Thread by @jorgleijten

Vandaag is één van de belangrijkste journalistieke dagen dit jaar. In het kort: vandaag bespreekt de Tweede Kamer de opvolger van de Wob. En die deugt niet, maar politici - links tot rechts - zijn er doof voor

Ik ben niet voor bewuste journalistieke inmenging in politiek proces, de journalist moet observator zijn. Maar omdat dit de journalistiek aangaat, vind ik een uitzondering gerechtvaardigd. In een (niet zo heel kort, sorry) draadje leg ik graag uit waarom.

De huidige Wob kent veel problemen maar in t kort:
1. Het duurt veel te lang voor er een besluit ligt op verzoek en bezwaar. Veel informatie is journalistiek niet meer interessant als ie wordt vrijgegeven.
2. Er wordt te veel gelakt en misbruik gemaakt van weigergronden.

Je dient een verzoek in en als je eindelijk je gelakte info hebt, heb je er vaak nog niets aan. Maak je bezwaar, ga je de hele molen opnieuw in. Bovendien beslist een bestuursorgaan zelf op bezwaar - waardoor een bezwaar vaak zinledig is - wij van wc-eend etc.

Dan kun je naar de rechter gaan. Meer tijd kwijt zeker aangezien de rechter al tijden overbelast is. Een beroep niet-tijdig beslissen geeft een bestuursorgaan nog minstens 3 tot 4 maanden extra.

De eerste versie van de Wet open overheid van @marikopeters loste een aantal van deze problemen op. Ambitieus voorstel dat er politiek niet doorheen kwam. Een afgezwakte tekst lukte dat in 2016 wel maar strandde voor behandeling in Eerste Kamer. Initiatiefnemers D66 en GL trokken

wet terug en werkten aan een voorstel dat nu voorligt en dat weinig lijkt op de ambitie die Mariko Peters uitsprak. Zo verdween inperking vd besluittermijnen, evenals een onafhankelijke informatiecommissaris die als een soort ombudsman zou werken.

Ook een register waarbij je als journalist als een soort a la carte menu uit een reeks documenten zou kunnen kiezen, verdween. Teveel gedoe, teveel kosten. Kunnen we t lang over hebben waarom dat onzin is, maar even niet van belang.

Waar het op neerkomt is dat de huidige Woo een slap politiek compromis is (beïnvloed door oa. onwillende clubs als IPO en VNG) waar de journalistiek nul komma nul mee opschiet. Het pakt bovenstaande problemen niet aan.

Dus zijn VVOJ, NVJ en Genootschap van Hoofdredacteuren - later sloten ook OSF en NDP aan - al bijna 2 jaar bezig om hier wat aan te doen. Op te roepen tot verbetering en aantal suggesties te doen. Eerste brief uit april 2019. Aantal reacties vd Kamer? 0 vvoj.org/2019/04/24/bra…

We zijn meermaals in gesprek gegaan met initiatiefnemers van de wet - om te kijken of we beter konden maken voor de journalistiek. Zij stelden echter: wij zitten vast aan dit compromis, probeer het bij andere partijen.

Dus kwam er een tweede brief. Weer suggesties over waarop het beter moet. Wederom 0 reacties. Namens de VVOJ hebben we ons ingespannen hierover met Kamerleden te praten. Respons? Matig. Men keek ernaar, kwam er nog op terug. Spoiler: gebeurde niet. nvj.nl/nieuws/nvj-en-…

In de Kamercommissie BiZa waarin deze wet werd voorbesproken is het woord journalistiek nauwelijks gevallen. Het gaat vooral over het voornemen van de overheid meer informatie actief openbaar te maken. "Zie eens wat deze wet allemaal verbetert". Dat doet 'ie niet.

Los van dat een voornemen vanuit overheidswegen vaak een flexibel begrip is, gaat het ons om de passieve openbaarmaking. Het doen van een Wob-verzoek, het opvragen van documenten, mails, apps voor journalistieke doeleinden. Juist die documenten die de overheid niet openbaar maakt

Ik verbaas me er oprecht enorm over over dat een Tweede Kamer die zo haar mond vol heeft van het belang van de journalistiek en bij elk incident vooraan staat om politiek te scoren op een journalistieke scoop de journalistiek laat vallen.

En als je dan ziet hoe relatief weinig partijen zich hierom bekommeren. Waar zijn PVV, Partij voor de Dieren, FvD, 50Plus, Henk Krol, ChristenUnie op de sprekerslijst? Desinteresse? Te abstract? Ik weet niet.

Dit draadje overdreven? Nee echt niet. De Woo gaat het speelveld van wat voorheen de Wob was bepalen voor de komende 30 jaar (want zo lang geleden is het dat de Wob een update kreeg). Dus als er ooit moet worden opgestaan dan is het NU.

En de Wob kan werken, zie dossier Belastingdienst van @pieterkleinrtl @JanTrouw Zie de Wilders-Files, eveneens van @pieterkleinrtl en zie bijv. stuk van directe collega's over betalen inrichting paleizen met Belastinggeld.

Maar de Wob kan zoveel beter werken als er dingen worden veranderd/aangepast.
- Er is een informatiecommissaris nodig die berispend op kan treden tegen een treuzelend bestuursorgaan. Die ook al in bezwaarfase uitspraak kan doen, los van het bestuursorgaan.

- Breng dat documentenregister terug in de wet. In Noorwegen/Zweden kennen ze het ook. En daar krijgen journalisten excuses als er na een week nog niet besloten is op hun verzoek en ze dreigen met een gang naar de rechter.

- En doe in hemelsnaam wat aan de ambtelijke cultuur. Juristen werken hard, dat geloof ik echt wel, maar blijkbaar zijn het er niet genoeg. Verlof, vakantie, te druk, ziekte etc. zijn vaak redenen waarom niet op tijd besloten wordt. Neem meer juristen aan, al dan niet tijdelijk.

Deze wet moet echt echt echt anders, beste Tweede Kamer. Dien amendementen in, de voorzet is door VVOJ, OSF, NVJ, NGH, NDP gegeven. Neem ze over. En luister zo naar @SpraakmakersOp1 waar @TekKlaas uitlegt waarom dit zo belangrijk is.