I know of few sites that so dramatically reflect what an Iron Age hillfort SHOULD BE as Castro da Cidá (Ribeira, #Galicia), now with its restored upper wall.
But A Cidá also hides a great enigma. Will you come and see it with me? 👇
With its complex defensive system, its monumentality and dominance, its large size (3 ha) by Galician standards and even its name, 'A Cidá' (Lat. 'civitas', 'the town'), everything would suggest a Late Iron Age hillfort.
Radiocarbon dates are clear enough: A Cidá was inhabited in the Early Iron Age, VII-V BC. When most of the oppida and big hillfort were villages or did not exist yet, the hillfort of A Cidá had already been abandoned.
The only excavated area is the fortified upper enclosure, the 'croa'. But according to archaeologist Miguel Vidal, none of these huts had been dwellings. There are no hearths, no remains of food such as shells or bones, no stone mills and very little pottery. #HillfortsWednesday
Some evidence of bronze metallurgy and a few iron objects, such as knives, were found.
Many of the huts are arranged around a central courtyard. Vidal's hypothesis is that it is a strange craft area, protected by a strong rampart with inner staircases.
In that time the Arousa firth (you see in the background) was an important commercial hub with the Mediterranean, with coastal enclaves trading actively with the Phoenicians. But in this monumental site there is no evidence of such contacts.
Sempre me interesou o lugar de Chapa, entre Bandeira e Silleda. Meu pai admírase de que Chapa apareza sempre destacada na sinalética vial: é así case pola inercia doutro tempo, cando esta aldea foi encrucillada
de grandes viaxes e centro dun rico val.
Fun ver algo aló.
Os Feitos do arcebispo Berenguel de Landoria, a segunda gran crónica medieval de Santiago, narran que en outubro de 1320 este aristócrata francés, que entrou en Galicia armado ata os dentes, foi atacar varias fortalezas do sur do arcebispado. Entre elas, a de Chapa.
Pero o asunto notable é que o exército episcopal levaba canda el unha máquina de guerra, posiblemente un ariete. Tiña que ser impresionante ver, ao inicio da estación das chuvias, ver camiñar un armatoste destes pola Galicia de inicios do século XIV.
No interior da igrexa de san Miguel de Goiás (Lalín) cóntase unha curiosa historia, na liña do que escribiamos o outro día sobre monumentos prehistóricos, de como reiventamos e adaptamos as historias á nosa cultura.
Entras comigo?
(E con María, a señora das chaves, claro)
Ao entrar, os ollos comezan a explorar toda esta información disposta a ser interpretada. Pero a min automaticamente vai a vista para ese arcosolio da dereita, onde xace unha figura.
-E aí quen está enterrado?
-O cura-di María sen máis.
Achégome ao sepulcro, miro ao seu interior, apóiome no banco para fotografiar a esta fermosa muller.
-Que aquí está enterrado o cura?
-O cura.
-Pero se aquí unha muller.
-Que non, que é o cura.
Na igrexa de Meira descansa desde o século XVI esta muller vestida cun hábito modesto. Era a poderosa fidalga María de Bolaño. Pero non son os únicos restos humanos que foron depositados aquí. María repousou cun anaco decisivo da historia de Galicia.
O sartego destaca pola súa heráldica, ilustrativa das casas das que descendía, e unha sorprendente estilo de escrita en pedra. Sabemos polo seu testamento que quixo ser enterrada cos seus pais. E á súa cabeceira, hai unha interesante inscrición.
Na cabeceira indícase que alí xacen Pedro de Miranda e a súa muller dona Inés. É Pedro de Miranda, o Renegado! O contacto máis estreito cos dramáticos feitos que supuxeron a execución de Pardo de Cela.
*Por favor, algún tipógrafo na sala para recrear para ordenador esta fonte?
Hai obxectos que son vectores da historia, testemuñas únicas de momentos críticos, e que portan emocións con eles. En #Pontevedranotempo temos un moi especial: a bandeira da Sociedade de Agricultores de Salcedo.
A bandeira é unha encrucillada de sentidos. Por unha banda, permítenos contar a vibrante historia do nacemento do movemento agrarista nas comarcas pontevedras a finais do XIX, e que no propio concello pontevedrés, en parroquias como Salcedo e Lérez tivo moita forza.
Fronte a tópicos, o agrarismo -a organización social e política dos agricultores- nace a partir da expansión económica do campo galego, non do atraso: é xente que exportar, que toma consciencia do seu poder e quere influír no seu destino.
Curiosear nas fotografías que fixo Thurston Thompson en 1866 da catedral de Santiago e o seu contorno permítenos observar un detalle: como esa data, case a metade do XIX, é MOI antiga. O mundo que vemos aí procede de máis atrás. E nótase en todo tipo de detalles.
Primeiro, algo moi curioso. Nesta edición dunha escolma das súas fotos editada en Londres en 1868 observade como a Mateo aínda se lle designa polo seu nome en galego. Cando o pórtico colla gran sona pasará a ser Maestro. Pero aínda non estamos aí.
Algunhas fotos permiten achados sorprendentes. Como a presenza da Fons Mirabilis, a mítica fonte medieval dos peregrinos que aparece no Códice Calixtino, situada ao carón da porta do pazo de Xelmírez. Hoxe está no claustro da catedral. Mirade esoutro ángulo. Non é doada de ver!
Este vindeiro domingo celébrase a Ofrenda do Reino de Galicia na catedral de Lugo. Pero non sei se sabes se que alí, vinculado a ese ritual, viviuse un curioso episodio que conecta a monarquía inglesa co reino de Galicia. E que aínda hoxe podemos ver.
A principios de maio de 1719 entraron un Lugo un grupo de cabaleiros que viñan de incógnito. O Capitán Xeral do reino de Galicia advertira por carta ao concello e o cabido da chegada dunha personaxe, con nome en clave, o 'cabaleiro de Connock'. Viaxaba cun séquito reducido.
O cabaleiro de Connock era o nome en clave de nada menos que Xacobe III de Inglaterra e VII de Escocia, o 'Vello Pretendente'. Viña acompañado de parte do seu Estado maior. Moveuse esa primavera entre varias cidades galegas, na retagarda dunha operación militar. Á espera.