Thread by @Seda_Ozen

Dolmabahçe Sarayı'nda bayramlaşma başta olmak üzere tüm devlet törenlerinin gerçekleştirildiği, görkemli Muayede Salonu. Muayede de bayramlaşmak demek zaten.
Bu salonda ısıtma sistemi oldukça ilginç, kalorifere geçmeden önce “hypocauste” sistemiyle ısıtılıyormuş. @millisaraylar

“Hypocauste”, sıcak havayla ısıtma sistemi anlamına geliyor. Hamamların da ısıtma sistemi bu şekildedir. Döşeme altı ve/veya duvar yüzeylerinden, sıcak kuru hava verilerek mekan ısıtılır. İs ve duman ise dolaştırılmaz, başka bacalarla yapıdan uzaklaştırılır.
Kaynak: Lemi Merey

Muayede Salonu’nda, sütun kaidesi altlarında, iç mekana sıcak hava verilen kanallar. Muayede Salonu’nun altındaki bodrum katta bulunan altı ocaktan iç mekana verilen sıcak hava ile ortam sıcaklığı + 20 C oluyormuş.

Fotoğraf: Matthew Reames, flickr

Lemi Merey Hoca, hem mimar hem arkeolog idi. Dolmabahçe Sarayı’nın restorasyonunda uzun yıllar baş mimar olarak görevliydi. Makalesinde okuyacağınız üzere, Muayene Salonu’nun “hypocaust” ısıtma sistemini bir makina mühendisi gibi incelemiş ve yazmış.
drive.google.com/file/d/19lKnSB…

Muayede Salonu içerisinde, eski ve yeni ısıtma sistemi bir arada. Meander bezemeli dekupe saçtan sıcak hava kapağı ve radyatör.
Sultan V. Mehmed Reşad dönemi’nde, 1910’da kalorifer tesisatı saraya döşenince, “hypocaust” sistemi tahrip olmuş ve kullanılamaz hale gelmiş.

Dolmabahçe Sarayı’nda kalorifer tesisatının kurulması, sultanın bahçesinin içinde bir baca yapılmasını gerektirmiş. Mimar Vedad Tek tarafından, 30 m yüksekliğinde bu betonarme baca tasarlanmış. Statik tasarımı da Hennebique şirketinin mühendisi A. George tarafından yapılmış.

Mimar Vedad Tek tarafından anıtsal bir sütun gibi tasarlanan betonarme kalorifer bacası inşa edilirken, 10 metrelik ahşap kazıklar çakılmış ve betonarme bir zemin üzerine inşa edilmiş. Bacanın inşası Arhimidis şirketi tarafından yürütülmüş.
*F: wowturkey.com, Mehmet DK

Okuldan Beşiktaş’a doğru yürürken bu sütun ve üstündeki tel kafesi merak ederdim. Vedad Tek, bacanın içine kuş girmemesi için böyle bir önlem almış olmalı. *Bacaya dair bilgiler, Batılılaşan İstanbul'un Rum Mimarları adlı kitapta, İstanbul’daki ilk betonarme denemeler bölümünden

Muayede Salonu’nda son bayramlaşma töreni 1919’da olmuş. Hypocaust sistemiyle ilgili bir detay daha vereyim, duvarlar çok bezemeli olduğu için sistemde duvarlardan ısıtma verilmemiş. Milli Saraylar’ın internet sitesi gayet güzel, oradan bir link ekliyorum. millisaraylar.gov.tr/blog/ruhu-dold…

Dolmabahçe Sarayı’nın aydınlatılması ve yakıt ihtiyacının karşılanması için 1856 yılında ülkenin ilk Havagazı Fabrikası açılır. Burada havagazından başka, yan ürün olarak kok kömürü elde edilir. Dumanı ve isi olmayan bu yakıtın varlığı, hypocaust sistemi seçiminde etkin olabilir.

Dolmabahçe Gazhanesi çok verimli çalışınca, buradan temin edilen gaz vasıtasıyla da Istiklal Caddesi aydınlatılmıştır. Bir Gazhane’nin çalışma sistemi çok yakında Hasanpaşa Gazhanesi gezilerek öğrenilebilecek. Muayede-bayramlaşmadan başlayarak buraya geldik, tekrar iyi bayramlar.