेक बौद्धशिल्पे सापडली आहेत.
चित्र क्रमांक एक जमालगढी, मरदान, पाकिस्तान बौद्ध नगरीचे भग्नावशेष.
चित्र क्रमांक दोन १/३ शतकातील राणी महामायेचे स्वप्न शिल्प जमालगढी, मरदान,
3)
आम के पेड़ के नीचे ब्राह्मण तुलसीदास रामचरित्रमानस लिख रहे थे. अचानक पेड़ से आम तुलसीदास के सर पर गिरा. तुलसीदास बहुत खुश हुआ, उसने आम को ईश्वर का दिया हुआ उपहार समझकर खा लिया !
मुग़ल राज में गाय कट रही थी, मुग़ल समोसे में गाय का मांस भर भर कर खा रहे थे. 1)
लेकिन तुलसीदास को कोई आपत्ति नही थी, वह मग्न होकर आनंदित होकर, लगा लिखने "ढोल गंवार पशु नारी सकल ताड़ना के अधिकारी" !
किसान का बेटा इसाक न्यूटन सेब के पेड़ के नीचे विज्ञान की पढ़ाई कर रहा था. अचानक से एक सेब न्यूटन के सर पर गिर गया. न्यूटन ने सेब उठाया उसे ध्यान से
2)
देखने लगे मानो कभी सेब देखा ही नही. लेकिन न्यूटन सेब नही देख रहे थे वह सोच रहे आखिर सेब नीचे क्यों गिरा ?
सेब ऊपर क्यों नही गया... नीचे ही क्यों आया ?. ऊपर चांद है वह क्यों नही गिरता. धरती में जरूर कोई फ़ोर्स है. ताक़त है जो चीजों को अपनी ओर आकर्षित करती है !
3)