Thread by @enis_doko

Uzun Saç ve Gelenekler (Flood)

Uzun saçlı olduğum için sık sık eleştirilirim. Uzun saçlı genç dostlarımın da benzer eleştirilere maruz bırakıldığını görüyorum. Feminenlikle, batıyı taklitle, satanizmle suçlandığımız oluyor. Müslüman/erkek adam saç bırakır mı klasik bir söylem.👇

Bu söylemler hep bana komik gelmiştir. Aslında kültürümüzü ve tarihi ne kadar az bildiğimizin göstergesi bunlar. Uzun saç bakımı zor bir şey kimseye tavsiye etmek için bu postu yazmıyorum, bakımı zor bırakmayın :). Ancak bu konuda bir kaç tespit paylaşmakta fayda var...

1. Uzun saç feminen mi dediniz? Bu tespit hangi kültür için doğru? Elbette ki Katolikler. Türkler, antik yunanlılar, nordik kabileler, kızıl derililer, eski slav kabileleri, germen kabileleri hangi savaşçı kabileye bakarsanız bakın erkek savaşçılar uzun saçlıdır.👇

Mitolojideki savaş tanrıları da hep uzun saçlıdır. Uzun saç aslan yelesine benzetildiği için çoğu kültürde erkeksiliğin, cesaret ve özgürlüğün sembolu olarak alınmıştır. Saçı kesmek korkaklık ya da kölelik sembolu olarak görülmüştür.👇

Ispartalı savaşçılardan, kızılderili savaşçılara kadar çoğu kültürde saçı kesmek erkek onuruna yapılabilecek en büyük hakarettir. Bu Türkler için de geçerlidir.👇

Işbara Hakan Çin esaretine düştükleri zaman Çin liderine yazdığı mektupta saçlarını kestirmeyi kesinlikle kabul etmeyeceklerini ifade eder. Dil değiştirmek ile saç kesmeyi aynı kefeye koyar! Buradan ikinci iddiaya geçebiliriz. 👇

2. Kısa saç kültürümüze ters mi? Ya da gerçekten batı kültürünün etkisi mi? Bu soru Arap, Kürt ve Türkler için ayrı ayrı sorulabilir. Kürt kültürü hakkında fazla bilgim yok. Ancak Türk ve Arap kültürü açısından bu genel olarak doğru bir bilgi değil. 👇

Açıkçası ben kısa saçın da uzun saçın da kültürümüze ters olduğunu düşünmüyorum. Lakin uzun saçın eski Türk kültüründe önemli bir yeri olduğu aşikar. Selçuklulara kadar Türk erkeleri uzun saçlıydı. Uzun saç bir kimlikti, boyunuz, statünüz hakkında bilgi verirdi.

Anadolu'daki çoğu eski Türk mezar taşında uzun saç kabartmalara rastlamak mümkündür. Ermeniler ilk Türkleri gördükleri zaman "Kadına benzeyen uzun" saçlarla tarif etmişlerdir. (Bizansta erkeklere kısa saç yaygındı.). Bu konuda yapacağınız ufak bir araştırma bunu gösterecektir.

Türklerin uzun saçı terk etmesi İslamın kabulu ile saça atfedilen kutsallığın azalması ve Rumlardan etkilenme olarak yorumlanır. Yine Arap bedevileri uzun saçlıydı. Arap bedevilerde kısa saça geçme batılılaşma olarak yorumlanır. 👇

İlginçtir Endülüs'te İspanyollar Müslümanları saçlarından tanırlardı. Uzun saç Arap olmanın bir göstergesi olarak alınmış, uzun saçlılar gizli Müslüman olarak engizisyonda yargılanmışlardır. Nitekim katolikler saçını kazıtır uzun saça sempati ile bakmazlardı. 👇

Kızılderililerde erkekler saçlarını sadece yas amaçlı keser. Batılılar oraya gidince saçlarını kesmeye zorlamış bugün bu hala devam eden bir kavgaya dönüşmüştür. Saç kesme batılılaştırmanın bir parçası olarak görülüyor orada. 👇

Kızılderililer saçlarını okullarda, hapishanede, geçmişte orduda kestirmemek için ciddi mücadele göstermişlerdir. Bu mücadele hala devam ediyor... Amerikan tıraşını kabul etmek istemiyorlar. 👇

Peygamber efendimizin uzun saç bıraktığı (bazen omuzlarına kadar), saçını ördüğü zaten bilinmektedir. Rivayetlere göre Peygamberimiz bazı uzun saçlı sahabelerinin saçlarını övmüş, saç bakımını eksik etmemelerini tavsiye etmiştir. 👇

Yine bazı kaynaklarda uzun saçın Arap örfü olduğu, sadece savaşa gittikleri zaman saçlarını kestikleri beyan edilmektedir. Gelelim son iddiaya...👇

3. Uzun saç satanizm sembolü mü? Satanistler uzun saç bırakır mı? Uzun saçlı kişileri satanist olarak suçlamak da aslında katolik kökenli bir iddia. Ve yanlış bir iddia. Satanizmde uzun saçın önemi yoktur. Lavey, Crawley gibi çok sayıda satanist teorisyen saçını kazıtmıştır👇

Batı kültüründe İsa uzun, şeytan kısa saçlı olarak tasvir edilir. Şeytana benzemek için satanistler genelde saçını kazıtır, uzun saç bırakmaz. Rock gruplarının batı kültürüne isyan için uzun saç bırakması ve satanizmle suçlanmaları bu yanlış algıya yol açmıştır...

4. Garip bir izah da uzun saçın erkek fıtratına ters olduğu. Fıtratı nasıl tanımladığımız önemli ama uzun saç genlerimizin bir sonucu. Hatta sakal bazı erkeklerde çıkmazken (mesela kızılderililer), saç rahatsızlık yoksa evrenseldir. Hatta saç insanın özel yönlerinden biridir👇

Primatlar içerisinde tek uzun saçlı canlı biziz. Şempanze, orangutan vs uzun saç olmaz. Uzun saç Homo Sapiensin alametidir. Neden uzun saçlı olduğumuz bilimde hala tartışma konusu. Bu ayrıcalık çoğu kadim kültürün saça ruhani özellikler atfetmesine neden olmuştur. 👇

Sonuç olarak uzun saçlı gençlere yapılan saldırılar yersiz ve temelsizdir. Ve kültürümüzü kitaplardan değil, "sokak kültüründen" tanımamızın sonucudur. (Saç ufak iş, bu sokak kültürünü gelenek sanmak kanayan yaramız😞). Bu yazıdan uzun saç daha iyi anlamı çıkmasın. 👇

Benim kimseyi yargılama ya da kendi tarzımı başkalarına empoze etme derdim yok. Zaten o zaman kendi tarzım olmaz 😉. Kılda bir marifet yok, asıl marifet kıllı kafatasının içinde. Asıl oraya bakarım ben. Oraya ne yaptığımız önemli...

Ek 1: Feminenlik kötüdür diyormuşum gibi algılanabilir. Öyle bir iddiam yok. Uzun saçın erkeğe feminenlik kattığı düşüncesi çoğu kültürde yok demek istedim sadece. Bu hele kadınlardaki feminenlikle hiç ilgisi olmayan bir analiz.

Ek 2: Bazı dostlar şöyle bir bilgi paylaştı. Kürt ozanlarının(dengbej) okudukları destanların çoğunda da Kürt savaşçıları örgülü diye tarif ediliyormuş. Tarif İslam'dan sonra, 18. yüzyıla kadar devam etmiş.