Thread by @ozankolbas

YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA’YA GİRİŞ SINAVLARI İLE DOKTORA YETERLİK ÜZERİNE

Şu sıralar en sık gelen sorular bu sınavlara yönelik. O nedenle kendi alanım (Divan Edebiyatı), tecrübelerim ve geçirdiğim sınavlar üzerinden genel tavsiyeler vermeyi uygun gördüm. İşbu selâsil bu bâbdadur.

+ İlk olarak YÜKSEK LİSANS GİRİŞ SINAVI’yla başlıyorum: Bu sınav benim için iki aşamalıydı. İlki yazılı sınav, diğeri ise mülakat. Yazılı sınavda eski yazılı bir gazel ve yanında biri bibliyografya bilgisini ölçmeye yönelik diğeri alanın temel bilgilerine dair bir soru çıkmıştı.+

+ Burada önemli olan gazeli eksiksiz yahut en fazla iki-üç kelime hatasıyla okuyabilmekti. Gazel Necati Beg’den gelmişti ve nesih hatla yazılmıştı. Burada tavsiyelerimin ilkini vereyim: Şiirlerin yazımında en çok kullanılan nesih ve talik hattı okumayı muhakkak geliştirin. +

+ Eski Türk Edebiyatı alanının olmazsa olmazlarından biri bu iki yazı türünü muhakkak bilmenizdir. Sınavda gelen bu gazel sorusuna bağlı 4 soru daha vardı. 1- Gazeli transkripsiyon alfabesiyle yazın. 2- Veznini bulup takti yapın. 3- Tüm gazeli nesre çevirin. +

+ 4- İşaretlenen beyiti şerh edin. Gazeli okuyamadığınız takdirde bütün bu sorular boşa gidiyor demektir ve diğer iki soruyu tam olarak cevaplasanız bile alacağınız puan toplamda 30 kadardır. Ve programa kabul edilmenizin imkanı yoktur. +

+ Sınavı geçtiğiniz takdirde hemen hemen bütün bilim dalı hocalarının hazır bulunduğu mülakata giriyorsunuz. Çağrıldığınızda geç kalmayın, kalırsanızda içeri girip Nev’î’den “Âdet budur âhirde gelür bezme ekâbir”i okumaya kalkmayın. +

+ Burada ne tür sorularla karşılaşacağınızı kestirmek oldukça güç. Benden bu sınavda da bu sefer matbu harflerle yazılmış Şeyhülislam Yahya’ya ait bir gazeli vezinle okumamı istemişlerdi. +

+ Bunu okuduktan sonra genelde hocalar çalışma alanlarına dair yahut verdikleri derslere yönelik sorular yöneltti. Burası biraz karambol. Ne sorulacağı kestirilemiyor. Ancak sınava hazırlanma sürecinde alanın genel bilgilerini, temel kavramlarını öğrenmek şart. +

+ Zaten bu süreç kendinizi alanda geliştirme konusunda oldukça önemli. Bu tür yoğun çalışma sürelerini bir daha bulmanız pek zor. Fırsat varken kendinizi geliştirmeye bakın derim. Yöneltilen sorunun cevabını bilmiyorsanız kesinlikle ve kesinlikle belki tutar diyerek sallamayın +

+ ve “Bilmiyorum” deyin. Sallamaktan daha fazla puan getirecektir. Yüksek Lisans’a girip giremeyeceğiniz bu sınavla belli oluyor. Ancak genel olarak beklenenin eski yazıyı okumanız ve bibliyografyaya hakim olmanız olduğunu söyleyeyim. +

+ DOKTORAYA GİRİŞ SINAVI’nın aşamaları da Yüksek Lisans’la aynı. İlk olarak yazılı sınav. Bu sınavda öndekinden farklı olarak bilgi sorusuyla karşılaşmadım. İşin bu boyutu mülakata saklanmıştı. Yazılıda eski harflerle iki metin vardı. +

+ Biri beş beyitlik oldukça kazık talik hatla yazışmış bir gazel, diğeri nesih hatla yazılmış nesir. Gazelin transkripsiyonu, vezni, nesre çevirisi ve işaretli beyitin şerhi isteniyordu. Yalnız dikkat!: +

+ Şerhi istenen beytin yazısında bir kelimede muhakkak bir zorluk, okumada bir problem, imlada bir çıkmaz vardır. O kelime müstensih tarafından karalama gibi yazılmıştır. Asıl istenen o zorlu kelimeyi bulmanızdır. Bulamazsanız şerh de edemezsiniz. +

+ Bu nedenle asıl olay o kelimede biter. Nesir parçasının da yine transkripsiyonu ve bugünkü Türkçeye çevrilmesi istenmişti. Bu parçada da yine yazının imlası konusunda okumakta güçlük çekilen kelimeler yer alıyordu. +

+ Yazılı sınavı geçtikten sonra sözlü mülakat Yüksek Lisans’ın hemen hemen aynısıydı. Ancak sorulan sorular daha bir problem çözmeye yönelik, alanın sorunlarına, ayrıntı denebilecek kavramlarına dairdi. Burda epey terletmişlerdi. +

Yüksek Lisans sınavına göre okunması istenen metinler ve mülakatta sorulan sorular çok daha zordu. O nedenle var olan bilginize güvenmeyin ve oturun deli gibi çalışın derim. Daha önce de söylediğim gibi bu süreçler kendinizi alanın temel konularında geliştirmeniz için bir fırsat.

+ İyi değerlendirmeye bakın ve bu tür yoğun çalışmalara bir daha tahammül edemeyebileceğinizi aklınızdan çıkarmayın. Çoğu bilgi bu yoğun çalışma temposunda ediniliyor. DOKTORA YETERLİK SINAVI dananın kuyruğunun koptuğu yer. +

+ Gözünün yaşına bakmıyorlar, Allah ne verdiyle soruyorlar. Yazılı sınav Doktora Giriş sınavının tarz olarak hemen hemen aynısı. Mülakatı ne siz sorun ne ben söyleyeyim. Alana hakim olduğunuzu düşünüyorsanız korkmayın, gelen sorular kimsenin duymadığı bilmediği şeyler değil. +

+ Ancak oldukça ayrıntı. Ve diğer sınavlara göre sorulan soru sayısı daha fazla. İşin kötü tarafı bende sorular üst üste gelmişti. Birini cevaplamayı bitirmeden diğeri. Ama hepsi geçer. Yeter ki kendinize güvenin, sıkı çalışın ve sınava bu özgüvenle girin. +

+ Heyacan yapmamaya çalışın. Çünkü bu durum başarıyı %50 düşürüyor. Yazılı sınavların başarılı geçmesi mülakattan daha önemli ve belirleyici. Kağıtta kendinizi göstermeye bakın derim. +

+ Kurul karşısında sözlü beyanat vermenin ne kadar zor bir şey olduğunun hocalar da farkında. O nedenle daha hoşgörülü davranıyorlar. Başlangıçta sizi rahatlatmaya yönelik sorular soruyorlar. Herkese şimdiden başarılar. Sevgiler. Talik hattı iyi okuyun! 🙌🏼👋🏼