Het is goed dat het Wopke-Wiebes-fonds van 20 mrd in 5 jaar investeert in Nederland. Dit is 4 mrd = 0,5% bbp per jaar. Door de extreme lage rente lonen publieke investeringen meer. /1 #investeringsfonds
Of dit fonds groot of klein is ten opzichte van de eerdere plannen van 100 mrd, is niet te zeggen. Als die eerdere plannen gingen over 100 mrd in 25 jaar tijd dan is dat hetzelfde in relatieve omvang als 20 mrd in slechts 5 jaar tijd. /2
Die investeringen zijn vooral om structurele redenen wenselijk. Ook kan de economie een korte-termijnstimulans krijgen, maar vanwege covid-19 zijn multipliers nu vermoedelijk lager door contactbeperkingen, sectorsluitingen en voorzichtigheid van consumenten en producenten. /3
De investeringsplannen zijn werkelijk extreem wazig: welke investeringen zullen worden gedaan? Worden vooral publieke investeringen door de overheid gedaan? Of worden private investeringen met publiek geld gedaan? Of worden publiek-private constructies opgezet? /4
Een ernstige tekortkoming in de toekenningscriteria is dat projecten primair worden beoordeeld op hun bbp-effect en niet op de brede maatschappelijke welvaart. Rendabele investeringen met een immaterieel rendement, bijvoorbeeld minder CO2, worden dan niet gefinancierd. /5
De commissie van deskundigen kan geen bindende adviezen geven of projecten wel of niet doorgaan ook al zou een MKBA van het CPB uitwijzen dat projecten maatschappelijk rendabel zijn. De politiek kan daarom nog altijd onrendabele investeringen doen als ze dat zou wensen. /6
De kennis in universiteiten wordt niet (direct) benut bij de beoordeling van projecten. Onafhankelijke wetenschappers met relevante expertise op het gebied van bv. innovatie, onderwijs, milieu en arbeidsmarkt maken geen deel uit van de commissie van deskundigen. /7
Het investeringsfonds is een zeer bureaucratische polderconstructie. In de commissie van deskundigen zitten allerlei mensen uit het maatschappelijk middenveld. Daardoor bestaat het risico dat die commissie wordt beïnvloed door lobby’s, vooral die uit het bedrijfsleven. /8
