'Het glas is niet halfleeg. De bovenste helft is gevuld met openheid, mogelijkheid, het sacrale'.
(ik zou Geenen weleens een recensie willen zien doen van een boek van Caputo. Doch dat terzijde).
Geenen reageert (neem ik aan) op dit artikel. Wel een beetje gemeen naar Klomp, want die schreef een interessante studie trouw.nl/religie-filoso…
Meer in het algemeen: volgens mij is het niet zo dat religie 'verdwijnt' óf 'verandert'. Dat is toch vooral een woordenspel. Het kan prima allebei tegelijk gebeuren. Het kan verdwijnen doordat het verandert, of andersom.En uiteraard hangt het ook af van hoe je religie definieert.
Als je bv met een praktijkdefinitie van religie werkt (het is iets wat mensen 'doen', niet wat mensen 'geloven'), dan meet je dus iets anders dan wanneer je met standaard-godsdienstsociologische concepten werkt (hokjes aanvinken over wat men gelooft en frequentie kerkgang).
Intussen blijft dan natuurlijk ook de vraag hoe je religieuze praktijken onderscheidt van niet-religieuze. Is The Passion een relgieuze praktijk die gebruik maakt van seculiere symbolen? Of een seculiere praktijk die gebruik maakt van religieuze symbolen? Hybride? Zeg het maar.
Wat iets als TP volgens mij vooral laat zien is dat het religieuze en het seculiere geen strak afgebakende concepten zijn. Ze vloeien in elkaar over.
Ik krijg het niet bij elkaar. 1. Moeten we van Israël verwachten dat het de moordende en verkrachtende griezels v Hamas als buren blijft houden? 2. Mag de vernietiging van Hamas nagestreefd worden met zoveel burgerslachtoffers en met tactieken v uithongering etc.? >>
Of ik het bij elkaar krijg, zal dit conflict verder ook niet beïnvloeden, maar het lijkt erop dat het voor zoveel mensen hier allemaal heel eenvoudig is. En dat begrijp ik niet. Mij lijkt het een duivels dilemma, een verlammend moreel vraagstuk.
Moreel komen we hier terecht in het vraagstuk van de rechtvaardige oorlog, maar dan in een moderne tijd met enorm zware wapens met oneindig veel meer dodelijk potentieel dan zwaarden en musketten.
'Zionisten niet welkom'. Het lijkt erop dat actievoeren voor sommigen een vorm van zingeving is (het geeft een emotional high, groepsgevoel, verbondenheid), die je niet moet verstoren door het politieke gesprek met (mogelijk) andersdenkenden.
Net zomin als Israëli's ooit vrede zullen hebben zonder serieus het gesprek aan te gaan met Palestijnen en hun pijn, zo zullen Palestijnen en hun voorvechters nooit iets bereiken zonder serieus te luisteren naar Israëli's en hun zorgen en angsten.
Actievoeren is een politieke daad, daad van burgerschap. Maar dat kan het alleen zijn wanneer het ook politiek overleg en politieke samenwerking als oogmerk heeft. Het is daarom onvermijdelijk dat men het gesprek zoekt met ideologische tegenstanders. Anders wordt het destructief.
Nog even over dat vaagchristelijke jargon van Vlaardingerbroek ('de toren van Babel moet vernietigd worden'). Zij bedoelt daarmee de EU. En zij vervolgt met 'we moeten onze wapenrusting aantrekken'. Daarmee verwijst zij naar twee Bijbelteksten: Genesis 11 en Efeziërs 6. >>
De toren van Babel gaat over het verhaal van de spraakverwarring: om Gods doel dat de mensheid 'de aarde zal vervullen' te bereiken, moeten zij niet samenklonteren, maar zich verspreiden. Vandaar de spraakverwarring. Nergens wordt in dit verhaal gesproken van 'vernietigen'. >>
In de christelijke traditie is de toren van Babel wel losjes gebruikt als aanduiding van megalomane projecten die menselijke kracht en samenwerking verheerlijken. Vlaardingerbroek gebruikt dit zo voor de EU. En roept op die toren te vernietigen. Zie de referentie naar Ef. 6. >>
Een vraag die zich opdringt: waarom zou iemand die gedoopt wil worden dit in vredesnaam doen in een event waar niemand hem/haar kent, waar hij/zij niet mee verbonden is, en waar hij/zij nooit meer terugkomt?
Nieuw is het fenomeen overigens niet. De 'industrialisering' van bekering (compleet met 'het is een opdracht') vinden we al in de 19e eeuw (screenshot uit m'n boek Vrede op aarde, H1). Maar we weten inmiddels ook een paar dingen. Namelijk... >>
1. Het overgrote deel van mensen die in zo'n event een 'zondaarsgebed' baden (inmiddels blijkbaar geüpgraded tot de doop) zat een jaar later nergens in een kerk. 2. Kerkgroeigedreven snelle 'bekeringen' leidden eigenlijk nooit tot rechtvaardiger samenlevingen (zie Chris Wright).>
Laten we zeggen dat we minstens deze bronnen v eigenwaarde hebben: 1. nationaliteit. 2. groep/gemeenschap, 3. baan/opleiding. Drie ontwikkelingen zijn dan te begrijpen: 1. Naarmate mensen meer eigenwaarde ontlenen aan hun baan/opleiding, doen zij dat minder uit de andere bronnen>
> 2. Naarmate mensen meer eigenwaarde ontlenen aan opleiding/baan, zullen zij hieraan vaker uitdrukking geven door minachtend te doen over natie en gemeenschap (traditie, familie enz.) als bronnen van eigenwaarde. >>
> 3. Naarmate mensen minder opleiding en minder goede banen hebben, zullen zij meer eigenwaarde ontlenen aan nationaliteit en gemeenschap (traditie, familie enz.). En dit verklaart vervolgens waarom hoger- en lageropgeleiden zo typisch botsen als het gaat om nationalisme e.d. >
Intussen op de westelijke Jordaanoever: het kolonistengespuis gaat ongehinderd tekeer. Al honderd moorden sinds 7 oktober @nrc nrc.nl/nieuws/2023/10…
Het zijn verkillende berichten.
Een eventuele tweestatenoplossing wordt door deze landroof effectief om zeep geholpen. Verder is het een boodschap aan Gaza: verwacht niks goeds van Israël als jullie het verzet staken. Doffe ellende.