Thread by @esrarengizdurum

KITTY GENOVESE CİNAYETİ: SEYİRCİ KALMA FENOMENİ

Kitty Genovese, Winston Moseley isimli bir şahsın saldırısına uğradı, saldırı yaklaşık 30 dakika boyunca devam etti ve Kitty tam 14 kere bıçaklandı.

Esasen Kitty saldırıya uğradığında ıssız bir sokaktan geçmiyordu, sonradan ortaya çıktı ki olaya şahitlik eden 38 kişi vardı ve hepsi de Kitty’nin yardım çığlıklarına seyirci kalmıştı, kimisi ise Kitty’nin çığlıklarından rahatsız olduğu için camını kapatmıştı

Ancak durum tam olarak bu değildi, daha sonra ABD’de 911 acil yardım sisteminin gelişmesine ve halen birçok psikolog tarafından araştırılan “Seyirci Etkisi” ya da “Seyirci Apatisi” (Bystander Effect) olarak bilinen fenomenin ortaya çıkmasına sebep olacak bir olaydı yaşananlar.

Genovese çalıştığı bardan evine sabah 3 sularında geldi. Aracını park etti ve dairesinin olduğu apartmana doğru yürümeye başladı, park yerinin sonundaki köşede bir adamın durduğunu fark etti.

Gerilmişti ancak yürümeye devam etti. Tam apartmana girmek üzereydi ki Moseley onu yakaladı ve Kitty ilk bıçak darbesini burada aldı.

Genovese yardım çığlıkları atmaya başladı ancak gelen kimseler yoktu.
Polis tutanaklarına göre Genovese’nin çığlıklarını duyan komşusu Robert Mozer penceresinden Moseley’e “kadını rahat bırak” diye bağırmış. Bunun üzerine Moseley bir süreliğine de olsa olay yerinden uzaklaşmış.

Moseley’in gitmesini fırsat bilen Genovese kalan son enerjisiyle zorlukla doğrulmuş ve yalpalayarak herhangi bir görgü tanığının görmesi imkansız olan apartmanının girişine doğru ilerlemiş.

Güçlükle apartmanına ulaşan Genovese tam kapıya uzandığında yeniden Moseley’in saldırısına uğramış ve burada Moseley onu birkaç kere daha bıçaklamış, ona tecavüz etmiş ve ardından tüm parasını alarak kaçmış.

Kitty’yi komşusu Sophia Farrar buluyor ve hemen “birisi polisi arasın” diye bağırıyor. Ancak maalesef Genovese için çok geç, hastaneye kaldırılırken ambulansta ölüyor. Acil müdahale ekipleri ve polis olay yerine ulaştığında sokakta sadece iki kişi var.

Bu iki kişiden biri Genovese’nin son anlarında diz çöküp yanında bekleyen 70 yaşındaki bir kadın.

Saat sabahın 4’ünde polis dairelerin kapısını çalıyor ve Genovese’nin bıçaklanıp öldürülmesiyle ilgili olarak Zielonko’yu sorguluyor.

Sorgu sırasında rahatsız ve uygunsuz davranışlar sergileyen Zielonko tutuklanıyor. Daha sonra dedektifler John Carroll ve Jerry Burns Zielonko’nun sorgusuna giriyor ve ona cinsel hayatı ve son 6 saat içinde ne yaptığına dair sorular soruyorlar.

Zielonko’nun komşularını da sorgulayan polis Zielonko’yu bir numaralı şüpheli olarak görmeye başlıyor.

Aynı haftanın ilerleyen günlerinde polis şüpheli bir hırsızlık vakası ihbarı alıyor. Olay yerine giden polis şüpheli bir aracın bagajında bir televizyon buluyor. Şüpheli Winston Moseley tutuklanıp karakola götürülüyor ve hırsızlığı itiraf ediyor.

Dedektiflerin Moseley’in elindeki bıçak kesiklerini görmesiyle birlikte Moseley, Genovese cinayeti zanlısı olarak tutuklanıyor. Daha sonra Moseley sadece katilin bilebileceği birtakım ayrıntılardan bahsetmeye başlıyor.

3 çocuk babası Moseley’in daha önce hiç sabıka kaydı yok ve o gün park ettiği arabasının içinde saldırabileceği bir kurban arıyor. Soruşturmanın ilerleyen zamanlarında Moseley daha önce işlediği başka tecavüz olaylarını ve işlediği iki cinayeti daha itiraf ediyor.

Yargılanan Moseley 1964 yılında idama mahkum ediliyor, ancak daha sonra 1967 yılında cezası ömür boyu hapis cezasına çevriliyor.

Daha sonra oğlu babasının cinayeti, Genovese’nin ona ırkçı birtakım sözler söylediği için gerçekleştirdiğini iddia ediyor. Moseley 28 Mart 2018’de 81 yaşında hapiste ölüyor.

27 Mart 1964 tarihinde New York Times gazetesi “Cinayeti 37 kişi gördü ancak hiçbiri polisi aramadı” başlıklı bir haber yapıyor.

Habere göre Genovese’nin komşularından çoğu cinayete tanık olmuş ancak hiçbiri polisi aramamış. Haber Times muhabiri A. M. Rosenthal ile Komiser Michael Murphy arasında geçen konuşmalara dayandırılıyor.

Bu habere temel oluşturan iddia polis komiseri Murphy’ye ait. Sonraki gün gazete “insanların neden böyle bir olaya müdahil olmak istemedikleri” konusunda çeşitli uzmanlarla görüşüyor.

Psikologlar Bibb Latané ve John Darley'in yaptıkları klinik deneyler gösteriyor ki bir olaya şahit olan kişilerin kurbana yardım etme ihtimalleri eğer etrafta başka şahitler de varsa daha düşük.

Şahit sayısı arttıkça olaya müdahil olan ve kurbana yardım eden insan sayısı bununla orantılı olarak azalıyor.

Bunun içindir ki kalabalık bir yerde bir olaya müdahale ederken “birisi polisi arasın, ambulansı arasın” demek yerine, direkt olarak bir kişiyi işaret edip “sen polisi ara” demek daha etkili sonuç veriyor.

Çünkü bu gibi durumlarda kimse “birisi” lafını üzerine alınmıyor ve “nasıl olsa birisi yardım eder veya polisi arar” diye düşünüyor.

Kaynaklar:Britannica , psychologytoday , allthatsinteresting , thevintagenews