شهرستانهای ایرانشهر، متن فارسی میانه در سه برگ و ۶۰ بند در پایان دوره ساسانی نوشته شده و در آن نام شهرهای ایرانشهر آمده است
این متن احتمالا در زمان قباد یکم (۴۸۸ - ۵۳۱ میلادی) و یا خسرو یکم (۵۰۱ - ۵۷۹ میلادی) نوشته شده و در سده هشتم میلادی و در دوره خلافت عباسی ویرایش شده است. ۱
گویا تنها ترجمان به جای مانده از نوشتار "شهرستانهای ایرانشهر" به دست «موسی خورنی» یا «موسسخورناتسی» (۴۰۵ - ۴۸۸ میلادی) تاریخنگار ارمنی زمان ساسانی در «جغرافیای خورنی» (۴۸۱ - ۴۸۲ میلادی) آورده شده است که مبنای پژوهشهای پس از خود در دورههای اسلامی به شمار میرود. ۲
کوست یکی از واحدهای تقسیمات کشوری ایران بود. در دوره پادشاهی خسرو اول (۵۳۱-۵۷۹ م)، شاهنشاهی ساسانی به چهار پاره بخش شد که به گزارش یک منبع ارمنی عبارتند از:
۱- کوست خراسان؛ بخش شمال شرق
۲- کوست خوروران؛ بخش جنوب غرب
۳- کوست نیمروز؛ بخش جنوب شرق
۴- کوست آدوربادگان؛ بخش شمال غرب
\۳
با این مختصر به شهرهایی که در کتاب شهرستانهای ایرانشهر قید شده می-پردازیم.
در کوست خراسان
شهرستان سمرقند
...سغد
در بلخ بامی، شهرستان نوازه
... خوارزم
...مرورود
...مرو و شهرستان هرات
... پوشنگ
... توس
... نیشابور
... قاین
در گرگان شهرستانی که آن را دهستان خوانند
قومسِ پنجبُرج
۴
پنج شهرستان را خسرو پسر قباد ساخت و آنها را خسروشاد و خسرومُستآباد و ویسپشادخسرو و هوبویخسرو و شادفرخخسرو
در کوست خوروران،
شهرستان تیسفون
شهرستان نصیبین
شهرستان اورها/ رها
شهرستان بابل
شهرستان حیره
شهرستان همدان
در ماد و ناحیهی نهاوند و حصار بهرامآوند
/۵/
بیست و یک شهرستان که در پدشخوارگر
شهرستان موصول
نُه شهرستان که در جزیره (شمال بینالنهرین)
بیست و چهار شهرستانی که در زمین شام و یمن و آفریقا و کوفه و مکه و مدینه ساخته شده است
/۶/
در کوست نیمروز
شهرستان کابل
شهرستان رخود
شهرستان بست
شهرستان فره و شهرستان زابلستان
شهرستان زرنگ
شهرستان کرمان
شهرستان بهاردشیر
شهرستان استخر
شهرستان دارابگرد
شهرستان بیشابور
شهرستان گوراردشیرخوره
شهرستان توج
شهرستان هرمزداردشیر و شهرستان رامهرمز
شهرستان شوش و شوشتر
/۷/
شهرستان جندیشاپور و شهرستان ایرانکردشاپور
شهرستان نهرهتیر
شهرستان هماوران
شهرستان آرست (آراهست)
شهرستان آسور و شهرستان بهاردشیر
شهرستان جی
شهرستان «ایرانآسانکردقباد»
شهرستان اشگر
شهرستان آذربایجان
شهرستان ون
در کوست آذربایجان
شهرستان گنزک
شهرستان آمُل
شهرستان بغداد
/۸/
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh